وام گرفتن ارز دیجیتال؛ همه چیز در مورد وام گرفتن با رمز ارزها

وام گرفتن ارز دیجیتال در مقایسه با سیستم‌های بانکی به‌مراتب آسان‌تر است. دیگر نیاز نیست ماه‌ها از بانکی به بانک دیگر بروید و در صف منتظر باشید تا وام به شما تعلق بگیرد. پلتفرم‌های وام‌دهی بستری را به وجود آورده‌اند که افراد در سراسر دنیا می‌توانند تنها با چند کلیک ساده، وام ارز دیجیتال دریافت کنند. در این مقاله آموزش نحوه وام گرفتن با ارز دیجیتال را آماده کرده‌ایم. در ادامه، با ما همراه باشید تا پاسخ تمام سؤالات خود را در این زمینه دریافت کنید.

وام‌دهی در پلتفرم‌های دیفای

مفهوم «وام دادن و وام گرفتن» برای قرن‌ها وجود داشته است و یکی از جنبه‌های اصلی هر سیستم مالی به شمار می‌رود. به‌طور سنتی، مؤسسه‌ای مالی مثل بانک یا نهادی مستقل مثل صندوق‌های مالی، معاملاتی مانند وام دادن و وام گرفتن را تسهیل می‌کند.

در زمینه رمزارز، وام گرفتن ارز دیجیتال را می‌توان از طریق دو مسیر اصلی تسهیل کرد:

• پلتفرم‌های متمرکز، مانند BlockFi و Celsius
• پروتکل‌های مالی غیرمتمرکز مانند پلتفرم Aave و Maker

پلتفرم‌های متمرکز اگرچه تا حدی نسبت به بانک‌ها، غیرمتمرکزترند، اما تقریباً مانند بیشتر بانک‌ها کار می‌کنند، به‌این‌ترتیب که مسئولیت دارایی‌های سپرده‌شده افراد را بر عهده می‌گیرند، آن‌ها را به اشخاص ثالث وام می‌دهند و سود ثابتی را به سپرده‌گذار اصلی پرداخت می‌کنند. اگرچه روی کاغذ، این مدل کاملاً خوب و بدون نقص به نظر می‌رسد؛ احتمال خطرات متعددی از قبیل سرقت، هک و… را افزایش می‌دهد.

از سوی دیگر، پروتکل‌های DeFi (غیر‌متمرکز) اجازه می‌دهند به صورت کاملاً غیرمتمرکز وام‌گیرنده یا وام‌دهنده شوید و همیشه کنترل کاملی بر دارایی خود داشته باشید. این موضوع با استفاده از قراردادهای هوشمند که روی بلاکچین‌هایی مانند اتریوم عمل می‌کنند، امکان‌پذیر می‌شود.

بیشتر بخوانید: دیفای چیست؟ همه چیز درباره امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) به زبان ساده

نحوه وام‌دهی در پلتفرم‌های دیفای

به بیان ساده، نحوه وام‌دهی در پلتفرم‌های دیفای این‌گونه است که شما به‌عنوان وام‌دهنده، رمزارزهایی را که قصد دارید وام دهید، با استفاده از قراردادی هوشمند به پلتفرم وام‌دهی می‌فرستید و سپس سود مشخصی در قالب توکن بومی همان پلتفرم، به حسابتان واریز می‌شود.

بر اساس قرارداد هوشمند ذکرشده، سود مشخصی به‌طور خودکار به حساب شما واریز می‌شود و می‌توانید در مراحل بعدی از این توکن‌ها به‌جای دارایی اولیه خود استفاده کنید. توکن‌هایی که به‌عنوان سود ضرب می‌شوند، توکن‌های بومی همان پلتفرم هستند. برای مثال، در پلتفرم Aave، ارز دیجیتال AAVE به‌عنوان سود به حساب شما واریز می‌شود، درحالی‌که در پلتفرم Maker، سود ذکرشده از رمزارز Dai خواهد بود.

حال، اگر بخواهید وامی از یک پلتفرم وام‌دهی دریافت کنید، باید دارایی ارز دیجیتالی با ارزش بیش از وام خود را به‌عنوان ضمانت در اختیار پلتفرم قرار دهید.

بر این اساس، وام گرفتن ارز دیجیتال ممکن است تا حدودی پوچ به نظر برسد و از خود بپرسید چرا همان ابتدا دارایی‌های خود را نفروشم تا پول لازم را بدست آورم؛ اما به شما اطمینان می‌دهیم دلایل منطقی زیادی برای دریافت یک وام DeFi وجود دارد.

مزایای دریافت وام DeFi

• گاهی اوقات پیش‌بینی می‌کنید که در آینده نزدیک قیمت ارز دیجیتال در اختیارتان افزایش پیدا می‌کند. در این شرایط وام گرفتن به شما کمک می‌کند تا سرمایه خود را حفظ کنید و افزایش دهید.
• با وام گرفتن از طریق پروتکل‌های DeFi، می‌توانید به‌طور بالقوه از پرداخت کارمزدی که باید هنگام فروش دارایی خود بپردازید، اجتناب کنید یا حداقل آن را به تأخیر بیندازید.
• می‌توانید از وام دریافتی برای افزایش اهرم خرید خود در باز کردن پوزیشن‌های معاملاتی خاص استفاده کنید.

به‌طور کلی، می‌توانید تا ۵۰ درصد ارزش دارایی‌های خود در پلتفرم‌های مختلف وام بگیرید. اگرچه پلتفرم‌هایی هستند که اجازه دریافت مبالغ بیشتری را نیز می‌دهند. وام‌های رمزارز عموماً مفهومی به نام اقساط ماهانه ندارند و می‌توانید در هر زمانی قبل از پایان مدت معین، وام خود را بازپرداخت کنید.

وام‌دهی استیبل ‌کوین‌ها

وقتی صحبت از نرخ بهره می‌شود، مدل‌های وام‌دهی و وام‌گرفتن همتا به همتا (P2P) به‌شدت تحت تأثیر سناریوی عرضه و تقاضا قرار می‌گیرند. حجم زیاد درخواست وام همراه با عرضه کم از سوی وام‌دهندگان، به معنای بازده زیاد برای وام‌دهندگان است. بااین‌حال، اگر تقاضا برای وام‌های کریپتو کم و عرضه از سوی وام‌دهندگان زیاد باشد، به‌منظور جذب وام‌گیرندگان، نرخ بهره برای آن‌ها کاهش می‌یابد.

اگر این سؤال برایتان پیش آمده است که چرا استیبل کوین‌ها نرخ بهره بالا دارند، باید بگوییم که پاسخ سؤال شما در سناریوی عرضه و تقاضا نهفته است که به نرخ بهره‌های سالانه دو رقمی در این مدل از وام گرفتن ارز دیجیتال منجر می‌شود.

در پلتفرم‌های وام‌دهی، مقدار چشمگیری از عرضه وام از طریق استیبل‌کوین‌ها تأمین می‌شود. بسیاری، این سکه‌ها را فقط به‌منظور وام دادن آن‌ها در این پلتفرم‌ها خریداری می‌کنند.

شرایط و قوانین دریافت وام ارز دیجیتال

دو عامل تأثیرگذار در تعیین سقف میزان وام گرفتن ارز دیجیتال وجود دارند. این عوامل عبارت‌اند از:

• مجموع سرمایه استخر (Total Fund Pool): این عامل نشان‌دهنده میزان کل نقدینگی موجود در استخر است و چالش خاصی ایجاد نمی‌کند؛ به‌جز در مواقعی که بخواهید وامی با ارزش بیش از کل نقدینگی استخر دریافت کنید.
• وثیقه (Collateral cofactor): این عامل اساساً نشان‌دهنده میزان وامی است که می‌توانید با توجه به کیفیت و ارزش وثیقه خود دریافت کنید. این عامل بسته به پلتفرم وام‌دهی انتخابی ممکن است تغییر کند؛ اما در بیشتر پلتفرم‌ها می‌توانید به اندازه ۵۰ درصد ارزش وثیقه خود وام دریافت کنید.

بیشتر بخوانید: استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟ و چگونه کار می‌کند؟

نحوه وام گرفتن ارز دیجیتال

وام گرفتن با ارز دیجیتال مانند دریافت وام‌های معمولی بر اساس اوراق بهادار است. برای گرفتن وام رمزارزی، دارایی‌های دیجیتالی خود را به‌عنوان ضامن در اختیار پلتفرم وام‌دهی می‌گذارید. این نوع وام‌ها را می‌توان از طریق یک پلتفرم وام‌دهی یا یک صرافی ارز دیجیتال دریافت کرد. اگرچه شما همچنان مالکیت ارز دیجیتال وثیقه‌شده را حفظ می‌کنید، اما نمی‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.

وام‌های رمزارزی، مزیت‌های زیادی دارند که آن‌ها را به گزینه مناسب اقتصادی برای وام‌گیرندگان و وام‌دهندگان، تبدیل می‌کنند. مزیت‌هایی از قبیل:

• نرخ بهره کم
• توانایی انتخاب ارز وام
• نیاز نداشتن به اعتبارسنجی متقاضی وام
• تأمین مالی سریع
• امکان کسب درآمد از دارایی‌های رمزارزی

در این روند، وام‌دهنده، دارایی ارز دیجیتالی خود را در پلتفرم وام‌دهی سپرده‌گذاری می‌کند و در مدت مشخصی سپرده خود را به همراه سود بازپس می‌گیرد. از طرف دیگر، وام‌گیرنده ابتدا به میزان مشخصی دارایی رمزارزی به‌عنوان ضمانت در اختیار پلتفرم وام‌دهی قرار می‌دهد و وام مورد نیاز را دریافت می‌کند. سپس بعد از مدت مشخص، مبلغ وام را با بهره مشخص‌شده بازپرداخت می‌کند و بنابراین، وثیقه اولیه‌اش آزاد می‌شود.

مراحل وام گرفتن ارز دیجیتال در پلتفرم‌های مختلف به صورت زیر است:

1. ثبت‌نام در پلتفرم مدنظر و تعیین مبلغ وام
2. محاسبه میزان وثیقه بر اساس میزان نرخ بهره پلتفرم
3. سپرده‌گذاری وثیقه مشخص‌شده توسط وام‌گیرنده
4. تأیید ارزش وثیقه سپرده‌شده توسط پلتفرم
5. انتقال مبلغ وام به حساب متقاضی پس از تأیید وام‌دهنده

انواع وام‌های ارز دیجیتال

انواع مختلفی از وام‌های ارز دیجیتال موجود است. این وام‌ها عبارت‌اند از:

وام‌های وثیقه‌ای

وام‌های وثیقه‌ای محبوب‌ترین نوع وام‌های رمزارزی هستند و به ارز دیجیتال سپرده‌گذاری‌شده نیاز دارند که به‌عنوان وثیقه برای وام استفاده می‌شود. بیشتر پلتفرم‌ها پروتکل وثیقه اضافی را اجرا می‌کنند؛ به این معنی که می‌توانید فقط تا درصد معینی از وثیقه سپرده‌شده، وام دریافت کنید. هرچه میزان نرخ وام به ارزش (نسبت وام به ارزش (TVL)، ارزیابی ریسک وام است که مؤسسات مالی و وام‌دهندگان دیگر، قبل از تأیید وام انجام می‌دهند.) کمتر باشد، نرخ بهره کمتر است و ریسک کمتری برای فراخوانی اعتبار وجود دارد.

وام اعتباری

برخی از پلتفرم‌ها به جای ارائه وام سنتی با مدت زمان ازپیش‌تعیین‌شده، وام اعتباری ارز دیجیتال ارائه می‌دهند. وام اعتباری نوعی وام با وثیقه است که اجازه می‌دهد درصد مشخصی از وثیقه سپرده‌شده را وام بگیرید؛ اما شرایط بازپرداخت مشخصی وجود ندارد و فقط برای وجوه برداشت‌شده از حساب اعتباری، سود پرداخت می‌کنید. این وام تا حدودی مشابه کارت‌های اعتباری، مانند آمریکن‌اکسپرس، عمل می‌کند.

وام بدون وثیقه

وام‌های بدون وثیقه چندان محبوب نیستند؛ اما عملکردی مشابه وام‌های شخصی دارند. باید درخواست وام را ارائه کنید و احراز هویت و اعتبارسنجی را پشت سر بگذارید تا درنهایت، درخواست وام شما تأیید شود. این وام‌ها ریسک ضرر بیشتری برای وام‌دهندگان دارند؛ زیرا هیچ وثیقه‌ای برای بازپرداخت وام وجود ندارد.

وام فلش یا آنی

وام‌های آنی معمولاً در معاملات رمزارزی کاربرد دارند و وام‌هایی فوری‌ هستند که در همان تراکنش قرض گرفته و بازپرداخت می‌شوند. وام‌های آنی، وام‌های بسیار پُرریسکی هستند که معمولاً برای بهره‌برداری از فرصت‌های آربیتراژ بازار استفاده می‌شوند؛ مانند خرید ارز دیجیتال با قیمت کمتر در یک بازار و فروش فوری آن رمزارز با قیمت گران‌تر در بازار دیگر، که همگی در یک تراکنش انجام می‌شود. در مقاله جداگانه‌ای به تفصیل درباره مفهوم وام آنی بحث کرده‌ایم که برای مطالعه بیشتر، می‌توانید به آن مقاله مراجعه کنید.

ریسک وام گرفتن ارز دیجیتال

وام گرفتن ارز دیجیتال به‌طور بالقوه، هم برای وام‌گیرندگان و هم برای وام‌دهندگان، ریسک به همراه دارد؛ زیرا وام‌ها و وجوه سپرده‌شده متعلق به بازار پُرنوسان ارزهای دیجیتال هستند. برای مثال، بر اثر افت شدیدی که به‌تازگی در ارزش رمزارزها رخ داد، پلتفرم Celsius تمام تراکنش‌های خود را متوقف و معادل میلیاردها دلار رمزارز را فریز کرد. در ادامه، چند مورد از خطرات وام‌های رمزارزی را مرور می‌کنیم:

فراخوانی اعتبار

هنگامی که وثیقه‌ای را برای دریافت وام در اختیار پلتفرم وام‌دهی قرار می‌دهید، کاهش ارزش وثیقه سپرده‌شده می‌تواند سبب فراخوانی اعتبار (Margin Call) شود. فراخوانی اعتبار زمانی رخ می‌دهد که LTV یک وام رمزارز کمتر از نرخ توافق‌شده باشد. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، یا باید وثیقه بیشتری سپرده‌گذاری کنید یا در معرض انحلال (Liquidation) قرار می‌گیرید. (فرایندی که طی آن، پلتفرم به‌اجبار موقعیت معاملاتی شما را می‌بندد.)

بیشتر بخوانید: لیکوئید شدن ارز دیجیتال چیست؟

عدم نقدینگی

هنگامی که دارایی‌های رمزارزی خود را در پلتفرم‌های وام‌دهی سپرده‌گذاری می‌کنید، دارایی‌تان برای مدت مشخصی از دسترس خارج می‌شود. اگرچه برخی از پلتفرم‌های وام‌دهی رمزارز اجازه می‌دهند تا وجوه سپرده‌شده را نسبتاً سریع برداشت کنید، برای برداشت وجوه خود از بیشتر پلتفرم‌ها، احتمالاً با صفی طولانی مواجه می‌شوید.

شفاف نبودن سازوکارهای قانونی

پلتفرم‌های وام‌دهی کریپتو را مرجعی قانونی تنظیم نکرده است و ضمانتی را که بانک‌ها می‌دهند، ارائه نمی‌کنند. برای مثال، شرکت بیمه سپرده فدرال (FDIC) سپرده‌های بانکی ایالات متحده را تا سقف ۲۵۰ هزار دلار به ازای هر سپرده‌گذار بیمه می‌کند و در صورت ورشکستگی بانک، وجوه سپرده‌گذاران تا این حد محافظت شده‌اند. این در حالی است که پلتفرم‌های وام‌دهی رمزارز هیچ ضمانتی ارائه نمی‌دهند و در صورت ورشکستگی پلتفرم، ممکن است تمامی سرمایه‌تان را از دست بدهید.

بهترین پلتفرم‌های وام‌دهی ارز دیجیتال

نرخ‌های بهره کنونی در پلتفرم‌های محبوب وام‌دهی کریپتو، نشان می‌دهد که وام‌دهندگان می‌توانند نرخ‌های بازده سالیانه بسیار بالاتری (APY) در مقایسه با آنچه در بیشتر حساب‌های پس‌انداز دیگر انتظار دارند، دریافت کنند. برای مثال،Gemini  ادعا می‌کند که با Gemini Earn، می‌توانید تا ۸/۰۵ درصد بهره در بیش از چهل رمزارز سود دریافت کنید.

پلتفرم‌های متمرکز، مانند BlockFi و Nexo، پروتکل‌های نظارتی احراز هویت مشتری و ضدپول‌شویی را برای محدود کردن ریسک اجرا می‌کنند.

همه صرافی‌های رمزارز، وام کریپتو ارائه نمی‌دهند. صرافی کوکوین یکی از معدود صرافی‌های خارجی است که کاربران ایرانی به‌راحتی می‌توانند در آن برای پرداخت یا دریافت وام اقدام کنند. کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات متحده (SEC) برای ایجاد مجموعه‌ای جامع از مقررات برای بازار ارزهای دیجیتال، در حال کار با صرافی‌ها است.

پلتفرم‌های غیرمتمرکز محبوب وام‌دهی کریپتو شامل Aave، Compound، dYdX و Balancer هستند. این پلتفرم‌ها برای خودکارسازی پرداخت‌ها و بازپرداخت وام‌ها از قراردادهای هوشمند استفاده می‌کنند و در صورت داشتن شرایط و با تأمین وثیقه موردنیاز، می‌توانید به‌طور خودکار وام دریافت کنید.

کلام پایانی

اگر شما نیز قصد دارید وارد فرایند وام گرفتن ارز دیجیتال شوید، قبل از اینکه به‌عنوان وام‌دهنده در یک پلتفرم وام‌دهی فعالیت خود را آغاز کنید، مطمئن شوید که به‌خوبی با جزئیات این فرایند آشنا شده‌اید. زمانی ‌که دارایی رمزارزی خود را برای وام دادن به هر پلتفرمی منتقل کنید، دیگر به دارایی خود دسترسی نخواهید داشت و سرمایه‌تان در اختیار پلتفرم وام‌دهی قرار می‌گیرد و فقط اوراق قرضه برای شما باقی می‌ماند. پیشنهاد می‌کنیم با بررسی استانداردهای حسابرسی قرارداد هوشمند، تاریخچه پروژه و گروه آن پلتفرم، هوشمندانه‌تر تصمیم بگیرید. با وجود تمام ریسک‌ها، فعالیت‌های رمزارزی مانند وام دادن در کوکوین، یکی از گزینه‌های جدی کسب درآمد از سرمایه‌های ارز دیجیتالتان است. بااین‌حال، اگر با چشمان بسته وارد چنین فرایندی شوید، ممکن است تمام سرمایه خود را از دست دهید.