فاندینگ ریت چیست و چرا در بازار رمزارزها اهمیت دارد؟

آیا تاکنون در بازار ارزهای دیجیتال وارد معامله فیوچرز شده‌اید؟ معاملات آتی یا فیوچرز (Futures) یکی از انواع بسترهای معاملات در بازار رمز ارزهاست. معمولاً معامله‌گران حرفه‌ای به سراغ باز کردن پوزیشن‌های خرید (Long) یا فروش (Short) در بازار معاملات فیوچرز می‌روند. این بازار اصطلاحات فنی مخصوصی دارد که حتماً باید از آن‌ها آگاهی کافی داشته باشید. یکی از مفاهیم کلیدی در بازار فیوچرز، فاندینگ ریت (Funding Rate) یا نرخ سرمایه است. در این مقاله قصد داریم نقش فاندینگ ریت را در بازار فیوچرز بررسی کنیم. تا پایان، همراه ما باشید.

تفاوت قراردادهای فیوچرز سنتی و دائمی چیست؟

قبل از پرداختن به مفهوم فاندینگ ریت، لازم است به این نکته اشاره کنیم که این عبارت چگونه وارد ادبیات بازارهای مالی شد. به‌طور کلی، دو نوع قرارداد آتی به نام‌های فیوچرز سنتی (Traditional Futures) و فیوچرز دائمی (Perpetual Futures) در بازارهای مالی وجود دارد.

ویژگی اصلی قراردادهای فیوچرز سنتی این است که تاریخ انقضا دارند. به محض سررسید تاریخ انقضای قراردادها، فرایند تسویه حساب به‌طور خودکار به جریان می‌افتد. در این حالت، قیمت قرارداد به سمت قیمت لحظه‌ای رمزارزها همگرا می‌شود و عملیات بسته شدن پوزیشن‌های باز اجرایی می‌شود؛ البته، مدت اعتبار این قراردادها بسته به توافق طرفین، ماهانه، فصلی یا حتی سالانه تعیین می‌شود.

قراردادهای آتی دائمی نیز در صرافی‌های مشتقات رمزنگاری به‌صورت گسترده عرضه می‌شوند. مکانیزم اجرایی این قراردادها با قراردادهای فیوچرز سنتی تفاوتی اساسی دارد. قراردادهای فیوچرز دائمی به تعیین تاریخ انقضا نیازی ندارند. بر این اساس، معامله‌گران می‌توانند یک پوزیشن معاملاتی را بدون محدودیت، برای همیشه باز نگه دارند. این رویه سبب شده است تا معاملات آتی دائمی تقریباً شبیه به بازار نقدی یا همان اسپات (Spot) شوند.

قراردادهای دائمی تاریخ انقضا ندارند؛ بنابراین، سؤالی که مطرح می‌شود این است که قیمت قراردادها و قیمت‌های لحظه‌ای رمزارزها چگونه همگرا می‌شوند. بر اساس چه مکانیزمی کاربران مبلغی را به‌ازای پوزیشن‌های معاملاتی باز دریافت یا پرداخت می‌کنند؟ اینجاست که پای مفهومی به نام فاندینگ ریت به میان می‌آید.

بیشتر بخوانید: آموزش فیوچرز کوکوین

فاندینگ ریت چیست؟ (Funding Rate)

تا اینجا متوجه شدیم که فاندینگ ریت برای قراردادهای آتی دائمی به کار می‌رود. به زبان ساده، نرخ سرمایه شاخصی است که مشخص می‌کند معامله‌گران در بازه‌های زمانی مشخص به نسبت پوزیشن‌های معاملاتی باز چه مبالغی را دریافت یا پرداخت می‌کنند. شاخص Funding Rate بر اساس اختلاف قیمت ارزهای دیجیتال، در دو بازار فیوچرز و نقدی محاسبه می‌شود؛ بنابراین، گاهی اوقات این شاخص دارای مقدار مثبت و در مواقعی نیز منفی خواهد بود.

مهم‌ترین کاربرد فاندینگ ریت این است که از ایجاد واگرایی بین قیمت ارزهای دیجیتال در دو بازار مذکور جلوگیری می‌کند. صرافی‌های ارائه‌دهنده قراردادهای آتی دائمی، شاخص نرخ سرمایه را روزانه محاسبه و آپدیت می‌کنند. برای مثال، در صرافی بایننس این شاخص برای هر رمز ارز مانند بیت‌کوین، هشت ساعت یکبار محاسبه می‌شود.

عوامل تعیین‌کننده فاندینگ ریت چیست؟‌

فاندینگ ریت بر اساس دو مؤلفه اصلی تعیین می‌شود که عبارت‌اند از:

• نرخ بهره (interest rate)
• حق بیمه (premium)

نرخ بهره را صرافی ارائه‌دهنده معاملات قرارداد آتی دائمی تعیین می‌کند. برای مثال، این نرخ در صرافی بایننس روزانه برابر با ۰/۰۳ درصد تعیین می‌شود. با توجه به اینکه در طول یک روز، سه بار عملیات محاسبه نرخ سرمایه صورت می‌گیرد، در هر مرتبه، نرخ بهره برابر با ۰/۰۱ درصد در نظر گرفته می‌شود. البته، باید توجه کنید که برای برخی از قراردادها مانند BNBUSDT و BNBBUSD استثنا قائل می‌شوند و نرخ بهره صفر در نظر گرفته می‌شود.

حق بیمه شاخص دیگری است که با توجه به تفاوت قیمت قراردادهای دائمی و Market Price تعیین می‌شود. در شرایطی که نوسانات قیمت ارزهای دیجیتال در بازار افزایش پیدا می‌کند، فاصله قیمت قراردادهای آتی و بازار اسپات زیاد می‌شود. در این حالت معمولاً حق بیمه افزایش پیدا می‌کند.

نکته مهم دیگر این است که نرخ‌های سرمایه کاملاً به صورت همتابه‌همتا تعیین می‌شوند؛ یعنی صرافی‌ها هیچ‌گونه دخالتی در پرداخت‌ها و دریافت‌های این قراردادها ایفا نمی‌کنند و کاربران، مستقیم با هم در ارتباط هستند.

مفهوم فاندینگ ریت مثبت و منفی چیست؟

اشاره کردیم که نرخ سرمایه می‌تواند مثبت یا منفی باشد؛ اما سؤال اساسی این است که مفهوم مثبت یا منفی بودن فاندینگ ریت چیست.

۱. فاندینگ ریت مثبت

وقتی نرخ سرمایه مقداری مثبت است، نشان‌ می‌دهد که قیمت قرارداد فیوچرز دائمی بیشتر از قیمت بازار اسپات است. در این حالت، افرادی که پوزیشن معاملاتی لانگ دارند، باید مبلغی متناسب با فاندینگ ریت به کاربران با پوزیشن کوتاه پرداخت کنند.

۲. فاندینگ ریت منفی

وقتی نرخ سرمایه مقداری منفی است، نشان می‌دهد که قیمت قرارداد فیوچرز دائمی کمتر از قیمت بازار اسپات است. در این حالت، افرادی که پوزیشن معاملاتی لانگ دارند، باید مبلغی متناسب با فاندینگ ریت از کاربران با پوزیشن کوتاه دریافت کنند.

آیا فاندینگ ریت با روند قیمت ارزهای دیجیتال همبستگی دارد؟

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، فاندینگ ریت به‌نوعی احساسات حاکم در بازار رمزارزها را نیز منعکس‌ می‌کند. بررسی‌های آماری نشان می‌دهند که همواره، همبستگی معناداری بین میزان فاندینگ ریت در معاملات قراردادهای دائمی و روند حرکت قیمت ارزهای دیجیتال در بازار اسپات وجود دارد. برای مثال، نمودار زیر را مشاهده کنید. در قالب این نمودار تغییرات فاندینگ ریت و قیمت بیت‌کوین در دوره زمانی سی‌روزه بررسی شده است. همان‌طور که در نمودار مشخص است، رابطه مستقیم و معناداری بین این نرخ سرمایه و روند قیمت بیت‌کوین وجود دارد.

در پایان سال ۲۰۲۱ و ماه‌های ابتدایی سال ۲۰۲۲، شاهد کاهش قیمت بیت‌کوین در بازار رمزارزها بودیم. نمودار به‌خوبی نشان می‌دهد که در این بازه زمانی، نرخ فاندینگ معاملات آتی بیت‌کوین کاهش یافته است. در واقع، این‌طور برداشت می‌شود که معامله‌گران، تلاش می‌کنند قیمت‌های قراردادهای فیوچرز با قیمت‌های لحظه‌ای در بازار اسپات مطابقت حداکثری داشته باشند.

کدام صرافی کمترین فاندینگ ریت را ارائه می‌کند؟

بررسی‌های ما نشان می‌دهد که در حال حاضر ۹ صرافی بزرگ ازجمله بایننس، FTX، کوکوین و بیت‌مکس (BitMEX) معاملات قراردادهای آتی دائمی را به مشتریان خود ارائه می‌کنند. طبیعی است که کاربران به سراغ پلتفرم‌هایی می‌روند که فاندینگ ریت، به‌طور متوسط در آن‌ها نرخ کمتری داشته باشد، زیرا این موضوع، مستقیم روی میزان سود و زیان آن‌ها در معاملات آتی اثرگذار است.

بررسی‌های آماری نشان می‌دهند که در حال حاضر، متوسط فاندینگ ریت در صرافی‌های مطرح حدود ۰/۰۰۷- درصد است. در این بین، متوسط فاندینگ ریت در بایننس ۰/۰۰۸- درصد است که از متوسط صرافی‌های دیگر کمتر است؛ به همین دلیل، بیشتر کاربران برای معاملات آتی دائمی به سراغ این صرافی می‌روند.

همچنین بخوانید: هش ریت (Hash Rate) چیست

سؤالات متداول

۱. معنای فاندینگ ریت مثبت چیست؟

فاندینگ ریت را می‌توان معیاری برای سنجش تمایل معامله‌گران به بازار در نظر گرفت. فاندینگ ریت مثبت نشان می‌دهد که معامله‌گران مایل‌اند حق بیمه را برای باز نگه داشتن پوزیشن‌های بلندمدت (خرید) خود پرداخت کنند.

۲. معنای فاندینگ ریت منفی چیست؟

فاندینگ ریت منفی به این معنی است که معامله‌گران دارای پوزیشن‌های کوتاه‌مدت (فروش)، باید معادل نرخ فاندینگ، به کاربران دارای پوزیشن‌های بلندمدت (خرید) وجوهی را پرداخت کنند.

کلام پایانی

در این مقاله مفهوم فاندینگ ریت را بررسی کردیم. اساساً Funding Rate با هدف تشویق معامله‌گران برای باز کردن پوزیشن‌هایی طراحی شده است که قیمت‌های قراردادهای دائمی را هم‌راستا با بازارهای نقدی یا اسپات نگه می‌دارند؛ بنابراین، بهترین راه برای معامله‌گران این است که استراتژی‌های معاملاتی خود را برای استفاده از فاندینگ به‌منظور کسب سود در بازارهای متعادل و کم‌نوسان به کار بگیرند.

آیا شما تاکنون تجربه باز کردن پوزیشن‌های معاملات فیوچرز را داشته‌اید؟ نظرات و تجربیات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.