بازار فارکس | با روش کار اولین بازار مالی دیجیتال بین‌المللی آشنا شوید

حالا دیگر بیشتر افراد، حتی اگر شده از طریق شنیدن اخبار، با کلماتی مثل بیت کوین و ارز دیجیتال آشنا شده‌اند. بازار ارزهای دیجیتال یک بازار کاملا دیجیتال است که در آن روی رمز ارزها سرمایه‌گذاری شده و در صرافی‌های ارز دیجیتال آنها را با هم معامله می‌کنند. بسیاری از اصطلاحات و مفاهیمی که در این بازار نوظهور دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند برگرفته از یکی از اولین و بزرگ‌ترین بازارهای دیجیتال مالی بین‌المللی، یعنی بازار فارکس است.

این بازار که توسط شبکه‌ای از بانک‌های مرکزی و موسسات عظیم مالی اداره می‌شود، از ابتدای دهه 1990 به صورت دیجیتال در آمده است. در حالی که حجم بازار معاملات روزانه ارزهای دیجیتال کمتر از 250 میلیارد دلار است، این حجم در فارکس در گزارش معتبری در سال 2019 چیزی بیش از  6.6 تریلیون دلار تخمین زده شده است.

بازار فارکس چیست و چه انواعی دارد؟

بازار ارزهای خارجی یا فارکس بازاری است که در آن پول‌های کشورهای مختلف به صورت جفت‌های ارزی در برابر یک دیگر ارزش‌گذاری و فروخته می‌شود. برخلاف بازارهای دیگر، که یک «محصول/خدمات» در ازای پول خریداری می‌شود، در اینجا این خود پول‌ها هستند که با یک دیگر مبادله می‌شوند.

محصولات بازار فارکس شامل جفت ارزهایی مثل USD/EUR می‌شود، که قیمت آن به صورت 0.83 (یورو) اعلام می‌شود. فارکس در طول سال‌ها مجموعه‌ای از اصطلاحات تخصصی ایجاد کرده که معامله‌گران به کمک این اصطلاحات به موضوعات مهم در این بازار اشاره می‌کنند. در ادامه این مطلب ضمن معرفی بازار ارزهای خارجی، این اصطلاحات کاربردی در این بازار را نیز مورد بررسی قرار می‌دهیم.

هر چند پیشینه مبادله ارزها با یک دیگر به چند هزار سال قبل بر می‌گردد، این بازار به شکل فعلی آن یک پدیده کاملا جدید محسوب می‌شود. بازار ارزهای خارجی مانند بیشتر بازارهای مالی دیگر شامل چند نوع معامله می‌شود. در حالی که در بازار محلی (Spot) این خود ارزهای خارجی هستند که قیمت‌گذاری و معامله می‌شوند، در بازارهای آتی قراردادهای معامله ارز در تاریخ‌های آینده معامله می‌شود.

معمولا وقتی بحث از بازار فارکس می‌شود، منظور همین معاملات محلی یا فیزیکی ارزهای خارجی است. همان طور که پیشتر اشاره شد، حجم بازار این معاملات جهانی بیشتر از 6 تریلیون دلار است. طبق آماری که در سال 2019 منتشر شده، بیشتر از هشتاد درصد این معاملات روی جفت‌های ارزی متمرکز هستند که دلار امریکا یا USD یکی از طرف‌های آنها را تشکیل می‌دهد. بعد از دلار امریکا، یورو با حضور در 32 % از معاملات، مهم‌ترین ارز در بازار بین‌المللی ارزهای خارجی محسوب می‌شود. ین ژاپن، پوند بریتانیا، و دلار استرالیا به ترتیب ارزهای بزرگ بعدی در این بازار محسوب می‌شوند.

زمان کار بازار فارکس

بازار ارزهای خارجی یک بازار بین‌المللی دیجیتال است که در آن معامله‌گران می‌توانند به صورت 24 ساعته بجز روزهای شنبه و یکشنبه، سفارش‌های خرید و فروش بگذارند. این بازار به صورت استاندارد در زمان کاری هفته در کشورهای مختلف جهان یعنی 5 و نیم روز در طول هفته فعال است. با این حال به خاطر دیجیتال بودن آن، امکان سفارش گذاشتن در تمام زمان‌های هفته در این بازار وجود دارد.

اصطلاحات مهم بازار فارکس

همان طور که پیشتر اشاره شد، بازار ارزهای خارجی برخی ویژگی‌های منحصر به فرد دارد که باعث شده اصطلاحات خاصی برای اشاره به این ویژگی‌ها در آن ابداع شود. در ادامه برخی از مهم‌ترین این اصطلاحات را معرفی می‌کنیم.

جفت ارزی: ارز پایه و ارز مظنه

محصولات بازار فارکس جفت ارزها هستند. بیشتر از 180 ارز خارجی وجود دارد که در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرند. یک جفت ارزی شامل دو ارز می‌شود که در بازار فارکس با توجه به موقعیت قرارگیری در عنوان محصول از هم تفکیک می‌شوند:

• ارز پایه (base currency)
• ارز مظنه (quote currency)

برای مثال جفت ارزی EUR/USD با قیمت 1.21 شامل تخمین ارزش ارز پایه یورو در برابر ارز مظنه دلار امریکا می‌شود. با تغییر جای این دو ارز یک محصول دیگر ایجاد می‌شود: USD/EUR، که در آن دلار امریکا ارز پایه و یورو ارز مظنه است. در بازار فارکس، درست مثل زندگی روزمره، همیشه یک ارز در مقابل ارز دیگری خریداری می‌شود.

به عبارت دیگر، جفت ارزی مثل GBP/EUR در بازار فارکس به معنی خریدن پوند بریتانیا و فروختن یورو به صورت همزمان است. روش کار معمولا به این صورت است که یک معامله‌گر تصور می‌کند قیمت پوند در مقابل یورو افزایش می‌یابد و برای همین روی جفت GBP/EUR سرمایه‌گذاری می‌کند. با افزایش قیمت پوند بریتانیا در مقابل یورو، این معامله‌گر سود می‌کند.

انواع جفت‌های ارزی

بعضی از جفت ارزها بسیار قدرتمندتر از جفت‌های ارزی دیگر هستند. دلیل این موضوع مطلوبیت بیشتر آنها برای معامله‌گران است. جفت ارزهای اصلی بیش از 85 % از حجم بازار ارزهای خارجی را تشکیل می‌دهند. ویژگی این جفت‌ها نقش دلار امریکا در آنها است.

پس از جفت ارزهای اصلی یا ماژور که دلار امریکا یک طرف آنها است، جفت‌ ارزهای فرعی یا مینور محبوب‌ترین جفت‌ها در بازار ارزهای خارجی محسوب می‌شوند. این جفت‌ها شامل ارزهای کشورهای پیشرفته در مقابل یک دیگر به جای دلار است. جفت‌ ارزهای فرعی یا کراس کمتر از بیست درصد از مجموع معاملات بازار ارزهای خارجی را تشکیل می‌دهند.

بعد از این دو دسته جفت‌های ارزی، می‌توان به جفت‌های اگزوتیک و منطقه‌ای اشاره کرد. جفت‌های اگزوتیک شامل جفت‌هایی می‌شود که یک طرف آنها ارز رسمی یک کشور ضعیف یا در حال توسعه اقتصادی قرار داشته باشد. برای مثال جفت USD/IQD یک جفت اگزوتیک محسوب می‌شود با این که دلار امریکا یک طرف آن است.

جفت‌های منطقه‌ای هم به سادگی شامل ارزهای کشورهایی می‌شود که در یک منطقه قرار گرفته‌اند. برای مثال ارزهای کشورهای حاشیه خلیج فارس با یک دیگر جفت‌های ارزی تشکیل می‌دهند که به خوبی به معاملات منطقه‌ای و رویدادهای منطقه واکنش نشان می‌دهد.

به این ترتیب، انواع جفت‌های ارزی در بازار فارکس شامل موارد زیر می‌شود:

• جفت‌های اصلی: بیشترین میزان معاملات را به خود اختصاص می‌دهند و شامل جفت‌هایی می‌شوند که در آنها دلار امریکا با ارز یک کشور پیشرفته مبادله می‌شود. مثال: USD/EUR
• جفت‌های فرعی: معمولا شامل ارزهای کشورهای پیشرفته بدون دلار امریکا می‌شود. مثال: EUR/GBP
• اگزوتیک: شامل یک ارز عمده در مقابل ارز یک کشور در حال توسعه می‌شود. مثال: USD/PLN
• منطقه‌ای: شامل جفت‌های ارزی کشورهای همسایه و در یک منطقه. مثال: AUD/NZD یا EUR/NOK

لوریج یا ضریب و ضرورت آن

بیشتر معامله‌گرانی که در فارکس موفق عمل می‌کنند روی جفت‌های ماژور و جفت‌های مینور سرمایه‌گذاری می‌کنند که به اقتصادهای پیشرفته جهان اختصاص دارند. همان طور که می‌دانید ثبات ارزش پولی یکی از جدی‌ترین هدف‌ها در این کشورها محسوب می‌شود. به همین دلیل، معمولا معاملات جفت‌های اصلی خیلی نوسان ندارد و در طول روز معمولا تغییرات بسیار جزئی در قیمت آنها اتفاق می‌افتد.

این ویژگی باعث می‌شود معامله‌گران فارکس به دنبال ابزارهایی باشند تا از کوچک‌ترین تغییرات قیمت سود مناسبی به دست بیاورند. استفاده از لوریج، یکی از این ابزارها است که به معامله‌گران بازار فارکس اجازه می‌دهد با استفاده از سرمایه به نسبت کم بتوانند سود مناسبی از تغییرات حداقلی ارزها در مقابل یک دیگر ببرند.

لوریج در حقیقت نوعی قرض کردن سرمایه در داخل یک حساب معاملاتی محسوب می‌شود. این ابزار توسط کارگزاری‌های مختلف با ضریب‌های متفاوتی در اختیار معامله‌گران ارزهای خارجی و بازارهای دیگر قرار می‌گیرد. به هر ترتیب، بدون استفاده از ابزارهای تحلیل ریسک نسبت به بازده و مدیریت ریسک، به کار بردن لوریج می‌تواند منجر به نتایج فاجعه‌باری شود.

مارجین

مارجین شامل سرمایه اولیه‌ای می‌شود که یک معامله‌گر برای ایجاد یک معامله به آن احتیاج دارد. این همان چیزی است که معامله‌گران برای استفاده از لوریج و ایجاد معاملاتی بزرگ‌تر از حجم سرمایه خود به آن نیاز دارند. وقتی که یک معامله‌گر با مارجین معامله می‌کند، فقط لازم است درصدی از ارزش کامل یک معامله را در اختیار داشته باشد تا بتواند آن را انجام دهد.

مارجین به معامله‌گران اجازه می‌دهد معاملات لوریج انجام داده و به این ترتیب سود خود را چندین برابر افزایش دهند. اما نکته مهم اینجا است که استفاده اشتباه از آن نیز به همین اندازه می‌تواند منجر به تشدید ضرر معامله‌گران شود.

قیمت خرید/ فروش

در بازار ارزهای خارجی هر معامله‌گر دو قیمت برای جفت ارزی مورد معامله خود ارائه می‌دهد:

• قیمت خرید: قیمتی که یک ارز خارجی خریداری می‌شود.
• قیمت فروش: قیمتی که یک ارز خارجی فروخته می‌شود.

پیپ

پیپ مخفف اصطلاح «درصد به نقطه» است که یکی از اصطلاحات تخصصی بازار فارکس محسوب می‌شود. همان طور که پیشتر اشاره شد، تغییرات قیمت ارزهای اصلی در مقابل یک دیگر بسیار محدود است و در طول روز معمولا بیشتر از شامل چند هزارم ارزش آنها نمی‌شود. به همین دلیل این قیمت‌ها با چند رقم اعشاری ارائه می‌شوند:

EUR/USD = 1.20685

در قیمت بالا، پیپ می‌شود چهارمین عدد بعد از نقطه یا ممیز، یا رقمی که در جایگاه «یک ده هزارم» قرار می‌گیرد. هنگامی که یک معامله‌گر بتواند با کمک لوریج از حجم قابل توجهی سرمایه برخوردار باشد، می‌تواند از تغییرات جزئی در سطح چند ده هزارم قیمت یورو و دلار سود قابل توجهی کند. این تغییرات جزئی در بازار ارزهای خارجی با اصطلاح پیپ مورد اشاره قرار می‌گیرند.

از آنجا که ین ژاپن به صورت 100 ین معامله می‌شود، در جفت‌های ارزی که در آنها ین ژاپن حضور دارد، پیپ به دومین عدد بعد از ممیز گفته می‌شود.

لات و اندازه‌های دیگر بازار فارکس

در بازار ارزهای خارجی «لات» (Lot) شامل اندازه معامله می‌شود. در معاملات استاندارد فارکس روی یک جفت ارزی یک لات شامل 100 هزار واحد از ارز پایه می‌شود. به این ترتیب می‌توان گفت 1 لات EUR/USD معادل 100.000 یورو در مقابل معادل آن به دلار امریکا می‌شود. در معامله‌ای با این اندازه، هر پیپ معادل 10 یورو می‌شود. یعنی معامله‌گری که یک لات EUR/USD معامله می‌کند، با هر تغییر پیپ یورو در مقابل دلار، 10 یورو سود یا ضرر می‌کند.

بعد از استاندارد لات، مینی لات بزرگ‌ترین واحد فارکس است که به معنی 10.000 ارز پایه است. میکرو لات واحد کوچک‌تر بعدی است که شامل 1.000 واحد ارز پایه می‌شود. در نهایت کوچک‌ترین واحد فارکس یک نانو لات است که 100 واحد ارز پایه است. به این ترتیب یک میکرو لات USD/CHF شامل سفارش فروش فرانک سوئیس با ارزش 1.000 دلار امریکا می‌شود.

احساسات بازار: گاوی و خرسی

احساسات بازار تصوری کلی از نحوه عملکرد یک بازار ارائه می‌دهد. وقتی احساسات بازار گاوی باشد، یعنی قیمت بالا می‌رود. وقتی احساسات بازار خرسی باشد، یعنی قیمت کاهش پیدا می‌کند. از آنجا که بازار ارزهای خارجی شامل جفت‌های ارزی می‌شود که در برابر یک دیگر ارزش‌یابی می‌شوند، این احساسات در آن نقش مهمی ایفا می‌کنند.

در طول سال‌های گذشته همه ما به خوبی با تاثیر تغییرات قیمت ارزهای خارجی یا گران شدن دلار آشنا شده‌ایم. در تمام این نوسان‌ها یک بازار گاوی ایجاد می‌شود که به معامله‌گران می‌گوید دلار گران می‌شود. به همین ترتیب، بازارهای خرسی از کم شدن تمایل به یک جفت ارزی خبر می‌دهند. و منجر به کاهش قیمت می‌شوند.

سوالات متداول بازار فارکس

آیا بازار فارکس در ایران قانونی است؟

خیر، طبق اطلاعیه سازمان بورس که در تاریخ 1390/01/16 صادر شده است فعالیت تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی فعال در بازار فارکس غیرقانونی اعلام شده است ولی با این حال افراد بسیار زیادی در این بازار به فعالیت می پردازند.

آیا بازار فارکس خوب است؟

بله، بازار فارکس بزرگ ترین بازار مالی جهان است و یکی از حرفه ای ترین مشاغل دنیا محسوب میشود ولی به شرط یادگیری اصولی و صحیح این بازار مالی.

در بازار فارکس چه چیزی معامله میشود؟

در بازار فارکس جفت ارزهایی مثل EUR/USD , USD/JPY , GBP/USD و باقی جفت ارزها معامله میشوند. بصورت خلاصه در بازار فارکس پول کشورهای مختلف در برابر هم معامله می شوند.

برای ورود به بازار فارکس چه باید کرد؟

اولین مرحله برای ورود به بازار فارکس، آموزش اصولی و صحیح تحلیل تکنیکال است.

محصولات مرتبط: دوره تحلیل تکنیکال مقدماتی

محصولات مرتبط: دوره تحلیل تکنیکال پیشرفته

چگونه بازار فارکس را تحلیل کنیم؟

برای تحلیل بازار فارکس از تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال میتوانیم استفاده کنیم.

بازار فارکس چند روز تعطیل است؟

بازار فارکس دو روز در هفته (شنبه و یکشنبه) تعطیل است.

چگونه در بازار فارکس سرمایه گذاری کنیم؟

بعد از یادگیری موارد گفته شده باید در یکی از بروکر های معتبر حساب باز کنیم و سپس شروع به معامله کنیم.

سخن پایانی

بازار فارکس یکی از بزرگ‌ترین بازارهای مالی دنیا با حجم معاملاتی بیش از 6 تریلیون دلار در روز است. در این بازار ارزهای کشورهای مختلف در قالب جفت‌های ارزی در برابر هم ارزش‌گذاری و معامله می‌شود. با توجه به بزرگ بودن اقتصاد کشورها و نقش آنها در معاملات بین‌المللی، بعضی از ارزها مانند دلار امریکا، و با فاصله زیادی یورو، در این بازار از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. بیش از 85 % معاملات در بازار ارزهای خارجی به جفت‌های ارزی اختصاص دارد که دلار امریکا یک طرف آنها باشد.

مقاله مرتبط: معامله فارکس یا قمار باز

در این مطلب برخی از مهم‌ترین تعاریف و اصطلاحات مرتبط با فارکس معرفی و بررسی شد. از آنجا که بازار جفت‌های ارزی اصلی معمولا دارای نوسان بسیار کمی در طول روز است، معامله‌گران فارکس به ابزارهایی برای افزایش میزان سرمایه‌گذاری و سود، مثل لوریج دسترسی دارند. آنها می‌توانند با داشتن درصدی از سرمایه مورد نیاز خود به صورت مارجین، در معاملات لوریج شده به نسبت بزرگ شرکت کنند تا از تغییرات چند ده هزارمی در ارزش این واحدهای عمده سود ببرند. به هر ترتیب، بازار ارزهای خارجی از جمله بازارهای پر ریسک محسوب می‌شود. نباید فراموش کرد که فعالیت در بازارهای مالی بدون مدیریت ریسک (مدیریت سرمایه) و به کار بردن استراتژی مناسب برای کاهش ضرر احتمالی می‌تواند نتایج بسیار مخربی به بار بیاورد.