صرافی‌های ارز دیجیتال به دو دسته متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم می‌شوند؛ البته، قدمت صرافی‌های متمرکز بیشتر است. مدت‌زمان زیادی نیست که ایده راه‌اندازی صرافی‌های غیرمتمرکز در بازار رمز ارزها مطرح شده است. سؤال اساسی که باید به آن پاسخ دهیم این است: «تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز در چیست؟» آیا می‌توان ادعا کرد که گروهی از این صرافی‌ها بر گروهی دیگر برتری دارند؟ تصمیم‌گیری درباره انتخاب صرافی متمرکز یا غیرمتمرکز باید بر چه اساسی باشد؟ این‌ها سؤالات مهمی‌اند که هریک از فعالان بازار ارزهای دیجیتال باید پاسخ مناسبی برایشان داشته باشند. به همین دلیل، تصمیم گرفتیم در مقاله‌ای جامع، صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را با هم مقایسه کنیم. تا انتها با ما همراه باشید.

صرافی متمرکز چیست؟

قبل از بررسی تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز، تعریفی مقدماتی درباره این دو صرافی ارائه می‌کنیم. صرافی متمرکز پلتفرمی برای خریدوفروش ارزهای دیجیتال است. در این صرافی‌ها، نهاد واسطه‌ای بین خریدار و فروشنده وجود دارد که وظیفه نظارت و ایمن‌سازی تراکنش‌ها بر عهده آن است. این صرافی‌ها در شبکه بلاک‌چین قرار ندارند.

کاربران برای استفاده از صرافی‌های متمرکز باید ابتدا برای ثبت‌نام و ایجاد حساب کاربری اقدام کنند. در ادامه، باید احراز هویت برای تأیید حقیقی بودن اطلاعات کاربران انجام بگیرد. فرایند مشابهی برای کاربران حقوقی (شرکتی) نیز باید طی شود.

در کنار این موارد، صرافی‌های متمرکز معمولاً دارایی کاربران خود را بیمه می‌کنند. به این ترتیب، در صورت بروز هرگونه مشکلی، کاربران تا سقف مشخصی از سرمایه خود را دریافت خواهند کرد. برخی از معروف‌ترین صرافی‌های متمرکز ارز دیجیتال عبارت‌اند از:

بیشتر یاد بگیرید: بهترین صرافی های ارزدیجیتال خارجی

صرافی غیرمتمرکز چیست؟

صرافی غیرمتمرکز نیز پلتفرمی برای خریدوفروش ارزهای دیجیتال است؛ اما در این صرافی‌ها خبری از دخالت نهاد واسطه برای نظارت و ایمن‌سازی تراکنش‌ها نیست. کاربران برای استفاده از این صرافی به افتتاح حساب کاربری نیاز نخواهند داشت. به علاوه، دارایی کاربران در حساب‌های صرافی نگهداری نمی‌شود؛ بلکه فرایند تبادل ارزهای دیجیتال فقط در بستر بلاک‌چین صورت می‌گیرد.

به عبارت دیگر، تراکنش ارزهای دیجیتال در این صرافی‌ها به صورت همتابه‌همتا انجام می‌شود. در مقاله جداگانه‌ای به طور مفصل درباره صرافی‌های غیرمتمرکز بحث و آن‌ها را بررسی کردیم. برای مطالعه بیشتر می‌توانید به مقاله صرافی‌ غیرمتمرکز مراجعه کنید.

از جمله مهم‌ترین صرافی‌های غیرمتمرکز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز

مقایسه صرافی متمرکز با صرافی غیرمتمرکز

دو صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را به‌اختصار معرفی کردیم. در ادامه، تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را بررسی می‌کنیم. مهم‌ترین تفاوت صرافی متمرکز با غیرمتمرکز، مربوط به بحث وجود یا نبود نهاد واسطه ناظر است که پیش‌تر به آن اشاره کردیم. به‌علاوه، این صرافی‌ها را می‌توان در چند مشخصه مهم با یکدیگر مقایسه کرد که عبارت‌اند از:

۱. امنیت

در وهله اول، این طور به نظر می‌رسد که صرافی‌های متمرکز امنیت بیشتری دارند؛ هرچند که این صرافی‌ها گاهی برای حفاظت از اموال کاربران، تدابیر امنیتی سخت‌گیرانه‌ای را در نظر می‌گیرند؛ اما جالب است بدانید که صرافی‌های غیرمتمرکز سطح حفاظت بیشتری را فراهم می‌کنند.

تجربه نشان داده است که صرافی‌های متمرکز بیشتر در معرض حمله‌های هکری‌اند، زیرا این صرافی‌ها در بستر بلاک‌چین نیستند. همچنین کاربران در صرافی‌های متمرکز بخشی از دارایی خود را در حساب‌های کاربری نگهداری می‌کنند. این در حالی است که در صرافی غیرمتمرکز عملاً دارایی کاربران در اختیار خودشان قرار دارد. همچنین ایجاد صرافی در بستر بلاک‌چین، امنیت آن را چندین برابر می‌کند.

۲. تعداد کاربران

در بحث تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز نباید از کنار موضوع مهم تعداد کاربران آن‌ها به‌آسانی عبور کرد. بدون تردید، صرافی متمرکز در مقایسه با صرافی‌های غیرمتمرکز، محبوبیت بیشتری دارد. شاید اصلی‌ترین دلیل محبوبیت بیشتر صرافی متمرکز، مربوط به ارائه زیرساخت‌های بهتر برای خریدوفروش ارزهای دیجیتال باشد. همچنین، نباید از قدمت کمتر صرافی‌های غیرمتمرکز غافل شد. قطعاً به‌مرور زمان و با افزایش کاربران صرافی‌های غیرمتمرکز، شاهد کاهش محبوبیت صرافی‌های متمرکز خواهیم بود.

۳. امکانات و ابزارهای معاملاتی

در بحث امکانات و ابزارهای معاملاتی نیز دست برتر با صرافی‌های متمرکز است. این صرافی‌ها سبد متنوعی از ابزارهای معاملاتی را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند. از آن جمله می‌توان به معاملات اسپات، مارجین و فیوچرز اشاره کرد. به‌علاوه، در این صرافی‌ها به‌منظور مدیریت پرتفوی برای کاربران، امکانات جانبی بیشتری فراهم است. این در حالی است که صرافی‌های متمرکز ابزارهای معاملاتی محدودی دارند و چندان هم امکانات چشمگیری به کاربران ارائه نمی‌کنند.

۴. نقدینگی

نقدینگی یکی از عوامل کلیدی برای انتخاب صرافی مناسب است. به‌طور کلی، نقدینگی در صرافی‌های متمرکز در مقایسه با صرافی‌های غیرمتمرکز بیشتر است؛ البته این گزاره درباره صرافی‌های محبوب بازار مانند بایننس، کوکوین، کوینکس و… صدق می‌کند. وجود نقدینگی بیشتر در صرافی‌ها سبب می‌شود که کاربران زمان کمتری را برای نقد شدن دارایی‌شان صبر کنند.

صرافی‌های غیرمتمرکز از نظر نقدینگی در وضعیت ضعیف‌تری قرار دارند، زیرا تطبیق سفارش در این صرافی‌ها کار زمان‌بری است. اگر صرافی‌های غیرمتمرکز بتوانند این چالش اساسی را از پیش رو بردارند، شاهد رشد چشمگیری در افزایش تعداد کاربران آن‌ها خواهیم بود.

۵. سرعت تراکنش‌ها

مسئله سرعت پردازش تراکنش‌ها در بررسی تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز به دقت بیشتری نیاز دارد. همان‌طور که اشاره کردیم، صرافی‌های غیرمتمرکز در بستر بلاک‌چین راه‌اندازی می‌شوند. در این بین، اصلی‌ترین شبکه بلاک‌چینِ میزبان صرافی‌های غیرمتمرکز نیز اتریوم است. به دلیل افزایش تعداد تراکنش‌ها در شبکه اتریوم، شاهدیم که سرعت پردازش آن‌ها نیز کاهش پیدا کرده است. گاهی ممکن است تکمیل تراکنشی ۱۵ ثانیه زمان ببرد.

بیشتر یاد بگیرید: بلاکچین چیست و چه کاربردهایی دارد

البته مدت‌زمان انجام تراکنش‌ها در شبکه‌های دیگر بلاک‌چین به‌مراتب کمتر است؛ بنابراین برای نقد و بررسی سرعت پردازش تراکنش‌ها در صرافی غیرمتمرکز باید بررسی کنید که صرافی در کدام شبکه راه‌اندازی شده است. از طرفی، تجربه نشان داده است که پردازش تراکنش‌ها در صرافی‌های متمرکز زمان بسیار کمی، در حد ۱۰ میلی‌ثانیه، به طول می‌انجامد.

۶. قوانین اجرایی

صرافی‌های متمرکز عمدتاً بر اساس قوانین دستگاه‌های نظارتی در کشورهای مختلف فعالیت می‌کنند. به عبارت دیگر، برای فعالیت خود مجوز می‌گیرند. این در حالی است که صرافی‌های غیرمتمرکز بر اساس قوانین بلاک‌چین کار می‌کنند و برای فعالیت از نهادهای نظارتی مجوز دریافت نمی‌کنند. این مسئله سبب می‌شود که عملاً، امکان محدود کردن صرافی‌های غیرمتمرکز وجود نداشته باشد.

۷. کنترل

در صرافی‌های متمرکز کنترل فرایند‌ها از صفر تا صد بر عهده گردانندگان پلتفرم است؛ درحالی‌که در صرافی‌های غیرمتمرکز اصل تمرکززدایی به‌طور کامل اجرا شده است. معاملات در این صرافی‌ها مبتنی بر قراردادهای هوشمند اجرا می‌شوند. همچنین کنترل صرافی کاملاً در اختیار کاربران آن است.

۸. کارمزد‌ها

کارمزد تراکنش‌ها در صرافی متمرکز در مقایسه با صرافی غیرمتمرکز به‌مراتب بیشتر است. به عبارت دیگر، کاربران علاوه بر هزینه‌های انتقال دارایی در شبکه بلاک‌چین، باید هزینه کارمزد استفاده از خدمات صرافی متمرکز را نیز پرداخت کنند. درحالی‌که در صرافی‌های غیرمتمرکز، فقط هزینه انتقال دارایی در شبکه پرداخت می‌شود.

۹. تعداد ارزهای دیجیتال پیشتیبانی‌شده

تعداد ارزهای دیجیتال که در صرافی‌های غیرمتمرکز فهرست می‌شود، به‌مراتب بیشتر از صرافی متمرکز است. به این دلیل که اساساً فرایند خاصی برای قرار گرفتن توکن‌ها در فهرست معاملات صرافی غیرمتمرکز در نظر گرفته نمی‌شود. هرچند این مسئله دست کاربران را برای خریدوفروش توکن‌های بیشتر باز می‌گذارد، نباید فراموش کرد که احتمالاً گرفتار شدن به دام پروژه‌های کلاهبرداری را نیز افزایش می‌دهد.

سؤالات متداول

۱. آیا صرافی کوینکس غیرمتمرکز است؟

خیر؛ کوینکس از صرافی‌های متمرکز مشهور در بازار رمز ارزهاست.

۲. بهترین صرافی غیرمتمرکز برای ایرانی‌ها کدام است؟

یونی سواپ و پنکیک سواپ به دلیل تعداد کاربران زیاد، رابط کاربری آسان و…، از بهترین صرافی‌های غیرمتمرکز برای ایرانی‌ها هستند.

کلام پایانی

در این مقاله، تفاوت صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را بررسی کردیم. قبل از انتخاب برای کار کردن با صرافی‌های ارز دیجیتال، سعی کنید حتماً درباره آن‌ها بیشتر مطالعه کنید. انتخاب صرافی مناسب یکی از پایه‌ای‌ترین تصمیمات برای فعالیت در بازار رمزارزهاست؛ به همین دلیل، توصیه می‌کنیم حتماً روی ویژگی‌های هرکدام از صرافی‌ها دقت کافی داشته باشید.