اندیکاتور چیست و چه انواعی دارد؟ + معرفی مهم‌ترین اندیکاتورها

اندیکاتور چیست و انواع آن به چند دسته تقسیم می‌شود؟ این یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی است که هر تحلیلگر تکنیکال باید پاسخ آن را بداند. کلمه Indicator را در زبان فارسی می‌توان «شاخص» ترجمه کرد. نقش انواع اندیکاتور در تحلیل تکنیکال نیز ارائه شاخص به معامله‌گران است؛ شاخص‌هایی که از دل آن‌ها سیگنال خرید و فروش دارایی‌ها بیرون می‌آید. به عبارت دیگر، به کمک اندیکاتورها می‌توانید بهترین زمان خرید و فروش دارایی‌ها را پیدا کنید؛ بنابراین، مهارت در به‌کارگیری آن‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در میزان سود و زیان شما در بازارهای مالی ایفا می‌کند. برای دریافت پاسخ این پرسش که انواع اندیکاتور چیست و چه کاربردهایی دارند، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

اندیکاتور چیست؟

اندیکاتور از پیاده‌سازی نوعی تابع ریاضی روی نمودار قیمت دارایی‌ها به وجود می‌آید. هریک از اندیکاتورها روی متغیرهای خاصی از نمودار قیمت تمرکز می‌کنند؛ به همین دلیل، خروجی این توابع ریاضی نیز از جنس همان متغیرهاست. در پاسخ به این پرسش که انواع اندیکاتور چیست، به زبان ساده می‌توان گفت ابزاری برای بررسی وضعیت فعلی نمودار قیمت به‌منظور پیش‌بینی تغییرات قیمت در آینده است.

جایگاه انواع اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال بسیار ویژه است. کمتر تحلیلگر تکنیکال را می‌توان پیدا کرد که برای تحلیل نمودار قیمت دارایی‌ها از اندیکاتور استفاده نکند. اگر مهارت استفاده از اندیکاتورها و ترکیب آن‌ها با یکدیگر را به‌درستی بیاموزید، قطعاً برای موفقیت در بازارهای مالی مختلف شانس بیشتری خواهید داشت.

کاربرد انواع اندیکاتور در تحلیل تکنیکال

قبل از پاسخ به این پرسش که انواع اندیکاتور چیست، باید نگاهی به کاربرد این ابزارهای مهم در تحلیل تکنیکال بیندازیم. به‌طور کلی، می‌توان دو کاربرد اصلی برای انواع اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال برشمرد که عبارت‌اند از:

• تأیید روندها و صدور سیگنال تداوم روندهای موجود
• تغییر روند‌ها و صدور سیگنال از معکوس شدن روندهای موجود

تمام هنر تحلیلگر تکنیکال نیز در دو موضوع نام‌برده خلاصه می‌شود. برای تشخیص بهترین زمان خرید و فروش دارایی‌ها باید بدانید روند قیمت آن‌ها تا چه زمانی ادامه پیدا می‌کند و چه زمانی دستخوش تغییر می‌شود. ممکن است گاهی از ابزارهای دیگری برای تحلیل نمودار قیمت استفاده کنید. در این مواقع نیز به کمک سیگنال‌هایی که از اندیکاتورها صادر می‌شود، می‌توانید اعتبار و درستی تحلیل‌های خود را بسنجید. فراموش نکنید از اندیکاتورها و به‌طور کلی تحلیل تکنیکال، می‌توان برای هر دارایی‌ای استفاده کرد که امکان ترسیم نمودار قیمت آن وجود دارد.

انواع اندیکاتور چیست؟

در ادامه بحث معرفی اندیکاتورها، نوبت به آشنایی با انواع آن‌ها می‌رسد. اندیکاتورهای متعددی وجود دارند که تحلیلگر تکنیکال می‌تواند از آن‌ها استفاده کند؛ اما واقعیت این است که عملاً نمی‌توان با به‌کارگیری همه Indicatorها برای خرید و فروش دارایی‌های مختلف تصمیم‌ گرفت. تجربه ثابت کرده است در بهترین حالت باید با توجه به استراتژی معاملاتی، حداکثر از دو یا سه اندیکاتور برای تحلیل نمودار قیمت استفاده کرد. قبل از انتخاب باید با انواع اندیکاتورها و کاربردهایشان آشنا شوید؛ بنابراین، این بخش را با دقت بیشتر دنبال کنید.

۱. اندیکاتورهای روندی (Trend Indicator)

حرکت نمودار قیمت دارایی‌ها می‌تواند در مسیر صعودی، نزولی یا رنج باشد. تشخیص روند‌ها در تایم‌ فریم‌های گوناگون همیشه کار راحتی نیست؛ به همین دلیل، به‌کارگیری اندیکاتور روندی در اینجا موضوعیت پیدا می‌کند. به کمک این اندیکاتور می‌توانید تشخیص دهید که آیا بازار در یک روند قرار دارد یا خیر. اگر بازار در یک روند به سر می‌برد، اندیکاتورهای روندی کمک می‌کنند تا جهت و قدرت روند‌ها را شناسایی کنید.

در دسته‌بندی اندیکاتورها از نظر زمانی، Trend Indicator به‌عنوان اندیکاتور پس‌رو شناخته می‌شود که در ادامه بیشتر در این زمینه توضیح می‌دهیم. در بین انواع اندیکاتورهای روندی نیز میانگین متحرک (Moving Average) کاربردی‌ترین گزینه است. همچنین از اندیکاتور MACD برای نوسان‌گیری دقیقه‌ای در بازارهای مختلف، ازجمله فارکس و ارز دیجیتال استفاده می‌شود.

۲. اسیلاتورها (Oscillator)

اسیلاتور در زبان فارسی با نام نوسانگر ترجمه می‌شود. هر اندیکاتور نوسانگر معمولاً به صورت شاخص عددی به نمایش درمی‌آید که بین دو سطح پایین و بالا نوسان می‌کند. برخلاف اندیکاتورهای روندی، اسیلاتورها از نظر زمانی در ردیف اندیکاتورهای پیشرو قرار می‌گیرند. وقتی قرار است روندها در یک سهم دستخوش تغییر شود، فعل و انفعالاتی در آن به وقوع می‌پیوندد. اسیلاتورها به تحلیلگران کمک می‌کنند تا در جریان این اتفاقات قرار بگیرند.

برای مثال، وقتی یک سهم در مسیر صعودی در محدوده اشباع خرید قرار می‌گیرد، نشانه آشکاری از نزدیک شدن به پایان روند بروز کرده است. اسیلاتورها خیلی راحت این حقایق را در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهند. اندیکاتور RSI یکی از بهترین اسیلاتورهاست. برای آشنایی با نحوه استفاده از آن، پیشنهاد می‌کنیم مقاله اندیکاتور rsi را مطالعه کنید.

۳. اندیکاتورهای حجمی (Volume Indicator)

در ادامه بحث انواع اندیکاتور چیست، باید به سراغ دسته سوم، یعنی اندیکاتورهای حجمی برویم. همان‌طور که از نام این دسته از اندیکاتورها پیداست، بر اساس حجم معاملات دارایی‌ها در بازار کار می‌کنند. تغییر در حجم معاملات یک دارایی در مسیر کاهشی یا افزایشی، حاوی پیام‌های مهمی برای تحلیلگران تکنیکال است. اندیکاتورهای حجمی این اطلاعات را به صورت دقیق در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند. از معروف‌ترین اندیکاتورهای حجم معاملات می‌توان به اندیکاتور OBV اشاره کرد. در همین زمینه دعوت می‌کنیم مقاله کسب سود با استفاده از حجم معاملات ارز دیجیتال را مطالعه کنید.

دسته‌بندی اندیکاتورها از نظر زمانی

در پاسخ به این پرسش که انواع اندیکاتور چیست، با سه دسته از انواع اندیکاتورها آشنا شدیم. دسته‌بندی دیگری نیز از indicator وجود دارد که اشاره مختصری به آن‌ها کردیم. به این ترتیب که اندیکاتورها در دو گروه پیشرو و پیرو قرار می‌گیرند. در این قسمت، ماهیت هریک از این دو دسته را بررسی می‌کنیم.

۱. اندیکاتور پیشرو (Leading Indicator)

اندیکاتورهای پیشرو می‌توانند سیگنال‌هایی را درباره آینده روند حرکت نمودار قیمت در اختیار ما قرار دهند. اساس عملکرد یک اندیکاتور پیشرو، بررسی سرعت تغییرات قیمت در روندهاست؛ به همین دلیل با استفاده از روابط ریاضی خاصی می‌تواند عملکرد آینده را با توجه به داده‌های اندازه‌گیری‌شده فعلی پیش‌بینی کند. برای مثال، وقتی در روند نزولی، سرعت کاهش قیمت کم می‌شود، اندیکاتورهای پیشرو به‌راحتی به این موضوع پی می‌برند؛ درنتیجه، سیگنال‌های لازم را در اختیار تحلیلگران قرار می‌دهند.

نکته اساسی درباره اندیکاتور پیشرو آن است که به‌هیچ‌وجه نباید به‌تنهایی مبنای تصمیم‌گیری برای خرید و فروش دارایی‌ها قرار بگیرد؛ بلکه در کنار سیگنال‌های دریافتی باید از مفاهیم دیگری مانند حمایت و مقاومت و همچنین الگوهای قیمت نیز در نمودار استفاده کرد. به این ترتیب، می‌توان سیگنال‌های کاذب را شناسایی کرد و کنار گذاشت. در همین زمینه می‌توانید مقاله اندیکاتور استوکاستیک را به‌عنوان یکی از اندیکاتورهای پیشرو کاربردی مطالعه کنید.

۲. اندیکاتور پس‌رو (Lagging Indicator)

دسته دیگر از انواع اندیکاتورها از نظر زمانی، اندیکاتور پس‌رو است. این دسته از اندیکاتورها دراصطلاح عقب‌تر از نمودار قیمت حرکت می‌کنند؛ به همین دلیل فقط برای تأیید روندها روی نمودار استفاده می‌شوند. اندیکاتورهای پس‌رو در بازارهای رنج که شاهد شکل‌گیری روندها در نمودار قیمت نیستیم، کاربردی ندارند. نکته دیگر اینکه نباید برای معاملات خود در بازار به‌تنهایی روی این اندیکاتورها حساب کنید؛ زیرا عملاً بسیاری از فرصت‌های معاملاتی را از دست خواهید داد.

اساساً ماهیت اندیکاتورهای پس‌رو به‌گونه‌ای است که استفاده از آن‌ها در تایم فریم بلندمدت، درجه اعتبار بیشتری دارد. از مهم‌ترین اندیکاتورهای پس‌رو در تحلیل تکنیکال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اندیکاتور ADX
• اندیکاتور MACD
• اندیکاتور ATR
• اندیکاتور باند بولینگر

آموزش ترکیب اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال

تا اینجا بررسی کردیم که انواع اندیکاتور چیست و هریک از آن‌ها چه کاربردی دارند. استفاده از همه اندیکاتورها در کنار یکدیگر، الزاماً نتیجه مثبتی به همراه ندارد؛ بلکه بسیاری از مواقع سبب سردرگمی می‌شود. باید ابتدا استراتژی معاملاتی خود را تعیین کنید؛ سپس متناسب با آن استراتژی، دو یا سه مورد از اندیکاتورها را با یکدیگر ترکیب کنید. به این ترتیب، می‌توانید احتمال خطا در دریافت سیگنال از اندیکاتورها را به حداقل برسانید.

حتماً این پرسش برایتان پیش آمده است که بهترین ترکیب اندیکاتورها چیست. نمی‌توان پاسخ مشخصی به این سؤال داد؛ اما در ادامه، دو مورد از بهترین گزینه‌های ترکیب انواع اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال را بررسی می‌کنیم. شایان ذکر است که باید حتماً ملاحظات مربوط به استراتژی معاملاتی خود را قبل از ترکیب اندیکاتورها در نظر بگیرید.

ترکیب اندیکاتور MACD و RSI

مکدی، اندیکاتور روندی و آر اس آی نوعی اسیلاتور است. بسیاری از تحلیلگران تکنیکال از ترکیب این دو اندیکاتور در معاملات خود استفاده می‌کنند. اندیکاتور RSI به‌راحتی وضعیت اشباع خرید و فروش را در بازار تعیین می‌کند. هر زمان این شاخص عددی بالای ۷۰ را نشان دهد، دارایی وارد محدوده اشباع خرید شده است. وقتی این شاخص به زیر ۳۰ برسد، به معنی ورود دارایی به منطقه اشباع فروش است.

اندیکاتور MACD نیز برای تشخیص روند و قدرت آن در نمودار قیمت استفاده می‌شود. وقتی این شاخص افزایش می‌یابد، نشان‌دهنده روند صعودی است و وقتی کاهش پیدا می‌کند، به معنی شکل‌گیری روند نزولی در نمودار است. ترکیب این دو اندیکاتور اطلاعات ارزشمند و معتبری در اختیارتان قرار می‌دهد.

برای مثال، وقتی RSI وارد محدوده اشباع فروش می‌شود و هم‌زمان MACD روند افزایشی به خود می‌گیرد، سیگنال قوی از پایان روند نزولی و آغاز روند صعودی در نمودار صادر می‌شود. همچنین وقتی RSI به محدوده اشباع خرید وارد می‌شود و هم‌زمان MACD کاهش پیدا می‌کند، سیگنال قوی از آغاز روند نزولی در نمودار صادر می‌شود.

ترکیب اندیکاتور استوکاستیک و میانگین متحرک

یکی دیگر از استراتژی‌های کاربردی در ترکیب انواع اندیکاتور، استفاده هم‌زمان از اندیکاتور میانگین متحرک و استوکاستیک است. همان‌طور که اشاره کردیم، استوکاستیک نوعی اسیلاتور برای تشخیص قدرت حرکت روندها و میانگین متحرک نوعی اندیکاتور روندی برای تشخیص نوع روندهاست.

ابتدا باید طول دوره زمانی مدنظر را برای کار با اندیکاتور میانگین متحرک انتخاب کنید. برای این منظور سه گزینه وجود دارد:

• کوتاه‌مدت: ۵ تا ۲۰ دوره زمانی
• میان‌مدت: ۲۰ تا ۶۰ دوره زمانی
• بلندمدت: ۱۰۰ تا ۲۰۰ دوره زمانی

بعد از آن، فرایند محاسبه میانگین متحرک با استفاده از ابزارهای خودکار انجام می‌شود که در سایت‌های تحلیل تکنیکال مانند تریدینگ ویو وجود دارند. اگر میانگین متحرک صعودی باشد، خبر از افزایش قیمت در نمودار می‌دهد. همچنین با کاهش پیدا کردن میانگین متحرک شاهد کاهش قیمت در نمودار خواهیم بود. به این ترتیب، روند حرکت نمودار قیمت در تایم فریم انتخاب‌شده شناسایی می‌شود.

اگر زمانی که میانگین متحرک روند افزایشی دارد، شاخص استوکاستیک به بالای ۸۰ برسد، دارایی وارد محدوده اشباع خرید می‌شود و احتمالاً به‌زودی شاهد نزولی شدن آن خواهیم بود. همچنین، اگر هنگام کاهش میانگین متحرک، شاخص استوکاستیک به زیر ۲۰ برسد، دارایی وارد محدوده اشباع فروش می‌شود و در آینده نزدیک باید شاهد شکل‌گیری روند صعودی در نمودار قیمت باشیم.

کلام پایانی

در این مطلب بررسی کردیم که انواع اندیکاتور چیست و هریک از آن‌ها چه کاربردی دارد. شما به‌عنوان تحلیلگر تکنیکال، نباید معاملات خود را فقط بر اساس سیگنال‌های دریافتی از یک Indicator انجام دهید؛ بلکه با توجه به نوع استراتژی معاملاتی خود باید دو یا سه اندیکاتور را همواره روی نمودار قیمت تحت نظر داشته باشید. به این ترتیب، قطعاً تصمیم‌گیری‌هایتان اعتبار بیشتری خواهد داشت. شما از کدام اندیکاتورها برای معاملات خود استفاده می‌کنید؟ به نظر شما، بهترین اندیکاتور در تحلیل تکنیکال چیست؟ نظرات و پیشنهادهای خود را با ما در میان بگذارید.