واگرایی چیست؟ انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

اگر قرار باشد در معامله‌گری با تحلیل تکنیکال به موفقیت دست یابید، باید مهارت خود را در پیش‌بینی رفتار روندها روی نمودار قیمت تقویت کنید. همه ما می‌دانیم که روندها همواره پایدار نیستند، اما پرسش اساسی این است که چگونه می‌توان موقعیت دقیق تغییر روندها روی نمودار را شناسایی کرد. واگرایی در تحلیل تکنیکال از مفاهیم کلیدی است که در این زمینه کاربرد دارد. در این مطلب بررسی می‌کنیم که انواع واگرایی چیست و چه کاربردی در پیش‌بینی رفتار نمودار قیمت دارد. تا پایان با ما همراه باشید.

واگرایی چیست؟ (Divergence)

برای پیش‌بینی تغییر روندها در نمودار قیمت راه‌های مختلفی وجود دارد که می‌توانید روی آن‌ها حساب کنید. شناسایی مناطق حمایت و مقاومت در نمودار یکی از این راه‌هاست. برای آشنایی بیشتر با این موضوع، مقاله حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال را مطالعه کنید. الگوهای قیمت از دیگر راه‌های کاربردی در این زمینه است. الگوی مثلث، فنجان و دسته، پرچم، و الگوهای هارمونیک از ابزارهای مفیدی‌اند که به کمک آن‌ها می‌توان تغییر در روندها را پیش‌بینی کرد.

واگرایی در تحلیل تکنیکال از دیگر روش‌های مفید در این زمینه است. مفهوم واگرایی به حرکت نمودار قیمت و اندیکاتورها در جهت خلاف یکدیگر اشاره دارد. اگر با انواع اندیکاتور آشنا نیستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله اندیکاتور چیست را مطالعه کنید. کاربرد اصلی اندیکاتورها صدور سیگنال خرید و فروش است. تجربه نشان داده است که تفاوت در روند حرکت نمودار قیمت و اندیکاتورها، نشانه‌ای قوی از تغییر روندها در آینده نزدیک است.

کاربرد واگرایی در تحلیل تکنیکال

تا اینجا بررسی کردیم که واگرایی چیست. به‌کمک الگوهای واگرایی می‌توانید تغییرات روندها در نمودار را به‌صورت بالقوه پیش‌بینی کنید. واگرایی پدیده‌ای است که هم‌زمان با حرکت نمودار قیمت به‌وقوع می‌پیوندد. به همین دلیل، امکان پیش‌بینی در زمان مناسب را برای شما فراهم می‌کند. درحالی‌که برخی از اندیکاتورها تأخیری‌اند؛ به این معنی که فقط برای تأیید روندها استفاده می‌شوند.

از دیگر کاربردهای مهم انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال، تعیین سطوح حمایت و مقاومت است. به این ترتیب، می‌توانید اعتبار خطوط روندها را در نمودار ارزیابی کنید. این موضوع در تصمیم‌گیری برای خرید و فروش دارایی‌ها در زمان مناسب به شما کمک می‌کند.

انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال

انواع واگرایی چیست؟ یکی از معیارهای مهم برای ارزیابی اعتبار واگرایی‌ها، شناسایی نوع آن‌هاست. انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال را می‌توان در سه گروه مختلف طبقه‌بندی کرد که عبارت‌اند از:

۱. واگرایی معمولی (Regular Divergence)

واگرایی معمولی بیشترین اعتبار را بین این سه گروه به‌خود اختصاص می‌دهد. واگرایی معمولی در روندهای نزولی یا صعودی ایجاد می‌شود؛ به‌طوری‌که نمودار قیمت در یک جهت و نمودار اندیکاتور در خلاف جهت آن حرکت می‌کند. واگرایی معمولی را نیز می‌توان به دو دسته تقسیم کرد که عبارت‌اند از:

واگرایی معمولی مثبت (Positive Regular Divergence)

واگرایی معمولی مثبت به نوعی واگرایی در تحلیل تکنیکال گفته می‌شود که در انتهای یک روند نزولی پس از شکل‌گیری دو کف متوالی ایجاد می‌شود. اگر بار دیگر به مثالی مراجعه کنید که پیش‌تر مطرح کردیم، متوجه خواهید شد که منظور از آن مثال، توضیح واگرایی معمولی مثبت بود.

روی‌هم‌رفته، می‌توان وقوع این واگرایی در نمودار قیمت و اندیکاتور را به‌منزله نشانه‌ای برای پایان روند نزولی قیمت و آغاز روند صعودی در نظر گرفت. البته برای آنکه بتوان به نتیجه قطعی رسید، باید از دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال نیز برای این منظور بهره گرفت.

نکته طلایی اینکه اگر این واگرایی در ناحیه اشباع فروش اتفاق بیفتد، می‌توان اعتبار آن را در حد مطلوبی دانست و برای تصمیم‌گیری روی آن حساب ویژه‌ای باز کرد.

واگرایی معمولی منفی (Negative Regular Divergence)

یکی از انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال، با نام واگرایی معمولی منفی شناخته می‌شود. شاید بتوان گفت که مفهوم این واگرایی عکس چیزی است که درباره واگرایی معمولی مثبت گفته شد. این واگرایی در روندی صعودی در قیمت دارایی ایجاد می‌شود و معمولاً زمانی که دو سقف قیمتی صعودی در کنار هم شکل می‌گیرند و در مقابل، اندیکاتور روند نزولی پیدا می‌کند، موضوعیت پیدا می‌کند.

واگرایی معمولی منفی نشان‌دهنده آن است که خریداران در حال تضعیف‌اند و باید در آینده نزدیک منتظر باشیم که فروشندگان گوی سبقت را از آن‌ها بربایند. اگر این واگرایی در محدوده اشباع خرید به وقوع بپیوندد، سیگنال قوی‌تری برای تحلیلگر به‌شمار می‌رود.

۲. واگرایی مخفی (Hidden Divergence)

واگرایی مخفی در مقایسه با واگرایی معمولی اعتبار کمتری دارد. به‌عبارت‌دیگر، در مقایسه با دسته قبلی، سیگنال‌های ضعیف‌تری صادر می‌کند. واگرایی مخفی نیز در روندهای صعودی یا نزولی شکل می‌گیرد. در زمان شکل‌گیری این واگرایی نمودار و اندیکاتور روند یکسانی را طی می‌کنند؛ با این تفاوت که شدت روندها در یکی کاهشی و در دیگری افزایشی است. این گروه نیز به دو زیرمجموعه تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از:

واگرایی مخفی مثبت (Positive Hidden Divergence)

واگرایی مخفی مثبت نیز در روندها شکل می‌گیرد. برای آنکه مفهوم این واگرایی به‌درستی روشن شود، مثالی مطرح می‌کنیم. تصور کنید یک سهم در روند صعودی در یک تایم فریم قرار دارد. در جریان روند صعودی نوساناتی ایجاد می‌شود و از این طریق، دو کف قیمتی ایجاد می‌شود که دومی بالاتر از اولی قرار می‌گیرد.

در مقابل، وقتی به نمودار اندیکاتور RSI نگاه می‌کنیم، اندیکاتور روند عکسی را در بازه زمانی مشابه در پیش گرفته است؛ یعنی وقتی نقاط معادل دو کف قیمتی را به هم وصل می‌کنیم، خطی نزولی ایجاد می‌شود. این رخداد با عنوان واگرایی مخفی مثبت تلقی می‌شود و نشان‌دهنده تداوم روند صعودی دارایی است. ارزش این سیگنال زمانی دوچندان می‌شود که در محدوده حمایتی دارایی رخ دهد.

واگرایی مخفی منفی (Negative Hidden Divergence)

واگرایی مخفی منفی نیز دقیقاً مفهومی عکس واگرایی مخفی مثبت دارد. تصور کنید یک سهم در روند نزولی در یک تایم فریم قرار دارد. در جریان روند نزولی، نوساناتی ایجاد می‌شود و از این طریق، دو سقف قیمتی ایجاد می‌شود که دومی پایین‌تر از اولی قرار می‌گیرد. در مقابل، وقتی به نمودار اندیکاتور RSI نگاه می‌کنیم، اندیکاتور روند عکسی را در بازه زمانی مشابه در پیش گرفته است.

یعنی وقتی نقاط معادل دو سقف قیمتی را به هم وصل می‌کنیم، خطی صعودی ایجاد می‌شود. این رخداد واگرایی مخفی منفی نامیده می‌شود و نشان‌دهنده تداوم روند نزولی دارایی است. قدرت این سیگنال زمانی بیشتر می‌شود که در محدوده مقاومتی دارایی رخ دهد.

۳. واگرایی زمانی (Time Divergence)

در ادامه بحث انواع واگرایی چیست، به دسته سوم، یعنی واگرایی زمانی، می‌رسیم که با دو گروه قبل کاملاً متفاوت است. واگرایی زمانی روی تضاد بین زمان و قیمت تمرکز می‌کند. این واگرایی نیز در روندها شکل می‌گیرد. اگر اصلاح روندها در مقایسه از نظر قیمت و زمان مغایرت پیدا کنند، این نوع واگرایی ایجاد می‌شود. انواع واگرایی زمانی نیز به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:

واگرایی زمانی معمولی (Regular Time Divergence)

روندی صعودی را در نظر بگیرید که از تعدادی کندل صعودی تشکیل می‌شود. در ادامه، نوبت به اصلاح روند می‌رسد. به این ترتیب، نمودار وارد روند نزولی می‌شود. اگر تعداد کندل‌های نزولی بیشتر از صعودی باشد، اما از نظر زمانی شاهد افت قیمت کمی باشیم، واگرایی زمانی معمولی رخ داده است. این نوع واگرایی به‌منزله الگوی ادامه‌دهنده شناخته می‌شود؛ به این معنی که باید منتظر پایان روند اصلاحی و ادامه روند صعودی قبلی باشیم.

واگرایی زمانی هوشمند (Smart Time Divergence)

بار دیگر روندی صعودی را در نظر بگیرید که از تعدادی کندل صعودی تشکیل می‌شود. در ادامه، نوبت به اصلاح روند می‌رسد. به این ترتیب، نمودار وارد روند نزولی می‌شود. اگر در یک بازه زمانی کوتاه با تعداد کندل کم، شاهد افت قیمت زیادی باشیم، الگوی واگرایی زمانی هوشمند رخ می‌دهد. این اتفاق نشان می‌دهد که خرس‌ها توانایی غلبه بر روند صعودی غالب را ندارند. واگرایی زمانی هوشمند نیز الگویی ادامه‌دهنده است؛ به این معنی که پس از آن نمودار به روند اولیه خود بازمی‌گردد.

انواع واگرایی در اندیکاتورها

تا اینجا بررسی کردیم که انواع واگرایی به چند دسته تقسیم می‌شود. حتماً این پرسش برایتان پیش آمده است که در واگرایی، باید از کدام اندیکاتورها استفاده کنیم. به‌طور کلی، در این زمینه باید از اندیکاتورهای روندی استفاده کنید. دو مورد از اصلی‌ترین اندیکاتورها برای تشخیص واگرایی عبارت‌اند از:

• واگرایی در اندیکاتور RSI
• واگرایی در اندیکاتور MACD

در مقاله‌های جداگانه‌ای این دو اندیکاتور را معرفی کرده‌ایم و پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌های آموزشی اندیکاتور RSI و اندیکاتور MACD را نیز مطالعه کنید.

نکاتی برای بررسی اعتبار انواع واگرایی

روش‌های ارزیابی اعتبار انواع واگرایی چیست؟ به‌طور کلی، در بحث تحلیل تکنیکال، تجربه حرف اول را می‌زند. اما چند نکته کاربردی وجود دارد که با در نظر گرفتن آن‌ها می‌توانید میزان اعتبار واگرایی در پیش‌بینی روندها ارزیابی کنید. این نکات عبارت‌اند از:

• هرچه واگرایی در تایم فریم طولانی‌تری رخ دهد، اعتبار بیشتری دارد.
• واگرایی که در خطوط حمایت و مقاومت یا سطوح فیبوناچی تشکیل می‌شود، اعتبار بالایی دارد.
• اگر سیگنال‌های اندیکاتورهای دیگر، واگرایی را تأیید کنند، معتبر است.
• واگرایی‌هایی که در مناطق اشباع خرید یا فروش رخ می‌دهند، اعتبار بیشتری دارند.
• در‌صورتی‌که روندها در واگرایی با شیب تندی همراه باشند، اعتبار پیش‌بینی‌ها افزایش می‌یابد.

کلام پایانی

در این مطلب بررسی کردیم که واگرایی چیست و چه کاربردی دارد. همچنین با انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال نیز آشنا شدیم. مفهوم واگرایی در تمام بازارهای مالی، اعمّ از بورس، فارکس، و ارزهای دیجیتال کاربرد دارد. دوره‌های آموزشی تحلیل تکنیکال مقدماتی و پیشرفته کلینیک سرمایه برای آموزش تمام مفاهیم کاربردی، ازجمله الگوهای واگرایی به همراه مثال‌های عملی فراوان، در اختیار شماست. با تهیه این دوره‌های آموزشی، یک‌بار برای همیشه تحلیل تکنیکال را یاد بگیرید.