ولیدیتور ارز دیجیتال چیست؟

با گسترش بازار ارز دیجیتال، روش‌های جدید کسب درآمد از دارایی‌های دیجیتال با سرعت زیادی در حال ظهور است؛ روش‌هایی که می‌توانید با استفاده از آن‌ها و با کمترین ریسک از دارایی‌های خود، سود منفعل کسب کنید. یکی از این روش‌ها فعالیت به‌عنوان ولیدیتور است. در این مقاله سؤالاتی از قبیل ولیدیتور چیست، چگونه ولیدیتور شویم، مزایا و معایب استیکینگ از طریق ولیدیتور و… را بررسی می‌کنیم.

منظور از اعتبارسنجی در بلاک چین چیست؟

اعتبارسنجی فرایندی است برای تعیین اینکه آیا تراکنش انجام‌شده در بلاک چین، تابع قوانین وضع‌شده است یا نه. اگر تراکنش مدنظر مطابق قوانین باشد، معتبر تلقی می‌شود و درنتیجه، به دفتر کل توزیع شده اضافه می‌شود.

فرایند اعتبارسنجی را نودهایی انجام می‌دهند که نسخه‌های کاملی از تاریخچه بلاک چین را در سیستم خود ذخیره می‌کنند. تراکنش پس از تأیید توسط نودها، به استخر تراکنش (Mempool) اضافه می‌شود.

تراکنش در صورتی معتبر تلقی می‌شود که طرف فرستنده در کیف پول خود موجودی‌ای برابر یا بیشتر از مبلغ ثبت‌شده در تراکنش را داشته باشد. با توجه به پروتکل مورد استفاده، ممکن است با شروط دیگری نیز روبه‌رو شوید‏؛ اما این قانون به‌طور کلی برای همه‌ پروتکل‌ها برقرار است.

هدف اصلی از انجام اعتبارسنجی در بلاک چین‌ها جلوگیری از دوباره خرج کردن رمزارزهاست.

ولیدیتور چیست؟

ولیدیتور (Validator)، مسئولیت تأیید تراکنش‌های یک بلاک چین را بر عهده دارد. تراکنش‌ها پس از تأیید به دفتر کل توزیع شده اضافه می‌شوند. در سیستم‌هایی که از الگوریتم اثبات کار (PoW) استفاده می‌کنند، مانند بیت‌کوین، ولیدیتور‌ها به‌عنوان ماینر نیز شناخته می‌شوند. ماینرها باید محاسبات پیچیده ریاضی انجام دهند تا حق تأیید تراکنش‌ها و دریافت پاداش را در قبال اضافه‌ کردن بلوک‌ها به زنجیره اصلی به دست آورند.

در سیستم‌های اثبات سهام (PoS) مانند اتریوم ۲.۰ و آوالانچ، ولیدیتورها تا زمانی که به استیکینگ توکن اختصاصی شبکه ادامه دهند، حق مشارکت در فرایند اعتبارسنجی را دارند و می‌توانند پاداش دریافت کنند. در این مکانیسم، ولیدیتور با قفل کردن دارایی‌های خود در شبکه به‌منظور مشارکت در تصمیم‌گیری‌های مربوط به اجماع، به امنیت شبکه کمک می‌کند. در مقاله «استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟»، به‌طور مفصل درباره این موضوع بحث کرده‌ایم که برای مطالعه بیشتر می‌توانید به این مطلب مراجعه کنید.

اعتبارسنجی در اتریوم (ETH)

در اینجا برای روشن شدن بحث، شرایط اعتبارسنجی در اتریوم را مرور می‌کنیم. اتریوم به‌عنوان یک دفتر کل با الگوریتم اثبات کار شروع به کار کرد؛ اما به‌آرامی به سمت مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS) منتقل شد. پس از تکمیل این انتقال و راه‌اندازی شبکه Ethereum 2.0، می‌توانید با استیکینگ حداقل ۳۲ ETH، به ولیدیتور تبدیل شوید.

سیستم به صورت تصادفی ولیدیتورهایی را برای ایجاد بلوک‌های جدید انتخاب می‌کند. شما به‌عنوان ولیدیتور، مسئول بررسی و تأیید بلوک‌هایی هستید که دیگران ساخته‌اند. اینجاست که دارایی استیک‌شده به‌عنوان مشوق عمل می‌کند تا فرایند اعتبارسنجی را به‌دقت و درست انجام دهید؛ زیرا در غیر این صورت ممکن است بخشی از دارایی خود را از دست بدهید. شما به‌عنوان ولیدیتور باید تراکنش‌ها را به بلوک جدیدی تبدیل کنید یا کار ولیدیتور‌های دیگر را بررسی کنید.

با این اقدامات ساده می‌توانید به ایمنی شبکه بلاک چین کمک کنید. همچنین باید از فعالیت‌های مخرب، آفلاین شدن یا تأیید نشدن اعتبار خودداری کنید. در غیر این صورت، بخش چشمگیری از سپرده خود را از دست خواهید داد. در ازای اعتبارسنجی دقیق و درست، ۱۰ درصد از سپرده سالانه خود را به‌عنوان پاداش دریافت می‌کنید.

ویژگی‌های مهم ولیدیتور چیست؟

پیش از پرداختن به ویژگی‌های مهم یک ولیدیتور، باید چرایی انتخاب یک ولیدیتور را بررسی کنیم. انتخاب ولیدیتوری معتبر و سرمایه‌گذاری از طریق آن، گزینه‌ای است که شاید در مقایسه با ولیدیتور شدن خودتان، در دسترس‌تر، مطمئن‌تر و بهینه‌تر باشد.

در وهله اول، باید بدانید ولیدیتور شدن در هر شبکه‌ای به گذراندن مراحلی برای تأیید صلاحیت شما به‌عنوان ولیدیتور نیاز دارد؛ مراحلی که چندان هم آسان نیست؛ برای مثال، برای ولیدیتور شدن در شبکه‌ای مثل اتریوم، باید سرمایه هنگفتی را استیک کنید. همچنین برخی از بلاکچین‌ها تعداد محدودی ولیدیتور را می‌پذیرند و به همین دلیل مجبور می‌شوید برای شرکت در فرایند استیکینگ از طریق ولیدیتورهای معتبر اقدام کنید.

از طرفی، ممکن است فقط به دنبال روشی برای سرمایه‌گذاری دارایی‌های خود باشید و نخواهید در مسائل فنی، چه از لحاظ دانش تخصصی و چه از لحاظ تهیه سخت‌افزار مناسب، درگیر شوید؛ اینجاست که ولیدیتور به میدان می‌آید و می‌توانید با سرمایه‌گذاری دارایی خود از طریق ولیدیتور، در سود او شریک شوید.

با در نظر داشتن این مطلب، برای داشتن پاسخ کامل به سؤال ولیدیتور چیست، باید ویژگی‌های ولیدیتور معتبر را بشناسیم. این ویژگی‌ها در هر شبکه بلاک چین کمی متفاوت است، اما به‌طور کلی می‌توان این موارد را برشمرد:

1. ولیدیتور باید همواره فعال باشد.
2. ولیدیتور حرفه‌ای فقط در شبکه‌های اجتماعی فعالیت نمی‌کند و سایت معتبر دارد.
3. سرمایه خود را نزد ولیدیتورهایی استیک کنید که هویت شناخته‌شده‌ای در بلاک چین داشته باشند. ولیدیتورهای شناخته‌نشده معمولاً فقط یک آدرس اینترنتی هستند و ممکن است پاداش شما را بدزدند.
4. ولیدیتوری را انتخاب کنید که حداقل ۱ درصد کارمزد دریافت کند. کارمزد ۰ درصد معمولاً طعمه‌ای است که ولیدیتورهای غیرقابل اعتماد برای جذب افراد استفاده می‌کنند.
5. ولیدیتور معتبر شخصاً سرمایه قابل توجهی را در بلاک چین استیک می‌کند.
6. ولیدیتورهای خود را از ۱/۳ پایین فهرست اعتبارسنج‌های فعال انتخاب کنید؛ زیرا به غیرمتمرکز بودن شبکه کمک می‌کند.
7. سرمایه خود را با دو یا سه ولیدیتور مختلف استیک کنید تا ریسک اسلشینگ یا هک شدن را کاهش دهید.

اسلشینگ چیست؟

اسلشینگ (Slashing) یا جریمه کاهش سهم یکی از خطراتی است که در استیکینگ ارز دیجیتال با آن مواجه می‌شوید. اگر ولیدیتوری برای مدت طولانی آفلاین شود و بلاک‌های زیادی را از دست بدهد، نود او به‌اصطلاح اسلش می‌شود؛ به این معنی که هر کس که در نود سرمایه استیک‌شده‌ای دارد، مقداری از توکن‌های خود را برای جریمه از دست می‌دهد.

جریمه‌های آفلاین بودن معمولاً کم هستند و بیشتر به‌عنوان هشداری برای ولیدیتور در نظر گرفته می‌شوند؛ اما اگر ولیدیتور صادق نباشد و در صدد خرابکاری در شبکه برآید؛ برای مثال، بلاک‌ها را دوبار تأیید کند یا بلاک‌های متناقضی را تأیید کند، نود به‌شدت اسلش می‌شود و حتی ممکن است از فرایند اعتبارسنجی حذف شود. این نکته اهمیت دقت در انتخاب ولیدیتور معتبر را دوچندان می‌کند.

نکته مهم درباره انتخاب ولیدیتور بر اساس کارمزد اعتبارسنجی

سؤال ولیدیتور چیست، شاید ساده به نظر برسد؛ اما با پیچیدگی‌های زیادی همراه است. یکی دیگر از این پیچیدگی‌ها در کارمزد اعتبارسنجی نمایان می‌شود. توجه کنید که باید از ولیدیتور خود حمایت کنید؛ زیرا اگر فرایند اعتبارسنجی برای او سودآور نباشد، نمی‌تواند بهترین تجهیزات را تهیه کند و درنتیجه، نمی‌تواند بیشترین پاداش ممکن را کسب کند.

بیش از ۱۲ درصد کارمزد پرداخت نکنید، به‌جز در شبکه‌هایی مانند Solana که اعتبارسنجی دشوار است. الزامات زیرساختی Solana بسیار زیاد است؛ بنابراین، نودها باید کارمزد بیشتری را برای پوشش هزینه‌های خود دریافت کنند. دقت کنید میانگین کارمزد اعتبارسنجی در تمام بلاکچین‌ها ۱۰ تا ۱۲ درصد است.

بیشتر بخوانید: سولانا چیست؟ نقد و بررسی رمزارز SOL

نکته مهم درباره انتخاب ولیدیتور از پایین فهرست ولیدیتورهای فعال

با سپردن سرمایه خود به یک ولیدیتور، با اینکه مالکیت سرمایه شما به او منتقل نمی‌شود، اما قدرت تصمیم‌گیری او در شبکه به‌عنوان یک نود اصلی افزایش می‌یابد. با توجه به اینکه فلسفه ترکیب شبکه بلاک چین با امور مالی، غیرمتمرکز ساختن این امور است، نباید تمام این قدرت در اختیار افرادی خاص قرار بگیرد.

بنابراین، با انتخاب ولیدیتورهای خود از پایین فهرست اعتبارسنج‌های فعال، در واقع قدرت را بین نودهای شبکه تقسیم و از متمرکز شدن شبکه جلوگیری می‌کنید؛ درنتیجه احتمال تقلب و خرابکاری در شبکه کاهش می‌یابد.

اگر برای معتبر بودن ولیدیتور انتخابی خود نگرانی دارید، نخست اینکه شرایط ذکرشده را در نظر بگیرید؛ دوم، خیلی نگران نباشید؛ زیرا مالکیت سرمایه همچنان در اختیار خودتان است و اگر از ولیدیتور خود راضی نباشید، می‌توانید به صورت یک‌طرفه سرمایه خود را به ولیدیتور دیگری منتقل کنید.

تجهیزات لازم برای تبدیل شدن به ولیدیتور چیست؟

در ادامه پاسخ به سؤال ولیدیتور چیست، باید اشاره کنیم که در مسیر تبدیل شدن به ولیدیتور، در شبکه‌های مختلف با الزامات متفاوتی روبه‌رو می‌شوید. الزاماتی از قبیل سرمایه مورد نیاز تا تجهیزات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری.

در این قسمت حداقل تجهیزات موردنیاز برای ولیدیتور شدن در چند شبکه اثبات سهام معروف را بررسی می‌کنیم.

۲ (Ethereum 2.0)

سیستم‌عامل: ۶۴-bit Linux, Mac OS X 10.14+, Windows 64-bit

پردازنده: Intel Core i5–۷۶۰ یا  AMD FX-8100

مموری: ۸GB RAM

فضای ذخیره‌سازی: ۲۰GB SSD در دسترس

اینترنت: ارتباط Broadband (پهنای باند وسیع)

سولانا (Solana)

پردازنده: ۱۲ هسته، ۲۴ رشته، ۲.۸GHz

مموری: ۱۲۸GB RAM

فضای ذخیره‌سازی: ۵۰۰GB

گرافیک: نیاز نیست

کاردانو (Cardano)

سیستم‌عامل: ۲ سرور لینوکس

پردازنده:Min 2 vCPU – 1.6GHz

مموری: ۱۲GB RAM

فضای ذخیره‌سازی: ۷۰GB SSD

اینترنت: ارتباط خوب با حداقل سرعت ۱۰Mbps

آوالانچ (Avalanche)

سیستم‌عامل:Ubuntu 18.04/20.04  یا MacOS

مموری: ۱۶GB RAM

فضای ذخیره‌سازی: ۵۱۲GB

اینترنت: ارتباط ثابت با حداقل سرعت ۵Mbps

پولکادات (Polkadot)

پردازنده: Intel(R) Core(TM) i7-7700K CPU @ 4.20 GHz

فضای ذخیره‌سازی: ۸۰GB SSD

مموری: ۶۴GB RAM

پاداش ولیدیتور چقدر است؟

نرخ پاداش ولیدیتور چیست؟ این پرسشی است که در ابتدا به آن پاسخ دهیم. پاداش در واقع ارز دیجیتالی است که شبکه بلاک چین در ازای سرمایه استیک‌شده و فعال بودن ولیدیتور به او پرداخت می‌کند.

این ویژگی نقطه مقابل اسلشینگ است. در اسلشینگ برای جریمه فعالیت مخرب، شبکه مقداری از سرمایه شما را برداشت می‌کند؛ اما در پاداش، در قبال فعالیت مفید و حضور فعال، درصدی از سرمایه استیک‌شده را به شما پرداخت می‌کند.

نرخ این پاداش‌ها در شبکه‌های مختلف متفاوت است و بدیهی است هرچه سپرده شما بزرگ‌تر باشد، پاداش بیشتری دریافت می‌کنید؛ بنابراین، توجه کنید در میان خطراتی مثل اسلشینگ و همچنین کارمزدهای شبکه، اگر مبلغ استیک‌شده شما کم باشد، احتمالاً باید تمام پاداش خود را به پوشش هزینه‌های جاری اختصاص دهید.

در بخش بعدی، نرخ پاداش ولیدیتور را در پنج شبکه بلاکچین معروف بررسی می‌کنیم.

بهترین بلاکچین‌ها برای فعالیت به‌عنوان ولیدیتور کدام است؟

پیش از آغاز این بخش و پاسخ به سؤال بهترین بلاک چین برای ولیدیتور چیست، لازم است اشاره کنیم جزئیات دقیق و فنی راه‌اندازی نود اعتبارسنجی فراتر از حوصله این مقاله است؛ بنابراین، برای سادگی موضوع فقط ویژگی‌های کلیدی پنج شبکه بلاک چین را مقایسه می‌کنیم که پیش‌تر نیز به آن‌ها اشاره کردیم.

همه شبکه‌های مورد بحث، ویژگی‌ها و قابلیت‌های مشترکی را در حوزه استیکینگ ارائه می‌دهند؛ بنابراین، در ادامه این بخش دیگر به این موارد اشاره نخواهیم کرد؛ ویژگی‌هایی از قبیل:

• برای اعتبارسنجی به مجوز نیاز ندارید.
• پاداش‌ها به صورت خودکار بین ولیدیتورها و سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود.
• نیازی نیست به ولیدیتور خود اعتماد خاصی داشته باشید؛ زیرا او هیچ‌گاه نمی‌تواند سرمایه‌تان را تصاحب کند.
• انتخاب نود برای تأیید بلاک بعدی به صورت تصادفی انجام می‌شود؛ اگرچه با داشتن سرمایه بیشتر، شانس شما برای انتخاب شدن افزایش می‌یابد.
• ولیدیتورها می‌توانند کارمزد خود را تعیین کنند.

حال زمان آن رسیده است که ویژگی‌های کلیدی پنج بلاک چین اشاره‌شده را بررسی کنیم.

اتریوم ۲ (Ethereum 2.0)

• نسبت استیکینگ: ۱۰/۲۸ درصد
• اعتبارسنج‌ها: ۳۹۰,۱۱۲
• نرخ پاداش: ۱-۱۸ درصد
• تورم: کمتر از ۱ درصد
• حداقل سپرده: ۳۲ اتریوم
• قفل شدن: حداقل ۳۶۵ روز
• اسلشینگ: دارد

سولانا (Solana)

• نسبت استیکینگ: ۷۴/۰۲ درصد
• اعتبارسنج‌ها: ۱۷۷۹
• نرخ پاداش: ۵/۵۹ درصد
• تورم: ۸/۴۳ درصد
• حداقل سپرده: ندارد
• قفل شدن: ۵ روز
• اسلشینگ: دارد

کاردانو (Cardano)

• نسبت استیکینگ: ۷۱/۸۴ درصد
• اعتبارسنج‌ها: ۲۹۹۴
• نرخ پاداش: ۵/۲۶ درصد
• تورم: ۱/۹۶ درصد
• حداقل سپرده: ندارد
• قفل شدن: ندارد
• اسلشینگ: ندارد

آوالانچ (Avalanche)

• نسبت استیکینگ: ۶۵/۳ درصد
• اعتبارسنج‌ها: ۱۴۷۴
• نرخ پاداش: ۹/۲۸ درصد
• تورم: ۲۶/۰۷ درصد
• حداقل سپرده: ۲۰۰۰ AVAX
• قفل شدن: ۱۴ روز
• اسلشینگ: ندارد

پولکادات (Polkadot)

• کل سپرده: ۶,۲۸۵,۳۵۸,۰۹۸ دلار
• نسبت استیکینگ: ۵۲/۷۹ درصد
• اعتبارسنج‌ها: ۷۱۵
• نرخ پاداش: ۱۴/۷۴ درصد
• تورم: ۹/۹۹ درصد
• حداقل سهام: ۳۵۰ DOT
• قفل شدن: ۲۸ روز
• اسلشینگ: دارد

مزایا و معایب مشارکت در استیکینگ از طریق ولیدیتورها

مانند هر موضوع دیگری، برای فهم کامل پرسش ولیدیتور چیست، پاسخ خود را با برشمردن مزایا و معایب استفاده از آن همراه می‌کنیم.

مزایا

• نیاز نداشتن به دانش فنی زیاد (نسبت به حالتی که بخواهید خود ولیدیتوری مستقل باشید.)
• نیاز نداشتن به سرمایه هنگفت
• نیاز نداشتن به تجهیزات گران
• ایمن بودن سرمایه در برابر دزدی ولیدیتور
• کسب سود منفعل از دارایی‌هایتان و مقابله با تورم

معایب

• ریسک از دست دادن سرمایه در صورت بروز اتفاقاتی مثل اسلشینگ یا حملات هکرها
• نیاز به بررسی مداوم عملکرد ولیدیتور
• دسترسی نداشتن به سرمایه در طول دوره قفل شدن

عرضه اولیه ولیدیتور چیست؟

عرضه اولیه ولیدیتور نوعی مکانیسم تأمین مالی است که در آن به جای دارایی خود به‌منظور خرید توکن‌های جدید، توکن‌ها یا دارایی‌های موجود خود را با استفاده از یک یا چند شبکه اثبات سهام به اشتراک می‌گذارید.

در این روش توکن‌های خود را به ولیدیتور‌ها واگذار می‌کنید و از تمام پاداش‌هایی که از آن‌ها می‌گیرید، کارمزد دریافت می‌کنید؛ اما به جای دریافت همان توکنی که سرمایه‌گذاری کرده‌اید، یک توکن تازه‌ضرب‌شده دریافت می‌کنید. این توکن جدید ارزشی معادل توکن قدیمی شما دارد.

با استفاده از عرضه اولیه ولیدیتور، مالکیت کامل توکن‌های خود را حفظ و درعین‌حال، توکن‌های جدیدی را استخراج می‌کنید. همچنین هر زمانی که خواستید، بنا به هر دلیلی، می‌توانید نمایندگی دارایی خود را به ولیدیتور دیگری منتقل کنید.

کلام پایانی

در این مقاله پاسخ جامعی به پرسش ولیدیتور چیست دادیم. پیشنهاد می‌کنیم پیش از فعالیت در این عرصه در بازار ارزهای دیجیتال، حتماً تحقیقات کافی انجام دهید و مطمئن شوید با جزئیات فنی آشنا هستید. اگر در زمینه اعتبارسنجی تجربه خاصی دارید، در کامنت‌ها با ما در میان بگذارید تا برای کسانی که قصد دارند به‌عنوان ولیدیتور فعالیت کنند، راهنمایی باشد.