آنچه لازم است درباره هارد فورک و انواع آن بدانید

هارد فورک چیست؟ اساسا اعمال تغییرات و به‌روزرسانی‌ها در فناوری‌های دیجیتال یک امر اجتناب‌ناپذیر است. این مسئله دقیقا در زمینه فناوری بلاک‌چین نیز صادق است. شبکه‌های بلاک‌چین مختلفی از سال ۲۰۰۹ تا به امروز راه‌اندازی شده‌اند که هر کدام اهداف و برنامه‌های خاصی را دنبال می‌نمایند. در میانه راه فعالیت برخی از این شبکه‌ها، نیاز به اعمال تغییراتی احساس می‌شود که بدون اعمال در شبکه بلاک‌چین، امکان‌پذیر نخواهد بود. اینجا دقیقا نقطه‌ای است که پای مفهومی به نام هارد فورک به میان می‌آید. در ادامه با ما همراه باشید تا به نقد و بررسی پیرامون این پدیده بپردازیم.

فورک چیست؟

قبل از پرداختن به تعریف هارد فورک، بد نیست که به طور کلی با مفهوم فورک آشنا شویم. اساسا به هر تغییری که در یک شبکه بلاک‌چین اعمال می‌شود، فورک می‌گویند. در طول مدت زمان فعالیت یک شبکه بلاک‌چین ممکن است که گروهی از فعالان حاضر در این شبکه احساس نیاز کنند که باید تغییراتی در شبکه اعمال شود. در نتیجه با حفظ ماهیت اولیه بلاک‌چین، مجموعه‌ای از تغییرات را اعمال می‌کنند که باعث ایجاد نسخه جدیدی از بلاک‌چین می‌شود.

در بلاک‌چین جدید، مشکلات و نقاط ضعف موجود در شبکه قبلی برطرف می‌شود. در نهایت اعضای بلاک‌چین می‌توانند تصمیم بگیرند که به شبکه جدید کوچ کنند یا به فعالیت خود در همان شبکه اولیه ادامه دهند. به این فرآیند در اصطلاح فورک گفته می‌شود. فورک در لغت نیز به معنی انشعاب است و همان طور که مشاهده کردید، در اینجا نیز عملا با ایجاد یک بلاک‌چین جدید، انشعابی از بلاک‌چین اولیه به وجود آمد. برای اطلاعات بیشتر پیشنهاد می کنیم مقاله فورک چیست را مطالعه کنید.

هارد فورک چیست؟

یک شبکه بلاک‌چین مبتنی بر مجموعه‌ای از قوانین تحت عنوان پروتکل پایه‌گذاری می‌شود. در نتیجه کلیه فعالیت‌ها در این شبکه کاملا در چارچوب پروتکل مورد نظر تعریف می‌شود. تغییراتی که در جریان فورک در یک شبکه بلاک‌چین اتفاق می‌افتد به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:

• هارد فورک: تغییراتی که با پروتکل بلاک‌چین اولیه ناسازگار است.
• سافت فورک: تغییراتی که با پروتکل بلاک‌چین اولیه سازگار است.

برای ایجاد برخی از تغییرات در شبکه بلاک‌چین نیازی به عوض کردن پروتکل آن نیست. اما در جریان هارد فورک (HardFork) پروتکل اولیه کاملا دستخوش تغییر می‌شود. البته لازم به ذکر است که میزان این تغییرات در موارد مختلف با هم تفاوت می‌کند. به این ترتیب در جریان هارد فورک ارز دیجیتال عملا دو شبکه به وجود می‌آید که به موازات یکدیگر ولی با پروتکل‌های مجزا فعالیت می‌کنند.

تکلیف اعضای جامعه یک بلاک‌چین بعد از HardFork چیست؟

یک سؤال بسیار مهمی که در خصوص فرآیند هارد فورک وجود دارد، این است که بعد از وقوع این اتفاق، عملا تکلیف اعضای جامعه آن شبکه بلاک‌چین چه خواهد شد؟ آیا باید به شبکه جدید نقل مکان کنند یا می‌توانند در همان شبکه اولیه به کار خود ادامه دهند؟

در پاسخ به این سؤال باید بگوییم که بعد از وقوع HardFork، دو شبکه با پروتکل‌های مجزا به وجود می‌آیند. بنابراین اعضای جامعه بلاک‌چین اولیه (نودها) باید تصمیم به انتخاب یکی از آن دو برای ادامه فعالیت خود بگیرند. هیچ محدودیتی برای انتخاب بین دو شبکه وجود ندارد. هر کسی تمایل داشته باشد، می‌تواند در شبکه اولیه ادامه فعالیت دهد و افرادی هم که مایل به نقل مکان به سمت شبکه جدید هستند، با آپدیت نرم‌افزار خود می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.

توجه داشته باشید که نودهای فعال در هر بلاک‌چین صرفا می‌توانند در فرآیند تأیید تراکنش‌های همان شبکه فعالیت کنند. این امکان وجود دارد که به مرور زمان بعد از وقوع هارد فورک، عده زیادی از نودها به شبکه جدید کوچ کنند. در این شرایط توصیه ما این است که شما هم به همراه سایرین به آن سمت حرکت کنید. چرا که اساسا هر چه تعداد نودهای یک شبکه بیشتر باشد، امنیت آن نیز ارتقا پیدا می‌کند.

مهم‌ترین دلایل هارد فورک چیست؟

دلایل مختلفی برای انجام HardFork در یک شبکه بلاک‌چین وجود دارد. در همین راستا برخی از مهم‌ترین موارد را در این زمینه می‌توان به صورت زیر خلاصه نمود:

• بروز مشکلات امنیتی در ساختار شبکه بلاک‌چین اولیه
• افزودن قابلیت‌های عملکردی جدید به شبکه بلاک‌چین
• ایجاد امکان معکوس کردن تراکنش‌ها در شبکه
• ارتقای مقیاس‌پذیری شبکه

مورد سوم از دلایل انجام هارد فورک شاید نیاز به کمی توضیح داشته باشد. همه ما می‌دانیم که در یک شبکه بلاک‌چین اساسا امکان معکوس شدن تراکنش‌ها وجود ندارد. حال چرا باید برای این کار دست به HardFork زد؟ آیا نودها با انجام این کار همراهی می‌کنند؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که اگر یک شبکه تحت حمله هکری قرار بگیرد، این امکان وجود دارد که دارایی‌های تعدادی از کاربران به سرقت برود. در چنین شرایطی صرفا با انجام هارد فورک، امکان معکوس کردن تراکنش‌ها به منظور جلوگیری از دزدی صورت گرفته وجود دارد. این اتفاق در شبکه اتریوم تا کنون یک بار به وقوع پیوسته است.

نگاهی به هارد فورک بیت کوین

یکی از اساسی‌ترین مشکلاتی که در شبکه بلاک‌چین بیت کوین وجود دارد، مقیاس‌پذیری آن است. به این معنی که به دلیل افزایش تعداد کاربران در این شبکه، کامل شدن یک بلاک در زنجیره این بلاک‌چین ممکن است بیش از ۱۰ دقیقه به طول بینجامد. برای رفع این مشکل، گروهی از فعالان شبکه بیت کوین، پیشنهاد اجرای یک هارد فورک را مطرح کردند. در نتیجه این HardFork بزرگ، رمزارز جدیدی تحت عنوان بیت کوین کش ایجاد شد.

تمام مشخصات بلاک‌چین بیت کوین کش مشابه بیت کوین است؛ با ایان تفاوت که با افزایش مقیاس‌پذیری زمان تشکیل بلاک در آن به حدود ۳۰ تا ۶۰ ثانیه کاهش پیدا کرده است. البته ناگفته نماند که با وجود دستاورد بزرگ شبکه بیت کوین کش در ارتقای مقیاس‌پذیری، استقبال خیلی زیادی از آن به عمل نیامد و در عمل نتوانست به رقیبی جدی برای بیت کوین تبدیل شود.

سؤالات متداول

۱. انواع هارد فورک چیست؟

شاید صحبت درباره انواع هارد فورک چندان منطقی به نظر نرسد. با این وجود معمولا در اصطلاح رایج بین فعالان بازار، HardFork به دو دسته تقسیم می‌شود:

• HardFork برنامه‌ریزی شده: در این مدل از ابتدا در نقشه راه پروژه ذکر می‌شود که قرار است در زمان مشخصی، هارد فورک اجرایی شود. در نتیجه بعد از وقوع این فرآیند باید کلیه اعضای جامعه با به‌روزرسانی نرم‌افزارهای خود به شبکه جدید نقل مکان کنند.
• HardFork بحث‌برانگیز: در چنین شرایطی معمولا هارد فورک بدون برنامه‌ریزی قبلی و به دلیل بروز مشکل در شبکه یا اختلاف بین اعضای آن اجرایی می‌شود.

۲. آیا HardFork روی قیمت ارز دیجیتال شبکه تأثیرگذار است؟

هارد فورک به دلایل مختلف و در ابعاد و اندازه‌های گوناگونی به وقوع می‌پیوندد. جو روانی که در بازار نسبت به اجرای یک HardFork شکل می‌گیرد، نقش کلیدی در تأثیرگذاری آن روی قیمت ارز دیجیتال آن شبکه دارد. از طرفی دیگر سیاست‌های اجرای HardFork نیز روی تغییرات قیمت ارز دیجیتال بسیار مؤثر است.

به عنوان مثال در جریان HardFork بیت کوین کش، تصمیم گرفته شد که به میزان بیت کوینی که هر فرد نگهداری می‌کند، توکن بیت کوین کش در شبکه جدید به صورت رایگان اختصاص پیدا کند. در نتیجه این تصمیم، بسیاری از کاربران در پی خرید بیت کوین تا قبل از وقوع هارد فورک رفتند. این مسئله موجب افزایش قیمت بیت کوین شد. در عین حال HardFork های زیادی نیز رخ می‌دهند که هیچ تأثیری روی قیمت ارز دیجیتال شبکه ندارند.

کلام پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که هارد فورک یعنی چه و چه کاربردهایی دارد. وقتی پای صحبت متخصصان فناوری بلاک‌چین در بازار رمزارزها می‌نشینید، عده‌ای مخالف سرسخت HardFork هستند و گروهی دیگر نیز آن را ابزاری در اختیار کسانی می‌دانند که از نحوه عملکرد یک شبکه بلاک‌چین خاص راضی نیستند. هر یک از دو گروه نیز استدلال‌های خاص خود را دارند. با وجود تمام موافقت‌ها و مخالفت‌ها، هارد فورک به عنوان یک واقعیت انکارناپذیر در جریان است. طبیعی است که فعالان بازار از این پدیده متأثر می‌شوند. بنابراین توصیه ما به شما آن است که حتما دانش تخصصی خود را در این زمینه بیشتر ارتقا دهید. آن وقت قطعا نحوه مواجهه شما با پدیده HardFork در راستای حراست از سرمایه‌تان خواهد بود.