عرضه اولیه سهام چیست؟ آموزش خرید IPO + لیست عرضه اولیه ۱۴۰۲

حتی آن دسته از افرادی که هیچ آشنایی‌ای با بورس ندارند، پس از دریافت کد بورسی، برای خرید عرضه اولیه جدید مشتاق‌اند. به نظر می‌رسد این ذهنیت در عموم فعالان بازار سرمایه ایجاد شده که خرید عرضه اولیه سهام همواره سودآور است. اما آیا این موضوع همیشه درست است؟ برای پاسخ به این پرسش باید ابتدا بررسی کنیم که عرضه اولیه چیست؟ به همین دلیل، مقاله حاضر را تدارک دیده‌ایم. تا پایان با ما همراه باشید. سعی می‌کنیم به تمام پرسش‌های شما در این زمینه پاسخ دهیم.

عرضه اولیه چیست؟

وقتی شرکتی برای اولین بار سهام خود را در بورس عرضه کند، به آن عرضه اولیه گفته می‌شود. انواع شرکت‌ها، اعمّ از دولتی و خصوصی، برای تأمین سرمایه و توسعه فعالیت خود به نقدینگی نیاز دارند. عرضه سهام در بورس این فرصت را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد که بخش چشمگیری از نقدینگی مورد نیازشان را تأمین کنند. به همین دلیل، بسیاری از شرکت‌ها همواره در صف عرضه اولیه سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارند.

عرضه اولیه سهام در مقایسه با خرید و فروش عادی آن تفاوت‌هایی دارد. برای مثال، در جریان عرضه اولیه جدید، معمولاً دامنه قیمت خرید به همراه حداکثر تعداد سهمی که هر کد بورسی می‌تواند سفارش دهد، تعیین می‌شود. درحالی‌که پس از عرضه اولیه، چنین محدودیت‌هایی از میان برداشته می‌شوند. بسیاری از معامله‌گران، از تازه‌کار تا حرفه‌ای، حتماً در عرضه‌های اولیه مشارکت می‌کنند. به نظر شما، راز محبوبیت عرضه اولیه چیست؟

اطلاعات اصلی عرضه اولیه سهام

اطلاعیه مربوط به عرضه اولیه جدید را سازمان بورس و اوراق بهادار منتشر می‌کند. در این اطلاعیه، نکات مهمی ذکر می‌شود که برای خرید حتماً باید به آن‌ها توجه کنید. از مهم‌ترین مواردی که در هر اطلاعیه عرضه اولیه سهام، قابل مشاهده‌اند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نام شرکت و نماد بورسی آن
• تاریخ عرضه اولیه
• حداقل و حداکثر قیمت خرید سهام
• حداکثر تعداد سهام قابل سفارش هر کد بورسی حقیقی
• حداکثر تعداد سهام قابل سفارش هر کد بورسی حقوقی
• زمان دقیق ثبت سفارش عرضه اولیه
• تعداد سهام قابل عرضه
• مدیر عرضه
• متعهد خرید عرضه و سقف تعهد خرید آن

راهنمای خرید عرضه اولیه جدید

اطلاعیه عرضه اولیه جدید معمولاً چند روز پیش از زمان برگزاری منتشر می‌شود. با مشاهده دامنه قیمت و حداکثر سهمی که هر کد بورسی می‌تواند سفارش دهد، می‌توانید حداکثر نقدینگی مورد نیاز برای مشارکت در عرضه اولیه را تخمین بزنید. برای ثبت سفارش باید در روز و زمان تعیین‌شده از طریق سایت یکی از کارگزاری‌های بورس اقدام کنید. فرایند خرید عرضه اولیه مشابه خرید و فروش سهام در حالت عادی است.

در زمان ثبت سفارش، با توجه به محدودیت‌های اعلام‌شده، می‌توانید تعداد سهم مدنظر خود را تعیین کنید. بسیاری از افراد معمولاً سقف تعداد مجاز را در نظر می‌گیرند. همچنین، می‌توانید قیمت خرید را در بازه اعلام‌شده ثبت کنید. اجباری برای ثبت سفارش با حداکثر قیمت وجود ندارد، اما تجربه نشان داده است که با ثبت سفارش قیمت‌های پایین‌تر، شانسی برای خرید سهام نخواهید داشت.

پس از آزمون و خطای روش‌های مختلف، در بسیاری از عرضه‌های اولیه جدید بورس از روش بوک بیلدینگ (Book Building) استفاده می‌شود. در این روش، تخصیص سهام بر اساس زمان ثبت سفارش صورت نمی‌گیرد، بلکه در پایان زمان عرضه اولیه، سازمان بورس بر اساس حجم سفارش‌ها، تعداد سهام را به‌صورت مساوی بین کدهای بورسی‌ای که بالاترین قیمت را ثبت کرده‌اند، تقسیم می‌کند. این فرایند ممکن است تا ۴۸ ساعت به‌طول بینجامد.

بازدهی عرضه اولیه چقدر است؟

تا اینجا بررسی کردیم که عرضه اولیه چیست و چگونه می‌توان در فرایند خرید آن شرکت کرد. در ادامه، باید به بررسی دلیل استقبال زیاد از عرضه اولیه جدید بپردازیم. شرکت‌ها معمولاً قیمت‌گذاری سهام خود را برای عرضه اولیه در بورس، حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد کمتر از ارزش ذاتی انجام می‌دهند. به همین دلیل، در روزهای ابتدایی پس از عرضه، شاهد تشکیل صف خرید و افزایش قیمت سهام هستیم؛ حتی بسیاری از معامله‌گران در روزهای ابتدایی پس از عرضه نیز برای خرید سهام دست‌به‌کار می‌شوند.

نمی‌توان رقم مشخصی را برای بازدهی عرضه اولیه سهام تعیین کرد. حتی نمی‌توان با قطعیت گفت که عرضه اولیه سود تضمینی به همراه دارد. تمام آنچه درباره سودآوری عرضه‌های اولیه ذکر می‌شود، برآمده از تجربه سال‌های اخیر است. به‌هرحال، به نظر می‌رسد که می‌توانید حداقل روی سود ۲۰ درصدی عرضه اولی حساب کنید. هر چند در مواردی شاهد سودهای بیش از ۱۰۰ درصدی آن‌ها نیز بوده‌ایم.

زمان مناسب برای فروش عرضه اولیه سهام

برای تصمیم‌گیری خرید و فروش سهام به تحلیل تکنیکال و بنیادی نیاز دارید. درباره عرضه‌های اولیه امکان استفاده از تحلیل تکنیکال وجود ندارد، زیرا نمودار قیمت هنوز آن‌طور که باید و شاید شکل نگرفته است و باید چند ماه بگذرد تا بتوان روی آن حساب کرد.

از طرفی، اطلاعات موثق چندانی هم درباره وضعیت بنیادی شرکت‌های تازه عرضه‌شده در بورس از طریق سایت کدال در دسترس نیست. به همین دلیل، کار برای بررسی ارزش ذاتی سهام این شرکت‌ها نیز چندان آسان نیست.

معمولاً بررسی رفتار سهام‌داران برای تعیین زمان مناسب فروش عرضه اولیه تعیین‌کننده است. زمانی که از طول صف خرید کاسته می‌شود، کاهش اشتیاق برای خرید سهام را نشان می‌دهد که در پی آن، احتمالاً باید شاهد تغییراتی در قیمت باشیم.

فهرست عرضه اولیه جدید در سال ۱۴۰۲

نمادهای آسیاتک، ددانا، حگهر، فروسیل، فغدیر، کایزد، تپسی، فرود، درازی، گلیدار، فروژ، اردستان، ثجنوب، و غدانه در سال ۱۴۰۱ با عرضه اولیه سهام خود وارد تابلوی بورس شدند. شرکت پرداخت الکترونیک پاسارگاد با نماد پی‌پاد نیز اولین عرضه اولیه سهام در سال ۱۴۰۲ بود. نمی‌توان با قطعیت درباره عرضه اولیه‌های پیش رو تا پایان سال ۱۴۰۲ چیزی گفت، اما از شرکت‌هایی که در فهرست انتظار برای عرضه اولیه جدید، منتظر موافقت سازمان بورس‌اند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ایرانسل
• دیجی کالا
• پتروشیمی بندر امام
• فن‌آوا کارت
• شرکت نفت جی
• تأمین سرمایه تمدن
• ایمن خودرو شرق
• صبا فولاد خلیج فارس
• پتروشیمی مروارید
• تولید جنوبی غرب صبا
• راه‌آهن حمل‌ونقل

کلام پایانی

در این مطلب بررسی کردیم که عرضه اولیه چیست و چگونه می‌توان در فرایند خرید آن مشارکت کرد. شما تجربه خرید کدام عرضه‌های اولیه را دارید؟ آیا همواره از خرید عرضه اولیه جدید سود به دست آورده‌اید؟ به نظر شما، تا چه زمانی باید عرضه اولیه سهام را نگه‌داریم؟ نظرات و تجربیات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.