استخراج ارز دیجیتال چیست؟ آشنایی با مراحل ماینینگ

طی سال‌های گذشته، بسیاری از کاربران با نام ارزهای دیجیتال، به‌ویژه بیت کوین، آشنا شده‌اند. مفهومی که همیشه در کنار نام بیت کوین به آن اشاره می‌شود، ماینینگ یا استخراج است. این مفهوم به تلاش کاربران بیت کوین یا ارزهای دیجیتال دیگر برای مشارکت در کارکرد شبکه و دریافت پاداش اشاره دارد. کاربران برای به‌دست‌آوردن برخی از رمزارزها به‌واسطه استفاده آن‌ها از الگوریتم اثبات کار، ملزم به استخراج آن‌ها هستند. حال این فعالیت می‌تواند با کامپیوتر، دستگاه‌های ایسیک، یا GPU انجام شود. در ادامه، به بررسی کامل مفهوم استخراج ارزهای دیجیتال می‌پردازیم.

استخراج یا ماینینگ چیست؟

اعضای جامعه به‌صورت غیرمتمرکز شبکه‌های بلاکچین ارز دیجیتال را مدیریت می‌کنند. برای اعتبارسنجی و تأیید تراکنش‌های ارز دیجیتال مکانیزم‌های گوناگونی به‌عنوان الگوریتم اجماع وجود دارند. از معروف‌ترین آن‌ها، الگوریتم اثبات کار (PoW) است که در شبکه بیت کوین استفاده می‌شود. برای آشنایی با این الگوریتم، پیشنهاد می‌کنیم مقاله اختصاصی اثبات کار در سایت کلینیک سرمایه را مطالعه کنید. برای اجرای این الگوریتم به استخراج یا ماینینگ نیاز است.

تعدادی از اعضای شبکه در برخی از بلاکچین‌ها، مسئولیت تأیید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها را برعهده می‌گیرند. این افراد با عنوان ماینر (Miner) شناخته می‌شوند. در برخی از شبکه‌ها مانند بیت کوین، محدودیت تعداد برای ماینرها وجود ندارد. درحالی‌که برای بعضی دیگر شرایط و محدودیت خاصی برای این منظور در نظر گرفته می‌شود.

ماینرها توان پردازشی سخت‌افزارهای در اختیار خود را برای انجام محاسبات مربوط به تأیید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها در دسترس شبکه بلاکچین قرار می‌دهند. دستگاه‌های سخت‌افزاری گاهی حتی در حد CPU موبایل هوشمندند؛ اما برای برخی شبکه‌ها مانند بیت کوین باید به‌سراغ دستگاه‌های سخت‌افزاری اختصاصی و پیشرفته به‌نام ایسیک (ASIC) بروید.

پرسش اساسی این است که ماینرها با چه انگیزه‌ای در فرایند اعتبارسنجی و تأیید تراکنش‌ها مشارکت می‌کنند؟ معمولاً در شبکه بلاکچین برای ترغیب ماینرها به فعالیت، پاداش در نظر گرفته می‌شود. بر این اساس، ماینرها با اضافه کردن بلوک به زنجیره بلاکچین، پاداش دریافت می‌کنند. پاداش آن‌ها نیز در قالب تعداد مشخصی از ارز دیجیتال آن شبکه تعریف می‌شود. برای مثال، پاداش استخراج بیت کوین در حال حاضر ۶/۲۵ BTC است.

این فرایند با عنوان استخراج یا ماینینگ (Mining) ارز دیجیتال شناخته می‌شود. مکانیزم عرضه کوین‌های جدید در برخی از شبکه‌های بلاکچین از طریق توزیع پاداش استخراج بین ماینرها تعریف می‌شود. ماینرها نیز برای درآمدزایی، پاداش‌های خود را وارد صرافی‌ها می‌کنند و به‌فروش می‌رسانند. به‌ این ترتیب، کوین‌های جدید در بازار به‌گردش درمی‌آیند.

چرا برای استخراج ارز دیجیتال از کلمه ماینینگ استفاده می‌شود؟

تا اینجا بررسی کردیم که استخراج یا ماینینگ چیست. شاید این پرسش را مطرح کنید که چرا از این کلمه استفاده می‌شود. معدنی را تصور کنید که معدنچیان در آن برای استخراج طلا کار می‌کنند. آن‌ها در ازای فعالیت خود طلا به‌دست می‌آورند.

کلمه ماینینگ به‌معنی استخراج نیز با الهام از این موضوع انتخاب شده است. ماینرها برای استخراج بیت کوین بیل و کلنگ به‌دست نمی‌گیرند؛ اما هزینه زیادی را صرف خرید، راه‌اندازی، و بهره‌برداری از استخراج ارز‌های دیجیتال می‌کنند. به ‌همین دلیل، در پایان مزد تلاش‌های خود را با ارز دیجیتال به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنند. به عبارت دیگر، موفق می‌شوند ارز دیجیتال استخراج کنند.

ماینر به چه کسی می‌گویند؟

به کسانی که توان محاسباتی دستگاه‌های استخراج خود را در اختیار شبکه می‌گذارند تا در فعالیت شبکه و کارکرد آن شریک شوند، ماینر گفته می‌شود. این افراد ممکن است برای استخراج، از کامپیوتر، دستگاه‌های گران‌قیمت ایسیک، و GPU استفاده کنند.

البته در حال حاضر و با بیشتر شدن سختی شبکه رمزارزهای مختلف، استخراج با کامپیوتر به‌صرفه نیست و کاربرد ندارد. در واقع، ماینر با تلاش برای حل مسائل پیچیده ریاضی، به ساخت بلوک در بلاکچین می‌پردازد و در ازای توان محاسباتی به‌اشتراک‌گذاشته خود، پاداش دریافت می‌کند. ماینرها در بلاکچین‌های اثبات کار نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند و عدم مشارکت این افراد می‌تواند کارکرد شبکه را مختل کند.

ماینینگ چگونه انجام می‌شود؟

مکانیزم اجرایی استخراج یا ماینینگ چیست؟ اجازه دهید برای پاسخ به این پرسش از مثالی استفاده کنیم. شبکه بیت کوین را در نظر بگیرید. چنانکه اشاره کردیم، مکانیزم اعتبارسنجی شبکه بیت کوین نوعی الگوریتم ریاضی با نام اثبات کار است. ماینرها توان محاسباتی سخت‌افزارهای خود را در اختیار شبکه بیت کوین قرار می‌دهند.

اطلاعات تراکنش‌ها وقتی تأیید می‌شوند که درون بلوکی رمزنگاری‌شده قرار بگیرند و به زنجیره بلوک‌های شبکه بیت کوین اضافه شوند. هر بلوک کدی اختصاصی دارد که هش (Hash) نامیده می‌شود. برای تکمیل اعتبارسنجی باید هش اختصاصی بلوک‌ها شناسایی شود. توان محاسباتی ماینرها صرف انجام این کار می‌شود.

وقتی کد هش یک بلوک با موفقیت شناسایی شود، با تأیید صحت فعالیت‌ها از سوی نودهای شبکه، بلوک به زنجیره اضافه می‌شود. سپس پاداش استخراج در اختیار ماینری قرار می‌گیرد که زودتر از دیگران موفق شده است این کار را انجام دهد. برای موفقیت در این رقابت، توان پردازشی دستگاه‌های سخت‌افزاری ماینرها، اهمیت بسیار زیادی دارد.

مراحل ماینینگ ارز دیجیتال

وقتی تراکنش ارز دیجیتال ثبت می‌شود، ماینرها باید آن را اعتبارسنجی کنند تا صحت آن تأیید شود. این مسئولیت در شبکه بر عهده ماینرها قرار دارد. شما در جایگاه ماینر در شبکه ارز دیجیتال، باید چند مرحله را برای استخراج موفق رمزارز پشت سر بگذارید. در اینجا مراحل پیش رو برای استخراج ارز دیجیتال را ‌بررسی می‌کنیم:

۱. انتخاب تراکنش برای اعتبارسنجی

ماینر در گام اول باید تعدادی از تراکنش‌های در صف تأیید را انتخاب کند. هر بلاک در زنجیره بلاکچین ظرفیت مشخصی دارد. برای مثال، در شبکه بیت کوین، هر بلاک یک مگابایت ظرفیت دارد و می‌تواند اطلاعات حدود چهار هزار تراکنش را در خود جای دهد.

هر ماینر باید تلاش کند تا با انتخاب تراکنش‌ها، بلاک خود را به‌وجود بیاورد. بر این اساس، ممکن است دو ماینر تراکنش‌های یکسانی را انتخاب کنند. معمولاً ماینرها تراکنش‌هایی را انتخاب می‌کنند که کارمزد گس بیشتری برای آن‌ها پرداخته می‌شود. به این ترتیب، می‌توانند سهم بیشتری از پاداش اعتبارسنجی تراکنش‌ها را به‌خود اختصاص دهند.

۲. پیدا کردن هش بلوک

قبل از کامل و اضافه شدن بلوک به شبکه بلاکچین، باید هش اختصاصی آن شناسایی شود. این فرایند به توان محاسباتی نیاز زیادی دارد. در شبکه‌ای مانند بیت کوین، باید معادلات ریاضی تصادفی زیادی حل شوند تا هش بلوک شناسایی شود. هریک از ماینرها تلاش می‌کند تا زودتر از دیگران هش بلوک اختصاصی خود را شناسایی کند. بعد از اینکه اولین نفر هش بلوک را پیدا کرد، این موضوع را به اطلاع همه ماینرهای فعال در شبکه می‌رساند.

۳. تأیید صحت هش بلوک

بعد از اعلام هش بلوک، ماینرهای دیگر باید ضمن بررسی اطلاعات تراکنش‌های درون بلوک، صحت‌وسقم هش شناسایی‌شده را بررسی و تأیید کنند. در هر شبکه باید تعداد مشخصی از ماینرها این موضوع را تأیید کنند.

به همین دلیل، از عبارت الگوریتم اجماع در شبکه استفاده می‌شود. پس از اینکه تعداد تأیید‌ها به حد نصاب رسید، بلوک تشکیل‌شده به زنجیره اضافه می‌شود. سپس نسخه‌ای از اطلاعات بلوک در اختیار تمام نودهای شبکه قرار می‌گیرد.

استخرهای استخراج

در شبکه‌ای مانند بیت کوین، رقابت بر سر استخراج ارز دیجیتال بسیار زیاد است. به‌ همین دلیل، برای اینکه به‌تنهایی از پس چنین کاری بربیایید، باید برای خرید دستگاه‌های پیشرفته سرمایه‌گذاری هنگفتی کنید. چنین چیزی از عهده بسیاری از افراد خارج است. برای حل این چالش استخرهای استخراج راه‌اندازی شده‌اند.

در قالب این استخر‌ها، تعدادی ماینر توان سخت‌افزاری دستگاه‌های خود را در یک منبع متمرکز می‌کنند. به این ترتیب، با افزایش منابع محاسباتی شانس خود را برای موفقیت در استخراج ارز دیجیتال افزایش می‌دهند. درنهایت نیز پاداش تعلق‌گرفته به استخر استخراج به‌نسبت سهم منابع محاسباتی هریک از ماینرها بین آن‌ها توزیع می‌شود.

برای پیوستن به استخر استخراج باید توجه کنید که حتماً زیرساخت‌های استخر با نوع دستگاه‌های سخت‌افزاری در اختیارتان سازگاری داشته باشد. علاوه بر آن، حتماً قوانین و مقررات مربوط به نحوه توزیع پاداش‌ها در استخر را به‌دقت بررسی کنید. توان محاسباتی استخر را نیز در نظر بگیرید. بهتر است ‌سراغ استخرهایی بروید که توان محاسباتی آن‌ها زیاد است. به این ترتیب، ضمن شانس بیشتر برای موفقیت، نگرانی کمتری برای مشکلات حملات هکری خواهید داشت.

چگونه یک استخر استخراج خوب انتخاب کنیم؟

برخی از کاربران به‌دلیل گران بودن تجهیزات ماینینگ، علاقه‌ای به راه‌اندازی مزرعه ماینینگ (Mining Farm) ندارند. بنابراین، از استخرهای استخراج استفاده می‌کنند، اما نکاتی وجود دارد که برای انتخاب استخر استخراج خوب باید در نظر داشته باشید. در ادامه، این موارد را نام می‌بریم:

• روش‌ها و بازه‌های زمانی پرداخت سود ماینینگ؛
• کارمزد دریافتی استخر؛
• امنیت استخر و بررسی سابقه هک استخرهای استخراج؛
• شفافیت در عملکرد استخر ماینینگ؛
• اندازه استخر ماینینگ و بررسی هش ریت آن.

دستگاه‌های ماینینگ

روی کاغذ می‌توانید برای استخراج بیت کوین از تلفن همراه نیز استفاده کنید، اما در عمل شانسی برای این کار ندارید؛ زیرا ماینرهای دیگر از دستگاه‌های با توان پردازشی به‌مراتب بالاتر استفاده می‌کنند. بنابراین، اولین موضوعی که برای فعالیت در شبکه بلاکچین به‌عنوان ماینر باید در نظر داشته باشید، میزان رقابت برای استخراج است.

در کنار آن، باید مکانیزم استخراج را در نظر بگیرید. برای مثال، نمی‌توانید با دستگاه‌های ایسیک که برای استخراج بیت کوین در نظر گرفته شده‌اند، دوج کوین استخراج کنید. هر شبکه معمولاً پیکربندی خاص خود را دارد. به‌ همین دلیل، باید از دستگاه‌های سازگار با آن استفاده کنید. برای برخی از شبکه‌ها مانند دوج کوین می‌توانید از سخت‌افزارهای معمولی لپ‌تاپ یا رایانه به‌عنوان دستگاه ماینینگ استفاده کنید.

اگر قصد دارید در جایگاه ماینر در شبکه بیت کوین فعالیت کنید، پیشنهاد می‌کنیم که مقاله قیمت دستگاه ماینر در ایران را مطالعه کنید. در این مطلب، ضمن معرفی بهترین دستگاه‌های ایسیک برای استخراج، به‌تفصیل درباره مقرون‌به‌صرفه بودن یا نبودن ماینینگ در ایران نیز بحث کرده‌ایم.

زیر ساخت‌های ماینینگ

زیرساخت‌های لازم برای استخراج ارز دیجیتال عبارت‌اند از:

• دستگاه سخت‌افزاری استخراج ارز دیجیتال
• رایانه با قابلیت دسترسی به اینترنت پرسرعت و پایدار
• کیف پول اختصاصی ارز دیجیتال
• نرم‌افزار اختصاصی ماینینگ
• عضویت در استخر استخراج (در صورت نیاز)
• در نظر گرفتن سیستم تهویه مناسب برای دستگاه استخراج
• تأمین برق پایدار

برای استخراج ارزهای دیجیتالی مانند دوج کوین، همه امکانات فوق را می‌توان در یک لپ‌تاپ خلاصه کرد، اما برای بیت‌کوین باید مزرعه استخراج راه‌اندازی کنید. مزرعه استخراج مکانی است که در آن تعداد زیادی دستگاه‌ ماینر کنار یکدیگر قرار می‌گیرند تا توان محاسباتی لازم برای استخراج بیتکوین فراهم شود.

مزایا و معایب ماینینگ ارز دیجیتال

پیش از اینکه بخواهید برای استخراج ارزهای دیجیتال هزینه پرداخت کنید، باید با مزایا و معایب این فرایند آشنا شوید. در واقع، با وجود گران بودن این تجهیزات و هزینه‌های زیاد مصرف انرژی، توجه به مزایا و معایب استخراج رمزارزها بسیار مهم است.

مزایای استخراج ارز دیجیتال چیست؟

یکی از مهم‌ترین مزایای مشارکت در کارکرد شبکه از طریق ماینینگ، کمک به تمرکززدایی بلاکچین است. ماینرها با اشتراک‌گذاری توان محاسباتی خود، سبب افزایش تعداد نودهای شبکه می‌شوند و بلاکچین را غیرمتمرکزتر می‌سازند.

در ادامه بررسی مزیت‌های ماینینگ، می‌توان به کسب سود ماینر اشاره کرد. با این کار، استخراج‌کننده در ازای به‌اشتراک‌گذاری توان محاسباتی خود، پاداشی در قالب رمزارز بومی شبکه دریافت می‌کند. البته مشارکت ماینرها در فعالیت شبکه به امنیت شبکه نیز کمک می‌کند و بلاکچین را ایمن نگه می‌دارد.

محدودیت‌های استخراج ارز دیجیتال چیست؟

در کنار مزایا و معایب ماینینگ رمزارزها، که به آن‌ها اشاره کردیم، محدودیت‌هایی نیز برای این فرایند وجود دارد. در ادامه، این محدودیت‌ها را بررسی می‌کنیم.

سرمایه اولیه زیاد

برای فعالیت به‌عنوان ماینر و کسب سود از این فرایند، باید از تجهیزات گران‌قیمت استفاده کنید. همین موضوع سبب می‌شود به سرمایه اولیه زیادی نیاز باشد. البته می‌توان با کامپیوتر شخصی نیز این فرایند را انجام داد، اما شانس بسیار کمی برای تولید بلوک و استخراج رمزارزهای جدید خواهید داشت.

محدودیت قانونی در کشورها

در بسیاری از کشورها برای فعالیت به‌عنوان ماینینگ یا راه‌اندازی مزرعه استخراج، به دریافت مجوزهای لازم احتیاج پیدا می‌کنید. البته برخی از کشورها مانند چین، به‌کلی این فرایند را ممنوع اعلام کرده است. بنابراین، پیش از راه‌اندازی کسب‌وکار ماینینگ خود، حتماً از قوانین کشور مدنظر درباره استخراج رمزارزها مطلع و با محدودیت‌های قانونی آن آشنا شوید.

مشکلات تأمین زیرساخت (برق و اینترنت)

همان‌طور که اطلاع دارید، برای ماین رمزارزها و فعالیت به‌عنوان نود در شبکه، به اتصال دائمی به اینترنت نیاز دارید. در واقع، نودهای شبکه متعهد می‌شوند که همیشه آنلاین باشند و در شبکه فعالیت کنند. بنابراین، داشتن اینترنت پایدار یکی از نیازهای ابتدایی ماینرهاست. با وجود این، برخی از کشورها از اینترنت پایدار بهره‌مند نیستند و همین عامل می‌تواند برای ماینرها مشکل‌ساز شود. مصرف برق و هزینه‌های آن نیز یکی از چالش‌های استخراج‌کنندگان ارزهای دیجیتال است. هزینه‌های زیاد برق می‌تواند ماینینگ را از یک فرایند سودده به رویکردی پرضرر تبدیل کند.

مشکلات سودآوری بر اثر نوسان قیمت

همان‌طور که می‌دانید، بازار ارزهای دیجیتال به‌دلیل نوظهور بودن، همواره با نوسانات شدید قیمتی همراه است. همین نوسانات قیمتی می‌تواند ماینینگ را به فعالیتی ضررده تبدیل کند؛ زیرا نوسانات و تغییرات قیمتی رمزارزها محاسبه دامنه سود را دشوار می‌کند.

نیاز به ارتقای دائمی دستگاه‌های ماینینگ

فرقی نمی‌کند برای استخراج از دستگاه‌های ایسیک استفاده می‌کنید یا GPU. در هر صورت، بعد از مدتی نسخه‌های جدیدی به بازار می‌آیند که با شرایط استخراج به‌روزرسانی شده‌اند.

برای کسب سود دائمی از فعالیت ماینینگ، باید همواره دستگاه‌ها و تجهیزات را به‌روز نگه دارید. بنابراین، همین ایجاد تغییرات و نیاز به ارتقای دائمی تجهیزات، به یکی از چالش‌برانگیزترین محدودیت‌های استخراج تبدیل شده است.

البته این به‌روزرسانی در تجهیزات ماینینگ به‌دلیل ایجاد تغییرات زیرساختی در بلاکچین‌ها صورت می‌گیرد تا همواره فعالیت ماینینگ را با سودآوری همراه کند.

احتمال تغییرات زیرساختی در شبکه‌های بلاکچین

فرض کنید رمزارزی که تا امروز مشغول استخراج آن بوده‌اید، با تغییرات زیرساختی مواجه شده باشد و دیگر قابل استخراج نباشد. همین اتفاق برای اتریوم روی داد. اتریوم در سال گذشته از الگوریتم اجماع اثبات کار به اثبات سهام مهاجرت کرد و دیگر قابل استخراج نیست.

ماینرهای این رمزارز نیز یا به شبکه‌های دیگر مهاجرت کردند یا در شبکه قدیمی با نام ETHPOW باقی ماندند. شایان ذکر است رمزارز شبکه قدیمی ارزشی مانند اتریوم ندارد. بنابراین، سوددهی فرایند استخراج بسیار کاهش یافته است. اگر به فکر شروع ماینینگ هستید، این احتمال را در نظر بگیرید که ممکن است به‌دلیل تغییرات زیرساختی در شبکه بلاکچین، فرایند ماین تغییر کند.

آیا استخراج ارز دیجیتال در ایران قانونی است؟

برآورد می‌شود که حدود ۴ تا ۵ درصد از سهم استخراج بیت کوین در سراسر جهان مربوط به ایران است. مدت‌هاست که ماینرها در ایران فعالیت می‌کنند. تا پیش از سال ۱۳۹۸، قانون در این زمینه سکوت کرده بود.

سپس برای نخستین بار در آن سال، هیئت وزیران آیین‌نامه استخراج قانونی رمزارزها را به‌تصویب رسانند. بر این اساس، ماینرهای بیت کوین باید برای راه‌اندازی مزرعه استخراج به وزارت صمت مراجعه و مجوز دریافت کنند.

پاداش استخراج ارزهای دیجیتال چقدر است؟

پیش از پایان مطلب، به پاداش استخراج ارزهای دیجیتال مختلف نیز نگاهی می‌اندازیم. ارزهای دیجیتال مختلفی هستند که قابلیت استخراج دارند، اما ماینرها فقط از تعداد معدودی از رمزارزها استقبال می‌کنند. در جدول زیر، پاداش استخراج مهم‌ترین ارزهای دیجیتال بازار کریپتوکارنسی آمده است.

نام ارز دیجیتال	پاداش استخراج ارز دیجیتال	دستگاه ماینینگ
بیت کوین	۶/۲۵ BTC	دستگاه ایسیک
بیت کوین کش	۶/۲۵ BCH	دستگاه ایسیک
دوج کوین	۱۰۰۰ DOGE	CPU و GPU
لایت کوین	۶/۲۵  LTC	GPU
دش	۲/۰۵ DASH	GPU
مونرو	۰/۶۵ XMR	CPU و GPU
زی کش	۲/۵ ZEC	رم
گرین	۶۰ GRIN	CPU و GPU
راون کوین (Ravencoin)	۲۵۰۰ RVN	CPU و GPU

استخراج ابری چیست؟

به‌دلیل هزینه‌های زیاد فرایند ماینینگ و نیاز به تجهیزات گران‌قیمت، پلتفرم‌هایی ایجاد شده‌اند که به کاربران امکان ماین بدون در اختیار داشتن این تجهیزات را می‌دهند. در واقع، کاربر با ایجاد حساب کاربری در این پلتفرم و پرداخت هزینه قرارداد هش، در سود ماینینگ شریک می‌شود.

شایان ذکر است فرایند دریافت سود در استخراج ابری بسیار سریع است و هر روز این سود پرداخت می‌شود. البته پلتفرم‌هایی نیز وجود دارند که به‌صورت رایگان، امکان استخراج ابری در آن‌ها وجود دارد، با این تفاوت که در این سایت‌ها، معمولاً دوبار کارمزد از کاربر گرفته می‌شود؛ زیرا وب‌سایت ارائه‌کننده استخراج ابری رایگان به‌عنوان واسطه‌ای بین شما و پلتفرم ارائه‌دهنده قرارداد هش عمل می‌کند.

کلام پایانی

همان‌طور که مطالعه کردید، طرف‌داران فضای مالی غیرمتمرکز، با صرف هزینه و به‌اشتراک‌گذاری توان محاسباتی دستگاه‌های خود، به کارکرد شبکه و امنیت بلاکچین کمک می‌کنند. در نقطه مقابل، این افراد، که به آن‌ها ماینر گفته می‌شود، در ازای فعالیتشان در شبکه، پاداش‌هایی در قالب رمزارز بومی شبکه دریافت می‌کنند. در این مقاله به‌صورت کامل این فرایند را توضیح دادیم و مزایا، معایب، و محدودیت‌های آن را بررسی کردیم. همچنین با زیرساخت‌ها و قوانین آن در ایران آشنا شدیم انواع آن را بیان کردیم.