یکی از اصطلاحات رایج در بازار رمز ارزها، توکن‌سوزی است. شاید اگر این اصطلاح را بین افرادی که با بازار آشنایی ندارند، مطرح کنید، این‌طور به ذهنشان برسد که بخشی از توکن‌ها در کوره‌ای سوزانده می‌شوند، اما واقعیت چیز دیگری است. این اصطلاح تقریباً از سال ۲۰۱۷ وارد ادبیات بازار ارزهای دیجیتال شد. از آن زمان به بعد، هر ماه چندین‌بار خبر اجرای توکن‌سوزی در پروژه‌های گوناگون را می‌شنویم. در این مقاله قصد داریم به این سؤال پاسخ دهیم که توکن‌سوزی چیست. تا انتهای این مطلب، تلاش می‌کنیم به تمام سؤالات موجود درباره Token Burning پاسخ دهیم. با ما همراه باشید.

توکن‌سوزی چیست؟

ابتدا به مفهوم توکن‌سوزی نگاهی مي‌اندازیم. در جریان توکن‌سوزی، تعدادی از توکن‌های یک پروژه ارز دیجیتال به آدرس کیف پول ویژه‌ای ارسال می‌شود. این کیف پول به‌گونه‌ای طراحی شده است که فقط، امکان واریز وجه به آن وجود دارد؛ بنابراین، با واریز توکن به آن، عملاً دسترسی به توکن‌ها از بین می‌رود. به این فرایند در اصطلاح توکن‌سوزی گفته می‌شود.

بیشتر بخوانید: تفاوت کوین و توکن به زبان ساده

نکته بدیهی ماجرا این است که با توکن‌سوزی عملاً مقداری پول از بین می‌رود؛ بنابراین، طبیعی است که هیچ یک از صاحبان عمومی توکن‌ها، تمایلی به این کار نداشته باشند. این توسعه‌دهندگان پروژه‌ها هستند که در زمان مشخصی برای اجرای Token Burning تصمیم می‌گیرند. در جریان توکن‌سوزی عملاً عرضه کاهش پیدا می‌کند. با کنترل عرضه تلاش بر این است تا جلوی افزایش بیش از حد توکن‌ها گرفته ‌شود؛ با این کار، احتمال افت قیمت در اثر افزایش عرضه توکن در حالت عادی تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کند.

نگاهی به تاریخچه توکن‌سوزی

ایده توکن‌سوزی در بازارهای مالی، نوآوری جدیدی به حساب نمی‌آید، بلکه این ایده تقریباً کپی‌برداری از بازار سهام است. در بازار سهام مرسوم است که شرکت‌ها تعدادی از سهام خود را از بازار می‌خرند؛ سپس، تعداد سهام موجود در بازار را کاهش می‌دهند. ایده توکن‌سوزی نیز تقریباً مشابه همین ایده است.

اجرای توکن‌سوزی در بازار رمز ارزها به سال ۲۰۱۷ برمی‌گردد. در این سال، برخی از پروژه‌ها مانند بایننس کوین (BNB)، بیت کوین کش (BCH) و استلار (XLM)، برای کاهش عرضه توکن‌سوزی را اجرا کردند. پس از آن بود که از توکن‌سوزی به‌عنوان روش محبوبی در پروژه‌های مختلف استقبال شد. این استراتژی برای پروژه‌هایی که با تعداد بسیار زیادی توکن آغاز به کار می‌کنند، کارآمد است.

علت توکن‌سوزی چیست؟

دلایل توکن سوزی

توکن‌سوزی سبب می‌شود که عرضه کاهش پیدا کند و در پی آن، قیمت رمز ارز افزایش یابد. این گزاره‌ای عمومی است که در توجیه فرایند توکن‌سوزی مطرح می‌شود؛ درحالی‌که واقعیت این است که هیچ تضمینی برای افزایش قیمت رمز ارز در پی توکن‌سوزی وجود ندارد.

دلایل مختلفی برای اجرای توکن‌سوزی در بازار رمز ارزها وجود دارد. برخی از این دلایل توجیه منطقی دارند و برخی دیگر نیز برای سوءاستفاده از سرمایه‌گذاران هستند. در اینجا، مهم‌ترین دلایل اجرای توکن‌سوزی در پروژه‌های مختلف را بررسی می‌کنیم:

۱. کنترل عرضه توکن

اصلی‌ترین دلیل اجرای توکن‌سوزی، کنترل عرضه رمز ارزها در بازار است. طبیعی است که وقتی عرضه از تقاضا پیشی بگیرد، قیمت توکن افت خواهد کرد؛ بنابراین، با اجرای توکن‌سوزی می‌توان جلوی نرخ تورم زیاد آن‌ها را گرفت؛ با این شرایط، سؤالی که پیش می‌آید آن است که تأثیر توکن‌سوزی در قیمت ارز دیجیتال چیست؟

واقعیت این است که توکن‌سوزی می‌تواند با کنترل عرضه تا حدودی جلوی ریزش قیمت را بگیرد. درعین‌حال، برخی از مواقع توکن‌سوزی عامل افزایش قیمت ارز دیجیتال نیز می‌شود؛ اما باید بدانید که این اتفاق همیشگی نیست و امکان دارد در مواقعی حتی شاهد کاهش قیمت نیز باشیم.

۲. فریب سرمایه‌گذاران

فریب دادن سرمایه‌گذاران یکی دیگر از دلایل اجرای توکن‌سوزی است. گاهی اوقات توسعه‌دهندگان پروژه‌ها ادعا می‌کنند که عملیات توکن‌سوزی را اجرا کرده‌اند. درحالی‌که توکن‌ها را به کیف پولی منتقل می‌کنند که تحت کنترل خودشان است؛ بنابراین، لازم است که قبل از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مختلف درباره آن‌ها تحقیق کنید. پروژه‌هایی که درجه اعتبار چندانی ندارند، گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری نخواهند بود.

۳. مخفی کردن نهنگ‌ها

بحث دلایل توکن‌سوزی چیست را با موضوع مهمی پی می‌گیریم. گاهی اوقات توکن‌سوزی با هدف پنهان کردن دارایی واقعی نهنگ‌ها اجرا می‌شود. به زبان ساده، نهنگ به سرمایه‌گذارانی گفته می‌شود که سهم زیادی از توکن‌های یک پروژه را در اختیار دارند. برای فهم این موضوع اجازه دهید مثالی بزنیم.

تصور کنید در پروژه‌ای همان ابتدا یک میلیارد توکن تعریف شود. توسعه‌دهندگان پروژه صد میلیون توکن را به خود اختصاص می‌دهند. سپس در فاصله کوتاهی، توکن‌سوزی را اجرا و ۶۰۰ میلیون توکن را از دسترس خارج می‌کنند. در چنین شرایطی، در ظاهر توسعه‌دهنده ادعا می‌کند که سهمی ۱۰ درصدی از توکن‌ها را در اختیار دارد. این در حالی است که با حذف ۶۰۰ میلیون توکن، عملاً توسعه‌دهنده صاحب ۲۵ درصد از توکن‌های باقی مانده است.

۴. تثبیت ارزش استیبل کوین‌ها

استیبل‌کوین‌ها یکی از بخش‌های ضروری بازار رمز ارزها شناخته می‌شوند. کاربران برای در امان ماندن از نوسانات بازار به سراغ استیبل‌کوین‌ها می‌روند. حفظ ارزش استیبل‌کوین‌ها در موقعیت ثابت نیازمند در نظر گرفتن تدابیر مشخصی است. یکی از این تدابیر مربوط به توکن‌سوزی در مواقعی است که عرضه توکن از تقاضا پیشی می‌گیرد.

بسیاری از پروژه‌های استیبل‌کوین برای این منظور از الگوریتم‌های خودکار بهره می‌برند. برای مثال، می‌توان به پروژه Olympus DAO اشاره کرد. توکن بومی این پروژه OHM نام دارد. عرضه این استیبل‌کوین به کمک الگوریتم خودکار کنترل می‌شود تا قیمت آن در محدوده ثابتی باقی بماند.

اثبات سوزاندن (Proof of Burn) چیست؟

تا اینجا بررسی کردیم که توکن‌سوزی چیست و چرا انجام می‌شود. در ادامه، به مفهومی جانبی به نام اثبات سوزاندن (Proof of Burn) اشاره می‌کنیم. اثبات سوزاندن نوعی الگوریتم توافقی است که شبکه‌های بلاک‌چین می‌توانند برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها استفاده کنند. به کمک این الگوریتم می‌توان جلوی بروز هرگونه تقلب در شبکه بلاک‌چین را گرفت.

بنابراین، از نظر کارکرد، الگوریتم اجماع اثبات سوزاندن، مشابه الگوریتم‌های اثبات کار و اثبات سهام است. با این تفاوت که برای مشارکت در فرایند تأیید تراکنش‌ها در الگوریتم اثبات سوزاندن، کاربران باید تعدادی از توکن‌های خود را بسوزانند تا حق مشارکت در استخراج بلوک‌ها را داشته باشند. در این شرایط هرچه تعداد توکن بیشتری سوزانده شود، در تأیید تراکنش‌ها حق مشارکت بیشتری دارند و پاداش زیادتری نیز دریافت می‌کنند.

در برخی از شبکه‌ها، نودهای اعتبارسنج باید توکن اختصاصی مربوط به همان شبکه را بسوزانند؛ اما در برخی دیگر این امکان فراهم شده است تا رمزارزهای شبکه‌های دیگر سوزانده شوند.

همچنین بخوانید: نود در ارز دیجیتال چیست

سؤالات متداول

۱. توکن‌سوزی خوب است یا بد؟

پاسخ به این سؤال به نحوه اجرای توکن‌سوزی و همچنین احساسات حاکم در بین دارندگان توکن‌ها بستگی دارد. از طرف دیگر، بدیهی است که در جریان توکن‌سوزی تعدادی از توکن‌ها از گردش خارج می‌شوند؛ بنابراین، کنترل عرضه و تقاضا در بازار نیز روی قیمت توکن اثرگذار است. نمونه‌های مختلفی وجود دارد که در جریان توکن‌سوزی شاهد رشد قیمت ارز دیجیتال بودیم. همچنین عکس این موضوع نیز بارهاوبارها رخ داده است؛ پس نمی‌توان به‌کلی ادعا کرد که توکن‌سوزی کاری مثبت یا منفی است، بلکه باید بر اساس نحوه اجرا، درباره خوب یا بد بودن آن قضاوت کرد.

۲. فرآیند توکن‌سوزی چگونه انجام می‌شود؟

در جریان توکن‌سوزی، تعدادی ارز دیجیتال به آدرس کیف پول خاصی منتقل می‌شوند. این کیف پول به‌گونه‌ای طراحی شده است که فقط می‌تواند توکن دریافت کند و امکان ارسال آن را به جای دیگر ندارد. به این ترتیب، توکن‌ها عملاً از گردش خارج می‌شوند.

۳. دلیل اجرای توکن‌سوزی چیست؟

توسعه‌دهندگان پروژه‌های مختلف بلاک‌چین، در قالب برنامه‌های زمان‌بندی‌شده توکن‌سوزی را اجرا می‌کنند. هدف اساسی از اجرای آن، کنترل عرضه توکن در بازار است. به این ترتیب، با در دست گرفتن جریان عرضه و تقاضا سعی دارند از افت ارزش توکن جلوگیری کنند.

۴. آیا امکان تقلب در توکن‌سوزی وجود دارد؟

گاهی اوقات توسعه‌دهندگان پروژه‌ها ادعا می‌کنند که عملیات توکن‌سوزی را اجرا کرده‌اند. درحالی‌که توکن‌ها را به کیف پولی منتقل می‌کنند که تحت کنترل خودشان است؛ بنابراین، لازم است قبل از سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مختلف، درباره آن‌ها تحقیق کنید.

۵. کدام توکن‌ها قابل سوزاندن هستند؟

اساساً همه ارزهای دیجیتال قابلیت سوزاندن دارند. برخی از پروژه‌های ارز دیجیتال که در این سال‌ها عملیات توکن‌سوزی را انجام می‌دهند، عبارت‌اند از:

  • بایننس کوین: هر سه‌ماه‌یکبار توکن‌سوزی را اجرا می‌کند و تا زمانی که ۵۰ درصد عرضه کل بایننس سوزانده شود، به این روند ادامه می‌دهد.
  • استلار: در سال ۲۰۱۹ حدود ۵۵ میلیارد توکن XLM، معادل نیمی از عرضه کل را سوزاند.
  • شیبا اینو: در سال ۲۰۲۱ نیمی از توکن‌های شیبا به ویتالیک بوترین، خالق اتریوم انتقال داده شد. او نیز ۹۰ درصد توکن‌ها را سوزاند و بقیه را به‌عنوان هدیه به دیگران اهدا کرد.

کلام پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که توکن‌سوزی چیست. اجرای توکن‌سوزی هیچ دلیلی بر ارزشمندی یک پروژه برای سرمایه‌گذاری نیست؛ صرفاً به‌عنوان شخص فعال در بازار رمز ارزها باید از بحث توکن‌سوزی شناخت کافی داشته باشید تا بتوانید به‌خوبی از فرصت‌ها و تهدیدهای که در پی آن ایجاد می‌شود، آگاهی کسب کنید. به خاطر داشته باشید که توکن‌سوزی همیشه با نیت خوب اجرا نمی‌شود، بلکه در مواردی، توسعه‌دهندگان منافع شخصی خود را از این کار دنبال می‌کنند.