ارز دیجیتال اتریوم چیست؟ هرآنچه باید درباره شبکه اتریوم بدانید

تا همین چند سال پیش، کاربرد فناوری بلاکچین تنها به چند کار ساده مانند پرداخت محدود بود. با ورود بلاکچین اتریوم (Ethereum)، مفاهیمی مانند قرارداد هوشمند (Smart Contract) و توکن‌های غیرمثلی (NFT) پا به دنیای بلاکچین گذاشتند. اتریوم یکی از محبوب‌ترین بلاکچین‌های جهان محسوب می‌شود و پروژه‌های زیادی در آن در حال فعالیت‌اند، اما بسیاری از افراد اطلاع ندارند که ویژگی‌ها و کاربردهای اتریوم چیست و چه تفاوتی با بیت کوین دارد. به همین دلیل، در این مقاله از کلینیک سرمایه، قصد داریم شما را با این بلاکچین و ویژگی‌های آن آشنا کنیم. علاوه بر این، بهترین صرافی برای خرید اتریوم را معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

بلاک‌چین اتریوم چیست؟

اتریوم (Ethereum) نوعی پلتفرم منبع باز و غیرمتمرکز در مقیاس جهانی است که بر مبنای فناوری بلاکچین پایه‌گذاری شده است. اتریوم به‌عنوان نخستین و بزرگ‌ترین میزبان برنامه‌های غیرمتمرکز (dApps) و قراردادهای هوشمند (Smart Contract) در بازار ارز دیجیتال شناخته می‌شود.

هرکس با پرداخت هزینه گس (Gas) می‌تواند برنامه غیرمتمرکز یا قرارداد هوشمند مدنظر خود را در بستر اتریوم ایجاد و مدیریت کند. تمام هزینه‌ها در این شبکه بلاک‌چین با استفاده از ارز دیجیتال اتر (ETH) پرداخت می‌شود که در ادامه، بیشتر آن را بررسی می‌کنیم. اتریوم شبکه‌ای کاملاً ایمن و غیرمتمرکز است؛ به این معنی که فعالیت‌ها در آن، توسط مجموعه‌ای از نودهای اعتبارسنج یا ولیدیتور در سراسر جهان پردازش می‌شوند.

برنامه‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi)، صرافی‌های غیرمتمرکز (Dex)، بازی‌های بلاکچینی و …، بخشی از برنامه‌های متعددی به شمار می‌روند که امروز در بستر اتریوم ایجاد شده‌اند و در دسترس عموم قرار دارند. شاید بپرسید چرا اتریوم در جایگاه دومین ارز دیجیتال برتر بازار رمزارزها قرار دارد؟ دلایل مختلفی برای این منظور می‌توان برشمرد که در ادامه بیشتر به آن‌ها می‌پردازیم.

بلاک‌چین اتریوم در یک نگاه

در جدول زیر، می‌توانید مهم‌ترین آمار و ارقام درباره شبکه بلاک‌چین اتریوم را در زمان نگارش این مقاله (دی ماه ۱۴۰۲) مشاهده کنید.

نام شبکه بلاک‌چین	اتریوم
نام ارز دیجیتال	اتر
نماد معاملاتی ارز دیجیتال	ETH
کاربرد اتریوم	میزبانی از برنامه‌های غیرمتمرکز، پیاده‌سازی قراردادهای هوشمند
زبان برنامه‌نویسی بلاک‌چین اتریوم	سالیدیتی (Solidity)
تعداد پروژه‌های ساخته‌شده در بستر اتریوم	بیش از ۴۰۰۰
تعداد کیف پول‌های دارای ارز دیجیتال اتریوم	بیش از ۹۶ میلیون
تعداد قراردادهای هوشمند در اتریوم	بیش از ۵۳/۳ میلیون
تعداد تراکنش‌های روزانه در اتریوم	۱/۱۸۶ میلیون
تعداد ارز دیجیتال اتریوم در گردش	۱۲۰,۱۸۴,۱۷۱
مارکت کپ اتریوم	۲۹۱ میلیارد دلار
دامیننس اتریوم	۱۷/۵۵ درصد
ارزش کل قفل شده (TVL) در اتریوم	۴۱۰ میلیارد دلار

تاریخچه اتریوم

عده‌ای تصور می‌کنند اتریوم از همان ابتدا جایگاه دومین پروژه برتر ارز دیجیتال را در اختیار داشته است؛ اما داستان از چیز دیگری حکایت دارد. ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) خالق پروژه اتریوم است. هدف ابتدایی او از ایجاد اتریوم، برطرف کردن برخی از ایرادات بلاکچین بیت‌کوین بود.

وایت پیپر اتریوم در سال ۲۰۱۴ منتشر شد. بوترین در این سند توضیحات مهمی درباره ماهیت قراردادهای هوشمند ارائه داد که امکان توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز را فراهم می‌کرد.

برخی به اشتباه تصور می‌کنند ایده توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز مبتنی بر بلاکچین نخستین‌بار در وایت پیپر اتریوم مطرح شد؛ درحالی‌که این ایده مدت‌ها قبل نیز مطرح شده بود. شاید بپرسید دلیل توجه به این ایده در وایت پیپر اتریوم چیست؟

در پاسخ باید بگوییم بوترین امکان ایجاد تعامل بین پلتفرم‌های مختلف در بستر اتریوم را ایجاد کرد. به این ترتیب، روش اجرا و تعامل تمام برنامه‌های غیرمتمرکز در بستر اتریوم یکسان بود. این ایده باعث استقبال توسعه‌دهندگان از شبکه اتریوم شد.

به این ترتیب، اتریوم ۱.۰ متولد شد. احتمالاً از دیدن عبارت ۱.۰ مقابل نام اتریوم تعجب کرده‌اید. در ادامه که به بررسی اتریوم ۲.۰ می‌پردازیم، بیشتر متوجه مفهوم آن خواهید شد. شاید بهترین مثالی که بتوان از کاربرد اتریوم مطرح کرد، اپ استور شرکت اپل باشد. اپ استور پلتفرمی است که ده‌ها هزار برنامه با ماهیت و کاربری مختلف، همگی با پیروی از قوانین مشخصی در کنار هم قرار گرفته‌اند؛ دقیقاً همین موضوع درباره اتریوم نیز صادق است. با این تفاوت که در بستر اپ استور همه‌چیز متمرکز زیرنظر شرکت اپل است؛ اما در بستر اتریوم همه فرایند‌ها غیرمتمرکز زیرنظر اعضای جامعه در جریان است.

شاید بپرسید هزینه راه‌اندازی اتریوم چقدر بوده و از کجا تأمین شده است؟ بوترین و همکارانش به‌منظور تأمین مالی راه‌اندازی بلاک‌چین اتریوم، برای عرضه اولیه ارز دیجیتال اتریوم (ETH) اقدام کردند. در جریان این عرضه اولیه، حدود ۱۸/۵ میلیون دلار سرمایه جمع‌آوری شد. به همین منظور، بنیاد اتریوم با هدف حفظ و توسعه این شبکه بلاک‌چین در سوئیس تأسیس شد.

معرفی بنیان‌گذاران و تیم توسعه‌دهنده اتریوم

به‌جز ویتالیک بوترین، هفت نفر دیگر نیز در پایه‌گذاری اتریوم نقش داشتند. در این بخش خواهید دید که نام اعضای تیم توسعه اتریوم چیست و هرکدام از آن‌ها چه نقشی در توسعه اتریوم داشته‌اند.

بنیان‌گذاران اتریوم

میهای آلیسی (Mihai Alisie) هم‌بنیان‌گذار مجله بیت کوین بود و در راه‌اندازی دفتر مرکزی اتریوم در سوئیس، افتتاح حساب بانکی برای شرکت، و تعامل با وکلا و مقامات رسمی سوئیس برای ایجاد کمپین‌های پیش‌فروش اتریوم نقش داشت. علاوه بر این، او تا اواخر سال ۲۰۱۵ نایب‌رئیس بنیاد اتریوم (Ethereum Foundation) بود.

نفر بعدی، آنتونی دیوریو (Anthony Di Iorio)، از اولین افرادی بود که بوترین به او پیشنهاد کار داد.

بنیان‌گذار بعدی امیر چتریت (Amir Chetrit) بود که توسعه‌دهندگان در نشست هم‌بنیان‌گذاران اتریوم، به‌دلیل فعالیت کمش در این بلاکچین، به‌شدت از او انتقاد کردند. چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson) فرد دیگری است که توسط آنتونی دیوریو به بوترین معرفی شد. او در دسامبر ۲۰۱۳ به‌سمت مدیرعامل منصوب شد.

گوین وود (Gavin Wood) برنامه‌نویسی بریتانیایی است که در مراحل اولیه توسعه اتریوم حضور داشت و یک نمونه اجرایی اتریوم را به زبان C++ نوشت. گوین وود اولین فردی بود که شبکه آزمایشی (تست نت) اتریوم را راه‌اندازی و یلو پیپر (‍Yellow Paper) پروژه را منتشر کرد. همچنین او زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی را برای اتریوم پیشنهاد داد.

توسعه‌دهنده دیگر اتریوم برنامه‌نویسی هلندی با نام جفری ویلک (Jeffrey Wilcke) است. او چنان مشتاق اتریوم بود که تصمیم گرفت یک نمونه اجرایی آن را به زبان گو (Go) بنویسد که به گث (Geth) مشهور شد. در میان هشت هم‌بنیان‌گذار اتریوم، جوزف لوبین (Joseph Lubin) از همه باتجربه‌تر بود. یکی از کارهای کلیدی او جذب شرکای مهم اتریوم مانند جی پی مورگان (JPMorgan)، سی ام ای گروپ (CME Group)، اینتل (Intel)، و مایکروسافت (Microsoft) بود.

تیم مدیریت فعلی اتریوم

در حال حاضر، ویتالیک بوترین بیشترین تمرکز خود را روی اتریوم ۲ قرار داده است و ایا میاگوچی (Aya Miyaguchi)، مدیریت اجرایی بنیاد اتریوم را برعهده دارد. در تیم تحقیقاتی اتریوم نیز نام‌های زیر به‌چشم می‌خورند:

• ولاد زمفایر (Vlad Zamfir)؛
• آنتونیو سانسو (Antonio Sanso)؛
• آدیتیا آسگاونکار (Aditya Asgaonkar)؛
• جاستین دریک (Justin Drake)؛

اتریوم چگونه کار می‌کند؟

احتمالاً این سؤال برای شما هم به‌وجود آمده است که مکانیزم عملکرد اتریوم چیست و بخش‌های مختلف آن چگونه با هم کار می‌کنند. در این بخش، به‌تفکیک، نحوه کار بخش‌های مختلف اتریوم را شرح خواهیم داد.

بلاکچین

بلاکچین اتریوم زنجیره‌ای از بلاک‌هاست که داده‌های تراکنش را در خود ذخیره می‌کند. در واقع، یک دفتر کل توزیع شده (Ledger) عمومی وجود دارد که تمام فعالیت‌های شبکه اتریوم روی آن ذخیره می‌شود و تمام کامپیوترهای شبکه یا همان نودها (Node)، یک نسخه از آن را در خود دارند.

نود در بلاکچین وظایفی مانند تأیید و ثبت داده‌های تراکنش و قراردادهای هوشمند را برعهده دارد. در هر نود، اطلاعات حساب، کد قرارداد هوشمند، و وضعیت قرارداد هوشمند ثبت می‌شود.

مکانیزم اجماع

شبکه اتریوم برای انجام کارهای خود به هیچ نهاد متمرکزی مانند بانک نیاز ندارد. به همین دلیل، از مفهومی به نام مکانیزم اجماع (Consensus Mechanism) استفاده می‌کند تا گره‌های شبکه بر سر مسائلی مانند تأیید تراکنش‌ها، با هم به توافق برسند.

مکانیزم اجماع اتریوم در ابتدا اثبات کار (Proof of Work) بود و در سال ۲۰۲۲، به اثبات سهام (Proof of Stake) تغییر کرد. در این مکانیزم، به‌جای استفاده از توان پردازشی، امنیت و پایداری شبکه از طریق فرایند سهام‌گذاری یا استیکینگ (Staking) تأمین می‌شود.

قرارداد هوشمند

قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت (Smart Contract) نوعی برنامه کامپیوتری است که روی بلاکچین اتریوم اجرا می‌شود. این برنامه شرایط ارتباط و تعامل میان طرفین تراکنش روی بلاکچین اتریوم را تعریف می‌کند و به‌صورت خودکار اجرا می‌شود.

به‌دلیل خودکار بودن عملیات، قراردادهای هوشمند در اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز مانند اپلیکیشن‌های وام‌دهی، صرافی غیرمتمرکز (DEX)، شبکه‌های اجتماعی، و توکن‌های غیرمثلی (NFT) کاربرد زیادی دارند.

ماشین مجازی اتریوم

ماشین مجازی اتریوم (EVM) موتور پردازشی این بلاکچین است که امکان ایجاد قرارداد هوشمند و تعامل نودها با یکدیگر را فراهم می‌کند. این ماشین مجازی در نرم‌افزار کلاینت اجرای نود روی شبکه اتریوم قرار دارد و هرکدام از گره‌ها، ماشین مجازی خود را دارند. هنگامی‌ که فردی تراکنشی به قرارداد هوشمند اتریوم ارسال کند، تمام نودها از طریق EVM خود، قرارداد هوشمند و تراکنش را اجرا می‌کنند.

ویژگی‌های بلاکچین اتریوم

در این بخش، خواهید دید که ویژگی‌های بلاکچین اتریوم چیست و چرا به یکی از محبوب‌ترین بلاکچین‌ها تبدیل شده است.

امنیت زیاد و آپ‌تایم عالی

بلاکچین اتریوم از بدو تولد تاکنون، نشان داده است که با وجود میزبانی اپلیکیشن‌های متعدد و کاربران زیاد از سراسر جهان، به‌سختی دچار مشکل می‌شود و با اختلال مشکل‌سازی مواجه نشده است.

این امنیت با مهاجرت به الگوریتم اثبات سهام بیشتر هم شد. برای مثال، فرد مهاجم برای حمله ۵۱ درصدی به شبکه اتریوم، باید هزینه بیشتری نسبت به اتریوم مبتنی بر اثبات کار بپردازد.

کاملاً متن‌باز و بدون نیاز به مجوز

شبکه اتریوم کاملاً متن‌باز (Open Source) است. به این معنا که تمام افراد می‌توانند روی شبکه اتریوم، قرارداد هوشمند و اپلیکیشن بسازند و آن را اجرا کنند. متن‌باز بودن از این نظر اهمیت دارد که همه افراد می‌توانند به‌صورت کاملاً شفاف، کدها را ببینند، باگ‌های آن را بررسی کنند، یا برای تغییر آن، پیشنهادهای خود را ارائه دهند. با این کار هم اعتماد کاربران و توسعه‌دهندگان بیشتر می‌شود و هم آسیب‌پذیری شبکه کاهش می‌یابد.

اکوسیستم بزرگ و گسترده

اتریوم شبکه‌ای بزرگ و امن محسوب می‌شود که در طول سال‌های اخیر امتحان خود را پس داده است. به همین دلیل، بسیاری از پروژه‌ها، توسعه‌دهندگان و کاربران، این بلاکچین را برای بستر خود انتخاب می‌کنند. به‌ این‌ ترتیب، اکوسیستم اتریوم به یکی از بزرگترین اکوسیستم‌ها در میان بلاکچین‌ها تبدیل شد. در اکوسیستم اتریوم پروژه‌های بزرگی مانند یونی سواپ (UniSwap)، میکر دائو (MakerDAO)، و آوه (Aave) به‌چشم می‌خورند.

تنوع در امکانات

شبکه اتریوم تنها یک بلاکچین ساده با قابلیت انتقال ارز دیجیتال نیست. این بلاکچین از قابلیت‌های متعددی مانند قراردادهای هوشمند، استانداردهای متنوع برای انواع توکن‌ها و پشتیبانی از NFT برخوردار است. بلاکچین اتریوم از استاندارد ERC-721 برای توکن‌های غیرمثلی (Non-Fungible)، استاندارد ERC-1155 برای توکن‌های نیمه‌مثلی (Semi-Fungible)، استاندارد ERC-20 برای توکن‌ها، و چند استاندارد دیگر برای کاربردهای مختلف پشتیبانی می‌کند.

تداوم در ارائه به‌روزرسانی

با اینکه عملکرد اتریوم در سال‌های اخیر عالی بوده است، تیم توسعه آن به‌صورت دائمی در حال ارتقای Ethereum هستند و اشکالات آن را برطرف می‌کنند. علاوه بر این، اعضای جامعه این بلاکچین می‌توانند پیشنهادهای بهینه‌سازی شبکه را در قالب طرح‌هایی به‌نام پروپوزال بهبود شبکه (EIP) ارائه کنند. در کنار این موارد، ویتالیک بوترین از همان ابتدا در پی ارتقای دائمی بلاکچین بود و به همین دلیل، به‌روزرسانی اتریوم ۲ در دستور کار قرار گرفت.

سازگاری با محیط زیست

پس از سپتامبر ۲۰۲۲، که فرایند مرج (The Merge) انجام شد، اتریوم به الگوریتم اثبات سهام مهاجرت کرد و در پی آن، مصرف انرژی شبکه تا ۹۹/۹۵ درصد کاهش یافت. با این کار، کربن ناشی از تولید انرژی برق کاهش می‌یابد و آسیب کمتری به محیط زیست وارد می‌شود. به همین دلیل، اتریوم نیز در زمره بلاکچین‌های سبز (Green Blockchains) قرار می‌گیرد.

ارز دیجیتال اتریوم چیست؟

اتر (ETH) که با نام اتریوم مشهور است، ارز دیجیتال اختصاصی شبکه اتریوم است. اتر در ردیف رمزارزهای کاربردی قرار می‌گیرد و هیچ محدودیتی برای تعداد عرضه آن در نظر گرفته نشده است. به‌نوعی، می‌توان ارز اتریوم را سوخت شبکه معرفی کرد. برای انجام هر فعالیتی در این بلاک‌چین، به ارز ETH نیاز خواهید داشت.

کاربردهای اتریوم چیست؟

در پاسخ به این سؤال که کاربردهای اتریوم چیست، باید به دو نکته اشاره کنیم:

• فراهم کردن زیرساخت لازم برای ایجاد برنامه‌های غیرمتمرکز
• امکان راه‌اندازی و بهره‌برداری از قراردادهای هوشمند

بیش‌ترین تعداد برنامه‌های غیرمتمرکز، حد فاصل سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ در بستر اتریوم راه‌اندازی شده است. توکن‌های غیرقابل تعویض یا NFT زیادی در بستر اتریوم ایجاد شده‌اند. هنرمندان، کلکسیون‌داران، بازی‌های بلاک‌چینی و …، بیشترین استفاده را از توکن‌های NFT دارند.

همه برنامه‌های غیرمتمرکز به صورت خودکار از طریق بلاک‌چین و قراردادهای هوشمند مدیریت می‌شوند. به این ترتیب، عملاً کاربران تحت کنترل نهادی متمرکز قرار نمی‌گیرند و به‌راحتی می‌توانند سرمایه و داده‌های شخصی خود را تحت کنترل داشته باشند.

گفتنی است که می‌توانید از اتریوم مانند بیت کوین، برای پرداخت‌های الکترونیک همتا به همتا یا سرمایه‌گذاری هم استفاده کنید.

مزایا و معایب اتریوم

در طول این مطلب، تا حدی متوجه شدید که مزایا و معایب اتریوم چیست. در این بخش، به‌صورت فهرست‌وار، به مزایا و معایب این بلاکچین اشاره می‌کنیم. شایان ذکر است اغلب معایب اتریوم در نسخه بعدی آن، یعنی اتریوم ۲، برطرف خواهند شد.

مزایای اتریوم

• امنیت زیاد به‌دلیل تمرکززدایی عالی؛
• شبکه بزرگ با میلیون‌ها کاربر از سراسر جهان؛
• مصرف انرژی بسیار کم به‌لطف الگوریتم اثبات سهام؛
• متن باز بودن پروژه و شفافیت زیاد در کدنویسی؛
• توسعه مداوم و منسجم به‌همراه نقشه راه بلندمدت؛
• پشتیبانی در اغلب صرافی‌ها و پلتفرم‌های ارز دیجیتال؛
• پشتیبانی از قابلیت‌های مختلف مانند قراردادهای هوشمند و توکن‌های غیرمثلی (NFT).

معایب اتریوم

• مقیاس‌پذیری کم؛
• کارمزد زیاد شبکه به‌ویژه در زمان ازدحام؛
• پیچیدگی زبان برنامه‌نویسی نسبت به زبان‌های برنامه‌نویسی رایج؛
• نامحدودبودن عرضه در بلندمدت و احتمال افت ارزش کوین اتر.

تاریخچه قیمت ارز اتریوم

بررسی تاریخچه قیمت ارز دیجیتال اتریوم، موضوع مهم دیگری است که نباید به‌سادگی از کنار آن عبور کنیم. اتریوم بین سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ از کف ۲ دلار تا محدوده ۸ دلار افزایش قیمت داشت. از آغاز سال ۲۰۱۷ مسیر روبه‌رشد قیمت این ارز دیجیتال آغاز شد و تا ژانویه ۲۰۱۸، قیمت این رمزارز به حدود ۱۲۰۰ دلار رسید.

در ادامه، روند نزولی طولانی‌مدتی در اتریوم حاکم می‌شود و تا نیمه نخست سال ۲۰۲۰، به قیمت ۱۱۲ دلار عقب‌گرد می‌کند؛ اما بار دیگر، روند صعودی در این ارز دیجیتال حاکم می‌شود. تا میانه سال ۲۰۲۱، به قیمت ۴۱۴۰ دلار می‌رسد. بیشترین قیمت اتریوم در ۱۶ نوامبر ۲۰۲۱ در محدوده ۴۸۹۱ دلار به‌ثبت رسید. پس از آن، تا انتهای سال ۲۰۲۲، اتریوم نیز مانند بیت‌کوین روند نزولی را در پیش گرفت. به‌طوری که بار دیگر در ابتدای ژانویه ۲۰۲۳، به کف ۱۲۰۰ دلار رسید.

اتریوم برخلاف قبل، در سال ۲۰۲۳ عملکرد خوبی را از خود به‌نمایش گذاشت. ارز دیجیتال اتریوم از ابتدای سال ۲۰۲۳، کار خود را با قیمتی در حدود ۱۲۰۰ دلار آغاز کرد و پس از یک رشد ۹۸ درصدی، به اوج ۲۱۴۰ دلار در ۱۶ آوریل رسید.

در ادامه، اتریوم وارد فاز اصلاح شش‌ماهه شد و در ماه اکتبر تا کف قیمت ۱۵۲۰ دلار افت کرد. از آن زمان تاکنون، اتریوم در فاز صعودی قدرتمندی قرار دارد و تا اواخر سال ۲۰۲۳، با یک رشد ۶۰ درصدی، موفق شد سقف موقتی ۲۴۴۵ دلار را ثبت کند. در حال حاضر (ژانویه ۲۰۲۴)، قیمت ارز اتریوم در حوالی ۲۶۰۰ دلار در حال نوسان است.

نگاهی به ‌مهم‌ترین آمار و ارقام در خصوص اتریوم

برای اینکه به ارز دیجیتال اتریوم و تغییرات آن دید بهتری پیدا کنید، در این بخش به مهم‌ترین آمار و ارقام این ارز دیجیتال نگاهی خواهیم انداخت.

توکن‌سوزی اتریوم

توکن‌سوزی با هدف کنترل عرضه ارز دیجیتال اتریوم صورت می‌گیرد. قبل از اینکه به سراغ آمار توکن‌سوزی برویم، ابتدا باید ببینیم مکانیزم توکن‌سوزی اتریوم چیست. پس از ارتقای لندن (London Upgrade)، طبق طرح پیشنهادی EIP-1559 کارمزد تراکنش‌ها به دو بخش تقسیم شد. بخش کارمزد پایه (Base Fee) سوزانده و از چرخه خارج می‌شود.

در نمودار زیر، می‌توانید تعداد توکن‌های سوزانده‌شده در سال‌های اخیر را مشاهده کنید. نرخ توکن‌سوزی اتریوم در ۵ می ۲۰۲۳ به اوج ۴۱۶۰۰ اتر رسید و از آن زمان تاکنون، روند نزولی را در پیش گرفته است. اواخر سال ۲۰۲۳ نیز این نرخ به ۳۶۰۰ اتر رسید، اما باز هم نتوانست این روند صعودی را ادامه دهد. رکورد توکن‌سوزی اتریوم در اول می ۲۰۲۲ ثبت شد و به ۷۱ هزار اتر رسید.

تعداد تراکنش‌ها در بستر شبکه اتریوم

عملکرد اتریوم از نظر تعداد تراکنش، در ماه‌های اخیر عالی بوده است. همان‌گونه که از نمودار تعداد تراکنش‌های ماهانه اتریوم در یک سال اخیر پیداست، در ماه پایانی سال ۲۰۲۳، با حدود ۸ درصد افزایش نسبت به ماه قبل، رکورد ۳۵/۱۹ میلیون تراکنش به‌ثبت رسیده است که در این سال، بی‌سابقه بود، یعنی به‌طور میانگین روزانه حدود ۱/۱۵ میلیون تراکنش در بستر اتریوم ثبت شده است.

علاوه بر این، روند صعودی تعداد تراکنش‌های ماهانه در چهار ماه آخر سال نشان می‌دهد که محبوبیت این بلاکچین رو به افزایش است. اوج تعداد تراکنش‌های بلاکچین اتریوم ۴۵/۰۶ میلیون است که در ماه می ۲۰۲۱ به ثبت رسید.

حجم تراکنش‌ها در بستر شبکه اتریوم

علاوه بر تعداد تراکنش، حجم تراکنش‌های شبکه اتریوم نیز در حال رکوردزنی است. در ماه پایانی سال ۲۰۲۳، حجم تراکنش‌های این بلاکچین به ۹۷/۸۲ میلیارد دلار رسید که در نوع خود کم‌سابقه است.

البته این مقدار با رکورد حجم تراکنش در ژانویه ۲۰۱۸، که به بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار رسید، فاصله زیادی دارد. کمترین حجم تراکنش ۲۰۲۳ نیز با ۴۹/۱۲ میلیارد دلار، به ماه سپتامبر تعلق می‌گیرد. با این حال، پس از این ماه، حجم معاملات اتریوم روند صعودی قدرتمندی را آغاز کرد و در ماه دسامبر، به اوج خود رسید.

تعداد آدرس‌های جدید فعال در شبکه اتریوم

یکی از معیارهای بررسی سلامت یک شبکه، تعداد آدرس‌های جدید فعال در آن است. همان‌گونه که از نمودار تعداد آدرس‌های جدید شبکه اتریوم پیداست، این معیار در ماه دسامبر ۲۰۲۳ به اوج یک‌ساله خود، یعنی ۲/۶۶ میلیون آدرس رسیده است.

معیار تعداد آدرس‌های جدید شبکه اتریوم در ابتدای سال ۲۰۲۳ کمتر از دو میلیون آدرس در ماه بود. علاوه بر این، در ماه‌های آگوست تا نوامبر، این معیار در یک محدوده کم‌نوسان قرار داشت. بیشترین تعداد آدرس‌های جدید در تاریخ شبکه اتریوم، در ژانویه ۲۰۱۸ و در رقم ۶/۷۸ میلیون آدرس به‌ثبت رسید.

کارمزد تراکنش‌ها در بستر شبکه اتریوم

در نمودار زیر، میانگین کارمزد تراکنش‌های اتریوم قابل مشاهده است. این نمودار میانگین متحرک هفت روزه مجموعه کارمزد تراکنش‌های روزانه اتریوم تقسیم بر تعداد این تراکنش‌ها را نمایش می‌دهد.

طبق این نمودار، اوج کارمزد تراکنش سال ۲۰۲۳ در ماه می و با مقدار ۲۲/۴۹ دلار به‌ثبت رسیده است. این معیار تا ماه اکتبر همین سال، رو به نزول بود و تا حدود ۱/۷ دلار نیز رسید. با این حال، تا آخر سال ۲۰۲۳، کارمزدهای این شبکه تا حدود ۱۲ دلار افزایش یافت. بیش‌ترین مقدار این معیار، ۵۳/۱۴ دلار بود که در سال ۲۰۲۱ ثبت شد.

میزان دارایی آدرس‌های مختلف اتریوم

علاوه بر تعداد آدرس‌های شبکه، میزان دارایی آن‌ها نیز در بررسی محبوبیت شبکه اهمیت دارد. در نمودار زیر، میزان دارایی آدرس‌های مختلف، بر حسب ارزش نمایش داده شده است.

آدرس‌هایی که بیش از صدهزار، یک میلیون، و ده میلیون دلار دارایی دارند، از ابتدای سال ۲۰۲۳ تغییر چندانی نداشته‌اند. این قضیه برای آدرس‌های دارای بیش از ده‌هزار دلار دارایی صادق نیست و از حدود ۴۰۷ هزار کیف پول در ابتدای سال، به حدود ۶۴۷ هزار کیف پول در انتهای سال رسید.

تعداد کیف پول‌های دارای بیش از هزار دلار روند صعودی خوبی دارد و از کمتر از ۲ میلیون کیف پول در ابتدای سال، به بیش از ۲/۶ میلیون کیف پول در انتهای سال رسیده است.

مقایسه اتریوم و بیت کوین

بسیاری از افراد نمی‌دانند که تفاوت بیت کوین و اتریوم چیست و حتی برخی از آن‌ها تصور می‌کنند که عملکرد یکسانی دارند. در ادامه این بخش، این دو ارز دیجیتال را از دیدگاه‌های مختلف مقایسه می‌کنیم.

مکانیزم اجماع

تا قبل از رویداد مرج (The Merge) در سپتامبر ۲۰۲۲، اتریوم و بیت کوین هر دو از مکانیزم اجماع اثبات کار (Proof of Work) استفاده می‌کردند. اتریوم به‌دلیل وجود مشکلاتی که در مکانیزم اجماع PoW وجود داشت، به مکانیزم اثبات سهام مهاجرت کرد. این تغییر الگوریتم بلاکچین، مزایایی برای اتریوم داشت که در ادامه مقایسه، به آن‌ها اشاره می‌کنیم.

مصرف انرژی

یکی از مزایای مهاجرت اتریوم به الگوریتم اثبات سهام، کاهش قابل‌توجه مصرف انرژی نسبت به بیت کوین بود. در نمودار زیر، مصرف انرژی سالانه اتریوم با دیگر حوزه‌های پرمصرف، ازجمله بیت کوین، مقایسه شده است. همان‌گونه که مشاهده می‌کنید، مصرف انرژی اتریوم ۰/۰۰۲۶ تراوات ساعت در سال است. درحالی‌که مصرف انرژی بیت کوین ۱۵۳۰۰۰ برابر اتریوم است و به ۱۴۹ تراوات ساعت در سال می‌رسد.

کاربرد

با اینکه اتریوم و بیت کوین هر دو از بزرگ‌ترین ارزهای دیجیتال بازار هستند، از نظر کاربرد با هم تفاوت دارند. بیت کوین از همان ابتدا با هدف ایجاد روش پرداخت جایگزین برای سیستم‌های مالی سنتی متولد شد و یک نوع ذخیره ارزش محسوب می‌شود.

کاربرد اتریوم در خودکار کردن فرایندهای مبتنی بر بلاکچین است. به همین دلیل، در حوزه‌‌های دیفای (DeFi)، اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز‌ (dApps)، وب ۳ (Web 3.0)، قراردادهای هوشمند، و توکن‌های غیرمثلی (NFT) کاربرد زیادی دارد.

مقیاس‌پذیری

اتریوم و بیت کوین از دیدگاه مقیاس‌پذیری نیز با هم تفاوت دارند. مقیاس‌پذیری بیت کوین بسیار کم است و حداکثر ۷ تراکنش را در هر ثانیه پردازش می‌کند. اتریوم می‌تواند تا ۳۰ تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند. شایان ذکر است در به‌روزرسانی‌های بعدی اتریوم، این رقم به‌مراتب بیشتر خواهد شد و در فاز نهایی به صدهزار تراکنش در هر ثانیه خواهد رسید.

مکانیزم عرضه

مکانیزم عرضه ارز دیجیتال اتریوم و بیت کوین کاملاً متفاوت است. حداکثر عرضه بیت کوین ۲۱ میلیون کوین است و پس از رسیدن به این مقدار، هیچ بیت کوین جدیدی به چرخه اضافه نخواهد شد.

اتریوم، برخلاف بیت کوین، هیچ محدودیتی برای حداکثر عرضه ندارد و در حال حاضر، حدود ۱۲۰ میلیون اتر در گردش است. البته، نباید فراموش کرد که ارز اتریوم از مکانیزم توکن‌سوزی استفاده می‌کند و نرخ تورم آن بسیار کم، و در بسیاری از اوقات منفی است.

نحوه کسب درآمد از شبکه

برای اینکه بدانید نحوه کسب درآمد از اتریوم چیست و چه تفاوتی با بیت کوین دارد، باید به مکانیزم اجماع این دو بلاکچین نگاه کنید. در بیت کوین، کسب درآمد از طریق استخراج (Mining) انجام می‌شود و کسب درآمد از بلاکچین اتریوم نیز تا قبل از رویداد مرج، از این روش انجام می‌شد. پس از رویداد مرج، کسب درآمد از اتریوم با فرایند سهام‌گذاری یا استیکینگ (Staking) انجام می‌شود.

ارزش بازار و میزان تسلط بر بازار

بیت کوین و اتریوم به‌ترتیب در رتبه‌های اول و دوم بازار قرار دارند، اما از نظر ارزش بازار، اختلاف فاحشی میان آن‌ها وجود دارد. ارزش بازار بیت کوین در زمان نگارش این مطلب (دی ماه ۱۴۰۲)، حدود ۹۱۰ میلیارد دلار است. در حالی که ارزش بازار اتریوم در محدوده ۳۰۶ میلیارد دلار قرار دارد. این مسئله درباره ارزش بازار نیز صدق می‌کند، به‌طوری‌که نرخ تسلط بیت کوین و اتریوم به‌ترتیب حدود ۵۲ و ۱۷ درصد است.

سولانا، جدی‌ترین رقیب و جایگزین اتریوم

یکی از مشکلات جدی اتریوم از همان ابتدا، سرعت کم در پردازش تراکنش‌ها و کارمزد زیاد شبکه بود که پروژه سولانا (Solan) بسیاری از آن‌ها را برطرف کرد. این بلاکچین می‌تواند تا ۶۵۰۰۰ تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند و کارمزد آن در مقایسه با اتریوم، بسیار ناچیز است. به همین دلیل است که از همان ابتدا، لقب قاتل اتریوم (Ethereum Killer) را به سولانا دادند.

سولانا در ماه‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته است. برای مثال، در دو هفته انتهایی دسامبر ۲۰۲۳، تعداد ۷۲۲۰۲ توکن جدید روی شبکه سولانا ایجاد شده است که نسبت به بازه مشابه در ماه اکتبر، ۷۱ برابر شده است. همان‌گونه که از نمودار زیر پیداست، محبوبیت سولانا در ماه‌های اخیر با افزایش قابل‌توجهی مواجه شده است، به‌طوری که از ۱۰۰۰ توکن روزانه در ماه نوامبر، به حدود ۸۰۰۰ توکن روزانه در ماه دسامبر رسیده است.

علاوه بر این، سولانا پا را فراتر از این گذاشت و تلفن‌های هوشمند خود با نام ساگا (Saga) را به بازار عرضه کرد. در بخش استیبل کوین نیز عملکرد سولانا عالی بود. برای اولین بار، در یک هفته اخیر حجم تراکنش‌های استیبل کوین روی شبکه سولانا از مرز ۱۰۰ میلیارد دلار عبور کرد و با اختلاف ۱۳ میلیارد دلار، از اتریوم پیشی گرفت.

این پیشرفت و افزایش محبوبیت سولانا، زنگ خطری جدی برای اتریوم محسوب می‌شود. در نمودار سولانا به اتریوم (SOL/ETH) نیز به‌وضوح رشد قیمت سولانا نسبت به اتریوم قابل مشاهده است. از اوایل سال ۲۰۲۳ خط روند نزولی بلندمدت شکسته شد و کندل بلندقامت هفته‌های اخیر، خبر از برتری سولانا نسبت به اتریوم می‌دهد. در صورت عبور از ناحیه مقاومتی ۰/۰۵۵ اتر، دستیابی به هدف ۰/۰۷۲ اتر چندان دور از انتظار نیست.

اتریوم کلاسیک چیست؟‌

تا اینجا بررسی کردیم که اتریوم چیست. در سال ۲۰۱۶، بنیان‌گذاران اتریوم سازمان خودگردان (DAO) اختصاصی ایجاد کردند. این پلتفرم با هدف رأی‌گیری از توسعه‌دهندگان برای ایجاد تغییرات و ارائه پیشنهادها در بلاک‌چین اتریوم ایجاد شد. دائو مبتنی بر قراردادی هوشمند در شبکه اتریوم پشتیبانی می‌شد.

هکر ناشناسی حدود چهل میلیون دلار از دارایی‌های این پلتفرم را به سرقت برد. این اتفاق سبب بروز دو دستگی بین اعضای جامعه اتریوم شد.

عده‌ای معتقد بودند شبکه باید برای جبران خسارت سرمایه‌های سرقت‌شده، اقدامات لازم را انجام دهد. در مقابل، عده‌ دیگری انجام چنین اقدامی را با ماهیت غیرمتمرکز بلاکچین اتریوم در تضاد می‌دانستند.

درنهایت، برای این موضوع در پلتفرم دائو رأی‌گیری انجام شد که نتیجه آن، اجرای یک هاردفورک با هدف جبران خسارت‌ها بود. بعد از اجرای هاردفورک، عملاً شبکه اتریوم جدید از شبکه قبلی جدا شد و به‌روزرسانی نرم‌افزاری بزرگ در آن رخ داد.

هاردفورک جدید با نام اتریوم به فعالیت خود ادامه داد؛ اما جالب است بدانید عده‌ای از اعضای جامعه شبکه اولیه اتریوم حاضر به کوچ به شبکه جدید نشدند؛ در نتیجه، شبکه اولیه با نام اتریوم کلاسیک (Ethereum Classic) به کار خود ادامه داد و تا به امروز ماهیت خود را حفظ کرده است.

اتریوم ۲.۰ چیست؟

تا اینجا به‌طور مفصل بررسی کردیم که اتریوم چیست. نوبت به آن رسیده است که کمی درباره اتریوم ۲.۰ بحث کنیم. بعد از جدی شدن مشکل مقیاس‌پذیری در شبکه اتریوم، پروژه‌های جایگزین یکی از پس از دیگری رونمایی شدند.

این اتفاق زنگ خطری جدی برای اتریوم تلقی شد؛ به همین دلیل، توسعه‌دهندگان آن دست به کار شدند و از رونمایی اتریوم ۲.۰ خبر دادند. این خبر نخستین‌بار در سال ۲۰۲۰ رسانه‌ای شد.

به‌روزرسانی اتریوم با هدف حذف فرایند استخراج، ارتقای مقیاس‌پذیری، و کاهش کارمزدهای شبکه بلاک‌چین در دستور کار قرار گرفت. درنهایت، در سپتامبر ۲۰۲۲ این به‌روزرسانی با نام مرج (The Merge) اجرایی شد. هرچند تأثیر چشم‌گیری در ارتقای مقیاس‌پذیری شبکه نداشت، عملاً فرایند استخراج به‌طور کامل کنار گذاشته شد.

راه‌حل لایه دوم اتریوم چیست؟

راه‌حل لایه دوم (Layer 2 Solution) اصطلاحی است که برای برخی از راهکارهای مقیاس‌پذیری اتریوم استفاده می‌شود. راهکار لایه دو در واقع بلاک‌چین مجزایی است که مقیاس‌پذیری شبکه را افزایش می‌دهد، کارمزد تراکنش‌ها را کمتر می‌کند، و درعین‌حال، از امنیت این بلاکچین بهره می‌برد. پردازش تراکنش در یک شبکه دیگر صورت می‌گیرد و در زمانی که تقاضا برای تراکنش در اتریوم کم است، داده‌ها در بستر این شبکه ذخیره می‌شوند.

پیش‌بینی آینده اتریوم

کارشناسان درباره قیمت ارز اتریوم تا انتهای سال ۲۰۲۴ نظرهای مختلفی دارند، اما اغلب آن‌ها به افزایش قیمت آن خوش‌بین هستند. اغلب این کارشناسان معتقدند که به‌دلیل فورک پیش روی اتریوم در سال ۲۰۲۴، قیمت این ارز دیجیتال، روند صعودی خواهد داشت.

برای مثال، صرافی چنجلی (Changely) انتظار دارد که اتریوم تا پایان سال ۲۰۲۴، در بازه ۳۲۸۳ تا ۳۹۸۸ دلار قرار گیرد. برای پیش‌بینی دقیق‌تر اتریوم در سال‌های آینده و نظر افراد سرشناس در این باره، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «آینده اتریوم چگونه است؟» را مطالعه کنید.

خرید اتر

برای خرید اتر یا همان ارز دیجیتال اتریوم، صرافی‌های مختلفی وجود دارد، اما بهترین صرافی برای خرید اتریوم کدام است؟ در انتخاب صرافی مناسب برای ایرانیان، علاوه بر امکانات کاربردی، تنوع در رمز‌ارزها، کارمزد کم و نقدینگی مناسب، باید به پشتیبانی از کاربران ایرانی و قابلیت احراز هویت آن‌ها توجه کرد. از این نظر، صرافی بینگ ایکس (BinX) یکی از بهترین گزینه‌ها محسوب می‌شود.

طبق اطلاعات سایت کوین مارکت کپ، حجم معاملات صرافی بینگ ایکس از مرز ۱/۶ میلیارد دلار گذشته است و رتبه ۳۴ را در اختیار دارد. در این صرافی، حدود ۶۰۰ ارز دیجیتال قابل معامله است و از نظر کارمزد معاملات نیز نسبت به رقبا، عملکرد خوبی دارد. نکته جالب‌تر این است که در این صرافی می‌توانید به‌راحتی احراز هویت کنید و بدون مشکل به‌عنوان یک کاربر ایرانی معاملات اسپات و فیوچرز اتریوم را انجام دهید.

کیف پول‌های اتریوم

اغلب افرادی که قصد دارند رمز‌ارزهای اتر خود را نگهداری کنند، با این سؤال مواجه‌اند که بهترین کیف پول اتریوم چیست. در این بخش، به معرفی مشهورترین کیف پول‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری سازگار با شبکه اتریوم می‌پردازیم. در جدول زیر، می‌توانید انواع کیف پول‌های اتریوم و مشخصات آن‌ها را مشاهده کنید.

نام کیف پول	نوع	متن‌باز	پلتفرم و سیستم‌عامل سازگار	قابلیت‌های کلیدی
متامسک (MetaMask)	نرم‌افزاری	بله	iOS، اندروید، مرورگر کروم، فایرفاکس	NFT، اتصال به کیف پول سخت‌افزاری و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، سواپ داخلی
تراست ولت (Trust Wallet)	نرم‌افزاری	بله	iOS، اندروید، مرورگر کروم	استیک درون‌برنامه‌ای، رابط کاربری آسان، بیشترین تعداد رمز‌ارز و بلاکچین تحت پشتیبانی در میان رقبا
اکسدوس (Exodus)	نرم‌افزاری	خیر	iOS، اندروید، لینوکس، ویندوز، مک، مرورگر کروم	رابط کاربرپسند، پشتیبانی ۲۴ ساعته، بهترین کیف پول برای تازه‌کاران
ترزور (Trezor)	سخت‌افزاری	بله	لینوکس، ویندوز، مک	امنیت زیاد، سواپ داخلی
لجر (Ledger)	سخت‌افزاری	خیر	iOS، اندروید، لینوکس، ویندوز، مک	پشتیبانی از NFT اتریوم و پالیگان، سازگاری با کیف پول‌های نرم‌افزاری، استیک دارایی

کلام پایانی

در این مطلب شرح دادیم که ویژگی‌ها و کاربردهای اتریوم چیست و چه تفاوت‌هایی با بیت کوین دارد. ارز دیجیتال اتریوم یا همان اتر در طول سال‌های اخیر با رشد قابل‌توجهی مواجه شده است و افراد زیادی مایل‌اند در آن سرمایه‌گذاری کنند. به همین دلیل، بهترین و مناسب‌ترین صرافی برای خرید اتریوم را نیز معرفی کردیم. به نظر شما، ارز اتریوم در آینده می‌تواند جایگزین بیت کوین شود؟ دیدگاه‌های خود را در بخش نظرها، با ما و دیگر کاربران کلینیک سرمایه به‌اشتراک بگذارید.