لات در فارکس چیست؟ نحوه محاسبه و کاربرد لات در فارکس

فارکس یکی از آن بازارهایی است که این روزها افراد فعال در زمینه‌های اقتصادی استفاده زیادی از آن دارند و البته هنوز برای خیلی از افراد کلمه‌ای نا آشنا محسوب می‌گردد. با دانستن ماهیت بازار فارکس، خیلی راحت می‌توان سر از کار این نوع بازار در آورد و حتی می‌توان در آن سرمایه‌گذاری کرد. یکی از اولین موضوعاتی که باید برای ورود به بازار فارکس با آن آشنا شوید، لات در فارکس یا حجم معامله در این بازار است که در این مقاله به طور مفصل به این موضوع پرداخته خواهد شد.

محاسبه لات در فارکس

ماهیت فارکس

برای داشتن تعریفی ساده از فارکس، می‌توان گفت که این بازار بزرگترین دنیای ارز است که روزانه میلیاردها میلیارد دلار در آن جابه‌جا میشود و افراد زیادی وجود دارند که از طریق این بازار به موفقیت‌های بزرگ و کوچکی دست یافته‌اند.

فارکس که از ادغام دو کلمه لاتین Foreign به معنی خارجی و Exchange به معنای تبادل ارز ایجاد شده است به صورت Forex نمایش داده می‌شود و در واقع می‌توان گفت بستری است که در آن می‌توان ارزهای مختلف را در برابر هم معامله کرد.

اما سوال اصلی اینجاست که این معامله چگونه رقم خواهم خورد:

فرض می‌کنیم شما ۱ یورو دارید و می‌خواهید آن را به دلار تبدیل کنید، برای این تبدیل بایستی ابتدا نرخ تبدیل یا همان Exchange rate را بدست آوریم. میزان یا نرخ تبدیل یورو به دلار نمایانگر آن است که هر یک یوروی شما معادل ۱.۲۰  دلار خواهد بود. پس در نتیجه به ازای یک یورو، به شما ۱.۲۰ دلار تعلق خواهد گرفتم: نرخ تبدیل یورو به دلار= ۱.۲۰ یعنی یک یورو = ۱.۱۲ دلار خواهد شد.

قبل از رسیدن به معنی لات در فارکس بایستی به چند مفهوم اساسی‌تر در این بازار اشاره کنیم، یکی از آنها جفت ارزها هستند.

جفت ارز چیست؟

در دنیای فارکس، جفت ارزهایی که بیشترین تبادل با یکدیگر را دارند اسامی جالب و اختصاری به آنها داده شده است که کاربر بتواند بسیار سریع‌تر در تبادل کردن آنها شرکت کند. برای مثال چند جفت ارز مهم و اسامی اختصاری آنها را در زیر مشاهده می‌کنیم:

• یورو به دلار امریکا: Fibber
• دلار امریکا به یِن ژاپن: Gopher
• پوند بریتانیا به دلار امریکا: Cable
• دلار استرالیا به دلار امریکا: Aussie
• دلار امریکا به فرانک سوئیس: Swissie
• دلار نیوزلند به دلار امریکا: Kiwi

حجم معامله چیست؟

یکی دیگر از اصطلاحاتی که بسیار نزدیک به مفهوم لات در فارکس است، حجم (Volume) خرید می‌باشد. شما برای خرید هر چیزی بایستی حجم آن را مشخص کنید. برای مثال برای خرید خودرو، درخواست یک عدد خودرو می‌دهید (و اگر ثرومتمند باشید چندین خودرو)، برای تهیه طلا مثلا یک گرم، ۵۰ گرم و یا ۲۰۰ اونس را در نظر می‌گیرید و همچنین برای خرید نفت از واحد بشکه استفاده می‌کنید. همچنین برای خرید گندم و برنج از گونی استفاده می‌کنید.

برای خرید سهام شرکتی مانند گوگل که قیمت آن ۱۵۰ دلار است دست به خرید ۲۰۰ واحد از آن می‌زنیم. در بازار طلا که قیمت هر اونس آن ۱۴۰۰ است باید مشخص کنیم که چه مقدار از این واحد را می‌خواهیم خریداری نماییم. اما واقعا این حجم‌ها در فارکس چگونه مشخص می‌شوند.

لات در فارکس چیست؟

معنی لات در فارکس چیست؟ در بازارهای مالی مخصوصا فارکس خبری از یک اونس طلا و یک بشکه نفت و صد گونی گندم نیست. در این نوع بازارها، واحد معیاری وجود دارد به نام لات (Lot). لات در واقع قرارداد‌هایی از پیش تعیین شده‌ای هستند که حجم (مقدار و تعداد) کالا را مشخص می‌کنند.

برای مثال در فارکس جهت خرید طلا نباید بگویید که می‌خواهم ۲۸۰۰ گرم طلا خریداری کنم. باید گفت یک لات طلا خواهم خرید. چرا که هر یک لات طلا برابر است با صد اونس که هر صد اونس نیز برابری می‌کند با ۲۸۰۰ گرم (دو کیلو و هشت‌صد گرم).

همچنین در مواجه تبادل نفت در فارکس، هر هزار بشکه نفت برابر است با یک لات. اما بازار فارکس تنها به این دو رقم جنس اکتفا نمی‌کند، پس برای تبادل دیگر ارزها و اجناس چه باید کرد؟ به طور پیش‌فرض در بازار فارکس هر لات به معنی صدهزار یونیت یا واحد است. برای مثال ما وارد پنل فارکس خود می‌شویم و تصمیم می‌گیریم یک جفت ارز یورو به دلار را که به نام اختصاری F خریداری کنیم و حجم خرید را یک لات (۱ Lot)انتخاب می‌کنیم.

با این تفاسیر یعنی می‌خواهیم یک لات یورو که برابر است با صدهزار یورو را خریداری کنیم:

۱ lot EUR > USD = 100,000 EUR که در این معامله USD همان نماد دلار امریکا است و EUR نماد پول یورو. همچنین برای خرید یک لات دلار آمریکا به دلار کانادا خواهیم داشت:

 ۱ lot USD > CAD = 100,000 USD که در این معامله نیز CAD نماد دلار کانادا است.

پس در بازار فارکس به یک قاعده کلی می‌رسیم که منظور از لات یعنی تعداد صدهزار واحد از ارز پایه. در ادامهِ مفهوم لات در فارکس بایستی نگاه مختصری به ارز پایه و ارز متقابل داشته باشیم.

مقاله مرتبط: اهرم در فارکس

ارز پایه، ارز متقابل

تصور کنید که شما آینده اقتصادی آمریکا را درخشان‌تر از انگلستانی که درگیر مسئله خروج از اتحادیه اروپا (Brexit) است، متصور هستید. یعنی در آینده نه چندان دور ارزش دلار در برابر پوند انگلستان، از دیدگاه شما، بیشتر خواهد شد. در این صورت چه کاری در فارکس انجام می‌دهی؛ تمامی لات‌های جفت ارز پوند به دلار خود را می‌فروشید.

دلیل این امر آن است که در آینده نرخ تبدیل دلار به پوند افزایش پیدا خواهد کرد و ارزش دارایی شما که به پوند است سیر نزولی در پیش خواهد گرفت. اگر حالا نرخ تبدیل پوند به دلار امریکا ۱,۴۰  باشد به این معنا خواهد بود که به ازای هر یک پوند به شما معادل ۷۱ سنت دلار تعلق خواهد گرفت. اگر فرضیه شما درست باشد و ارزش پوند انگلستان کاهش یابد این ۱,۴۰ می‌تواند به عدد یک و یا حتی کمتر سوق پیدا کند. در این صورت دلار کمتری نسیب شما خواهد شد.

با این تفاسیر کدام یک ارز پایه و کدام یک ارز متقابل است؟ در نظر داشته باشید که ارز اول همیشه، ارز پایه یا همان Base Currency شماست و ارز دوم، ارز متقابل و یا Quote Currency است. مبنای ارز پایه یک است. برای مثال هر یک یورو برابری می‌کند با یک دلار و بیست سنت، پس در اینجا، یورو ارز پایه حساب می‌شود. و یا مثلا یک دلار امریکا برابری می‌کند با ۱۰۹ یِن ژاپن که در این معامله نیز ارز پایه دلار است و ین ارز متقابل این معامله.

اندازه لات در فارکس

طبیعتا یک لات کوچکترین اندازه موجود در مبادلات ارزی فارکس به حساب می‌آید. اگر یک واحد ارزی را ماسه در نظر بگیریم، برای خرید حجم قابل توجهی از ماسه به کیسه و گونی در اندازه‌های کوچک و بزرگ نیاز داریم، چرا که خرید یک مشت ماسه شدنی نیست و مشت واحد سنجش استانداردی حساب نمی‌آید.

در بازار فارکس، به این نوع گونی‌ها همانطور که قبلا نیز به آن اشاره شد لات گفته می‌شود. اندازه این لات‌ها بسته به اندازه دارایی شما قابل کوچک و یا بزرگتر شدن می‌باشند. در واقع اندازه لات است که تعیین می‌کند که برای انجام معامله به چه میزان پول احتیاج دارد، چقدر سود خواهید برد و در صورت شکست، چقدر ضرر خواهید کرد. هر چه لات انتخابی شما بزرگ‌تر باشد، مبلغی را که در معامله فارکس قرار داده‌اید به طبع بیشتر است و در ثانی سود بیشتری در صورت انجام معاملات موفق نصیب شما خواهد شد و از طرفی لات‌های بزرگتر ریسک بیشتری هم دارند.

در حال حاضر ۴ نوع (اندازه) لات در فارکس وجود دارند:

لات استاندارد

همانطور که از نام آن مشخص است، یک لات استاندارد متشکل از صدهزار واحد یک ارز است. اگر به یورو معامه می‌کنید، لات استاندارد یورو برابر است ۱۰۰،۰۰۰ یورو. علاوه بر موضوع لات، اندازه متوسط یک پیپ (PIP) در لات استاندارد برابر است با ده یورو یا ارز پایه، بنابراین هرگاه بگویید که ده پیپ سود کرده‌اید در واقع شما صد یورو از معامله یک لات استاندارد سود برده اید. در ادامه حتما به مفهوم پیپ بیشتر خواهیم پرداخت.

مینی لات در فارکس

یک دهم لات (۰.۱) استاندارد، مینی لات نام دارد که برابر است با ۱۰،۰۰۰ واحد از یک ارز، در این صورت یک پیپ در معاملات مینی لات به دلار برابری می‌کند با یک دلار امریکا.

معامله‌گران تازه کاری که به فارکس ملحق می‌شوند برای شروع و یادگیری تجارت از مینی لات استفاده می‌کنند به این صورت که آنها مجبور نیستند مبالغ هنگفتی را برای سپرده‌گذاری به بازار بیاورند و از این‌ رو از نوسانات شدید بازار در امان خواهند ماند. معامله گر ها با حداقل صد دلار می‌توانند دست به داد و ستد در بازار فارکس بزنند. در واقع هر ده مینی لات برابری می‌کند با یک لات استاندارد.

میکرو لات

از میکرو لات به عنوان کوچکترین لات تجاری ارائه شده توسط کارگزاران فارکس نام برده می‌شود، که تشکیل شده است هزار واحد یک ارز. بدین صورت یک میکرو لات در یک تجارت مبتنی بر دلار برابر است با ۱۰۰۰ دلار که هر ده سنت آن یک پیپ به حساب می‌آید.

این اندازه لات بسیار مناسب افرادی است که برای اولین بار دست به معامله در بازار فارکس می‌زنند، از آنجایی که اندازه این لات بسیار کوچک است، سرمایه‌گذاران با کمترین ریسک و البته در صورت داشتن معامله موفق با کمترین سود مواجه خواهند بود. از این ‌رو هر ده میکرو لات برابر با یک مینی لات و هر صد میکرو لات برابر با یک لات استاندارد در نظر گرفته می‌شود.

نانو لات

از دیگر اندازه‌های لات در فارکس که کاربرد سه قسمِ دیگر را ندارد، نانو لات نام دارد. در نانو لاتی که مبتنی بر دلار باشد، برابر است با صد دلار در ثانی هر پیپ یک سنت به حساب می‌آید. این لات گرچه وجود دارد و افراد از لفظ آن استفاده می‌کنند اما در فعالیت‌های تجاری فارکس به ندرت استفاده می‌شود. حال که با چهار اندازه لات در فارکس آشنا شدیم نباید از تعریف پیپ غافل شویم.

پیپ (PIP) چیست؟

در بازارهای مالی، به طور خاص در بازارهای ارز، کوچک‌ترین واحد ارزش نرخ ارز پیپ (Percentage in point) نام دارد.

ارزهای اصلی (به استثنای ین ژاپن) به طور عام با چهار رقم اعشار قیمت‌گذاری می‌شوند و یک پیپ یک واحد از چهارمین رقم اعشار است: برای ارزهای دلاری (دلار امریکا، استرالیا) این به یک صدمِ سنت می‌رسد. برای ین، یک پیپ یک واحد از دومین رقم اعشار است، چرا که ارزش ین بسیار نزدیک به یک صدم ارزهای اصلی دیگر است.

برای مثال فرض کنید که نرخ تبدیل ارز یورو به دلار ۱،۱۲۱۷ باشد، یعنی به ازای هر یورو به شما یک دلار ۱.۱۲۱۷ (کمتر از یک دلار و بیست سنت) تعلق می‌گیرد که پیپ این معامله عدد چهارم اعشار یعنی ۷ است. برای محاسبه سود و ضرر سرمایه‌گذاران بازار از واحدهای پیپ و لات در فارکس استفاده می‌شود.

محاسبه سود و ضرر توسط پیپ

برای مثال، شما دست به خرید (معامله) یک مینی یورو به دلار یعنی ۱۰,۰۰۰ زده‌اید، همانطور که می‌دانید حجم واحد در مینی لات برابر است با ده هزار ارز پایه که در اینجا یورو است. شما در زمانی که نرخ تبدیل یورو به دلار ۱.۱۳۲۰ بوده معامله را انجام داده‌اید و هنگامی که نرخ تبدیل به ۱.۱۳۷۰ تبدیل شده است مینی لات را فروخته‌اید. پس خواهیم داشت:

۱.۱۳۷۰ – ۱.۱۳۲۰ = ۰.۰۰۵۰

در این صورت شما در این معامله ۵۰ پیپ سود کرده اید، حال برای محاسبه سود باید از فرمول زیر استفاده کنید :

ارزش هر پیپ  = (ارزش پیپ در قیمت  * حجم معامله ) / قیمت بازار

Pip Value = (Pip in decimal places * Trade Size) / Market Price

۰.۰۰۰۱ * ۱۰,۰۰۰ = ۱ => 1 / 1.1370 = 0.8795

ارزش هر پیپ برابر شد با ۰.۸۷۹۵

حالا کافیست ارزش هر پیپ را در تعداد پیپ های بدست اورده که ۵۰ بود ضرب کنیم

۰.۸۷۹۵*۵۰ = ۴۳.۹۷۵ یورو

با این تفاسیر در کل معامله، ما به اندازه ۴۳.۹۷ یورو  سود برده‌ایم.

کسب سود در معاملات بر مبنای لات

در ادامه بحث در خصوص منظور از لات در فارکس، به بررسی نقش لات در میزان کسب سود می‌پردازیم. به عنوان یک نفر را در نظر بگیرید که تنها با سرمایه ۱۰۰ دلار وارد یک معامله شده و نفر دیگر با حدود ۱۰۰۰۰۰ دلار سرمایه وارد همان نوع معامله شده است. همچنین فرض کنید در جریان این سرمایه‌گذاری ۱۰۰ پیپ سود عاید هر دو شده است. آیا در عمل عایدی هر دو این تریدرها از نظر دلاری به یک اندازه است؟

قطعاً خیر؛ کسی که ۱۰۰ دلار سرمایه وارد معامله کرده است، تنها ۱ دلار سود می‌کند. همچنین فردی که ۱۰۰۰۰۰ دلار سرمایه وارد معامله کرده، معادل ۱۰۰۰ دلار سود کسب می‌کند. از نظر منطقی نیز این پدیدی کاملاً درست است؛ چرا که کسی که سرمایه بیشتری وارد معاملات می‌کند، ریسک بیشتری را پذیرفته است؛ بنابراین به همان میزان که احتمال دارد ضرر بیشتری از محل معامله به بار بیاورد، شایستگی کسب سود بیشتر را نیز دارد.

سخن پایانی

این مقاله برای آن دسته از افرادی که به یک بینش کلی در مورد بازارهای ارزی به دست آورده‌اند و حالا می‌خواهند به صورت جدی وارد بازار شوند، بسیار مفید خواهد بود. در این مطلب در مورد مقیاس و حجم خرید و فروش در Forex که به آنها لات گفته می‌شوند صحبت کرده‌ایم. دانستیم که لات در فارکس چه اهمیتی برای معامله‌گران خُرد و کلان دارد و به اندازه هر ۴ نوع لات پرداختیم.

همچنین با اصطلاحات دیگری نظیر جفت ارزها و پیپ نیز آشنا شدیم و نرخ سود دهی و یا ضرر را با آوردن مثال‌های متنوع و استفاده از پیپ و لات در فارکس به شما نشان داده‌ایم.