سهام چیست؟ معرفی انواع سهام در بورس

پس از پاسخ به این پرسش که بورس چیست، یکی از نخستین پرسش‌هایی که افراد با آن مواجه می‌شوند، سهام است. البته دامنه معنی و مفهوم سهام محدود به بازار بورس نیست؛ اما ظهور و بروز اصلی این مفهوم در بورس رخ می‌دهد؛ تا جایی که حتی در ادبیات رایج، گاهی بورس را با نام بازار سهام نیز معرفی می‌کنند؛ بنابراین، سهام از اولین اصطلاحاتی است که افراد برای ورود به بورس باید با آن آشنا شوند. در این مطلب، بررسی خواهیم کرد که سهام چیست و انواع آن به چند دسته تقسیم می‌شود. تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

سهام چیست به زبان ساده

برای پاسخ به پرسش سهام چیست به زبان ساده، از مثال استفاده می‌کنیم. شرکتی را در نظر بگیرید که مجموع ارزش نقدی آن هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود. فرض کنید این شرکت قصد دارد به بازار بورس وارد شود. برای عرضه در بورس باید مجموع ارزش نقدی این شرکت به چندین بخش مساوی تقسیم شود. به هریک از این قسمت‌های مساوی یک سهم گفته می‌شود. سهام جمع کلمه سهم است. البته در اصطلاح رایج معمولاً از سهام به جای سهم نیز استفاده می‌شود.

در مثال مذکور، فرض کنید هر سهم معادل هزار تومان ارزش‌گذاری می‌شود؛ بنابراین، با محاسبه ساده‌ای مشخص می‌شود مجموع سهام شرکت یک میلیارد سهم خواهد بود. سهم، واحد خرید و فروش مالکیت شرکت‌ها در بورس است. به عبارت دیگر، نمی‌توانید در بازار بورس کسری از یک سهم را خرید و فروش کنید.

نکته بسیار مهمی وجود دارد که گاهی برخی فعالان تازه‌وارد به بورس از آن غفلت می‌کنند. دقت کنید وقتی سهام شرکتی را می‌خرید، مالکیت بخشی از آن شرکت در اختیار شما قرار می‌گیرد. بر این اساس، تمام سهام‌داران شرکت‌های بورسی (فارغ از اینکه چه تعداد سهم در اختیار دارند)، در تصمیم‌گیری‌های شرکت حق مشارکت دارند. این تصمیم‌گیری‌ها از طریق مکانیزمی با عنوان مجامع عمومی در شرکت‌های بورسی صورت می‌گیرد. هر سهام‌دار با توجه به تعداد سهامی که در اختیار دارد، در تصمیم‌گیری‌های مجامع عمومی شرکت از حق رأی برخوردار است. ملاک نهایی شدن تصمیم‌گیری در جریان رأی‌گیری مجامع عمومی نیز کسب ۵۱ درصد آرا سهام‌داران به‌عنوان موافق است.

انواع سهام چیست؟

تا اینجا بررسی کردیم که سهام چیست. معاملات بورس در کشور سال‌هاست به صورت آنلاین انجام می‌شوند؛ بنابراین، وقتی در بورس سهام می‌خرید، سند یا ورق سهام در اختیار شما قرار نمی‌گیرد؛ بلکه همه‌چیز به صورت‌ آنلاین در سامانه سازمان بورس ثبت رسمی می‌شود. البته این امکان وجود دارد که با مراجعه به کارگزاری یا شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بورس، ورقه سهام را دریافت کنید. هرچند این موضوع چندان بین سهام‌داران خرد رایج نیست. در ادامه بحث، موضوع مهم دیگری را بررسی می‌کنیم. انواع سهام را می‌توان از دو جنبه مختلف دسته‌بندی کرد که عبارت‌اند از:

۱. انواع سهام از نظر مالکیت

انواع سهام را می‌توان با توجه به مشخص بودن یا نبودن هویت مالک آن‌ها، در دو گروه مختلف بانام و بی‌نام تقسیم‌بندی کرد. برای روشن شدن مفهوم هریک از آن‌ها، باید کمی در این زمینه توضیح دهیم.

سهام بانام

در حالت عادی که در شرکت‌های بورسی و غیربورسی معامله می‌شوند، از نوع بانام به حساب می‌آیند. در این نوع سهام، هویت مالک به‌طور کامل و به صورت عمومی مشخص است. به علاوه اینکه نام مالک سهام به‌طور رسمی در دفتر ثبت سهام ذکر می‌شود. خرید و فروش سهام بانام را فقط باید مالک آن انجام دهد و بدون نیاز به صدور برگه سهم، معاملات انجام‌شدنی است.

سهام بی‌نام

منظور از بی‌نام بودن سهام این است که هویت مالک به صورت رسمی در دفاتر ثبت یادداشت نمی‌شود. به عبارت دیگر، می‌توان گفت دو طرف معامله خرید و فروش سهام یکدیگر را نمی‌شناسند. خرید و فروش سهام در بورس معمولاً از این جنس است. از نظر ارزش و اعتبار، هیچ تفاوتی بین سهام بانام و بی‌نام وجود ندارد.

۲. انواع سهام از نظر حقوق سهام‌دار

در ادامه بحث انواع سهام چیست، دسته‌بندی دیگری را بررسی می‌کنیم که بیشتر ناظر به حقوق مالکان سهام است. بر این اساس، انواع سهام در دو گروه عادی و ممتاز تقسیم می‌شوند. در ادامه، هریک از آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

سهام عادی

سهام عادی همان دارایی‌ای است که در بورس خرید و فروش می‌شود. افراد به موجب خرید سهام عادی، مالک بخشی از شرکت می‌شوند. سهم عادی تاریخ انقضا ندارد و دارنده آن می‌تواند هر زمان می‌خواهد، آن را بفروشد. دارنده سهام عادی در سود و زیان حاصل از فعالیت اقتصادی شرکت و همچنین افزایش یا کاهش ارزش سهام آن شریک است. دارندگان سهام عادی در تصمیم‌گیری شرکت‌های بورسی در مجامع عمومی حق رأی دارند.

سهام ممتاز

همین ابتدا خیال شما را راحت کنیم که با فعالیت در بورس ایران، به‌هیچ‌وجه با سهام ممتاز سروکار نخواهید داشت. مهم‌ترین تفاوت سهام ممتاز و عادی در زمان توزیع سود است. تحت هر شرایطی، شرکت‌ها موظف‌اند سود دارندگان سهام ممتاز را در مقایسه با سهام عادی زودتر پرداخت کنند. مبلغ سودی که به سهام ممتاز تعلق می‌گیرد، از قبل مشخص می‌شود و هیچ ارتباطی به میزان سود و زیان شرکت‌ها ندارد. این موضوع در زمان انحلال شرکت‌ها نیز صدق می‌کند.

کلام پایانی

در این مطلب سعی کردیم به سؤال سهام چیست به زبان ساده پاسخ دهیم. انواع سهام از دو منظر اصلی دسته‌بندی می‌شوند. در پایان، لازم است بار دیگر روی این نکته تأکید کنیم که در زمان خرید سهام یک شرکت در بورس، مالکیت بخشی از آن را در اختیار می‌گیرید؛ بنابراین، لازم است با بررسی کامل همه جوانب به بازار بورس وارد شوید. در این مسیر حتماً از تحلیل تکنیکال و فاندامنتال بهره بگیرید تا بتوانید در مسیر موفقیت گام بردارید. همچنین، شما عزیزان می‌توانید سؤالات خود را درباره نحوه خرید و فروش سهام در بورس با ما در میان بگذارید. در کوتاه‌ترین زمان ممکن پاسخ‌گوی سؤالات شما عزیزان خواهیم بود.