موج شماری الیوت در تحلیل تکنیکال

کسانی که در بازار سرمایه‌گذاری همچون بورس یا ارز دیجیتال به تریدینگ مشغول هستند، بی‌شک بارها نام روش‌های مختلف در تحلیل تکنیکال را شنیده‌اند. یکی از روش‌های موثر موج شماری الیوت در تحلیل تکنیکال است. امواج الیوت یکی از روش‌هایی است که برای توصیف حرکت قیمت‌ها به کار گرفته می‌شود. برای آشنایی با این روش، ابتدا با هم نگاهی بر معرفی و توضیح مختصری از آن می‌پردازیم.

منظور از امواج الیوت چیست؟

رالف نلسون الیوت اولین کسی بود که در دهه ۱۹۳۰ میلادی تئوری موج‌های الیوت را به میان آورد. او باور داشت همه چیز در بازار سرمایه مطابق یک الگوی تکراری اتفاق می‌افتد.

به این ترتیب الیوت نظریه خود را با مشاهده موج‌های تکرارشونده در روند بازار ارائه کرد. او این الگوهای فراکتال را موج نامید، چرا که همچون امواج دریا به صورت چرخش‌های بالا و پایین، قله‌ها و فرورفتگی‌هایی را ایجاد می‌کنند.

الیوت بیان داشت که موج‌ها در روند حرکت قیمت سهام و رفتار مصرف‌کنندگان قابل مشاهده هستند. سرمایه‌گذاران از این الگوها برای سرمایه‌گذاری موفق با سود بالا بهره می‌برند و به همین دلیل آن‌ها را با اصطلاح موج‌سواران بازار سرمایه نام می‌برند.

تئوری الیوت از یک سو بر پایه الگوها و محاسبات هندسی است و از سوی دیگر بر پایه روانشناسی پیش می‌رود. روش الیوت به بررسی تغییرات قیمت در طولانی مدت می‌پردازد. این تغییرات در نتیجه تغییرات مداوم در بُعد احساسی سرمایه‌گذاران اتفاق می‌افتند، که خود حاصل از تاثیرات روانشناختی بر جمعیت طی بازه زمانی خاص هستند.

الگوی امواج الیوت از دو نوع موج تشکیل می‌شود:

• امواج جنبشی که الگو را شکل می‌دهند؛
• امواج اصلاحی که سعی در مقابله با روند مخالف را دارند.

پایه و اساس این رویکرد سرمایه‌گذاری از هندسه فراکتال شکل گرفته که طبق آن هر دسته از امواج در دسته‌ای بزرگ‌تر از امواجی یکسان (جنبشی یا اصلاحی) قرار می‌گیرد. به این ترتیب مجموعه‌ای از مجموعه امواج را خواهیم داشت.

الیوت سپس این امواج را شکست و موفق شد روشی برای تجزیه و تحلیل موج‌ها ارائه بدهد. پس از آن دریافت که چگونه از این الگوها برای پیش‌بینی روند بازار می‌توان استفاده کرد.

مقاله مرتبط: تحلیل تکنیکال چیست؟

موج‌ های جنبشی و اصطلاحی

موج شماری الیوت، موج‌ها را به دو دسته کلی تقسیم می‌کند. دسته اول موج‌های جنبشی یا Impulsive هستند که از ۵ موج تشکیل شده، روندی در جهت بازار را شکل می‌دهند و منجر به حرکت فعالانه بازار می‌شوند. دسته دوم موج‌های اصلاحی یا Corrective هستند، این موج‌ها از ۳ موج تشکیل شده و در خلاف روند حرکت می‌کنند.

موج‌ های جنبشی

همانطور که گفتیم امواج خود از مجموعه دیگری از امواج تشکیل می‌شوند که ساختار تشکیل‌دهنده موج را ایجاد می‌کنند. ساختارهای تشکیل‌دهنده موج‌های جنبشی به سه دسته تقسیم می‌شوند و عبارتند از:

• موج‌های گسترده یا Extended
• موج‌های مثلث متقاطع موج پنجمیا Diagonal triangle at wave five؛
• موج‌های ناقص یا Failure

موج‌ های اصلاحی

موج‌های اصلاحی در امواج الیوت به ۶ دسته موج دیگر تقسیم می‌شوند. هر یک از این دسته‌ها به الگو و جهت امواج بستگی دارد. این امواج با نام‌های زیر شناخته می‌شوند:

• امواج زیگ زاگ یا Zigzag
• امواج صاف یا فلت یا Flat
• امواج مثلث افقی یا Horizontal Triangle
• امواج الگوهای زیگ زاگ دوگانه یا Double three
• امواج الگوهای زیگ زاگ سه گانه یا Triple three

هر یک از این الگوها در امواج جنبشی یا اصلاحی نقشی خاص ایفا می‌کنند که در انجام تریدینگ به کمک معامله‌گرها می‌آیند.

کاربرد امواج جنبشی و اصلاحی

سرمایه‌گذار با یافتن درست موج‌ها قادر به تشخیص جهت روند بازار و جهت پیش رو خواهد بود.

موج‌ها به صورت دسته‌ای هستند. به این ترتیب شما می‌توانید برای بررسی دقیق‌تر و نگاه ریزبینانه‌تر بر امواج زوم کنید و آن‌ها را در بازه‌های کوچک‌تر یا بزرگ‌تر بررسی کنید.

موج‌های بزرگ‌تر قدرت بیشتری داشته و جهت بازار را تعیین می‌کنند. موج‌های اصلاحی در خلاف جهت بازار اتفاق می‌افتند، به همین دلیل ضعیف‌تر و کوچک‌تر هستند.

سرمایه‌گذارها به دلیل حرکات بزرگ‌تر در روند بازار، ترجیح می‌دهند در جهت امواج جنبشی ترید کنند.

امواج جنبشی و اصلاحی هر دو سوددهی دارند. با این تفاوت که امواج جنبشی به دلیل قدرت بیشتر و حرکات وسیع‌تر دوام بیشتری داشته و به این ترتیب سود بیشتری دارند.

از سوی دیگر امواج اصلاحی بهترین زمان برای ورود به روندی جدید را ایجاد می‌کنند، چرا که پس از یک موج اصلاحی، موجی جنبشی در پیش خواهد بود.

با توجه به این مسئله می‌توان گفت یکی از کاربردهای امواج الیوت تعیین تغییر جهت بازار است. موج‌های بزرگ و پی در پی به معنی جهت بازار هستند، به این صورت هرگاه امواج اصلاحی بزرگ‌تر شوند و درحال تبدیل به امواج جنبشی شوند، به معنی شروع تغییر در روند بازار است.

چگونه امواج الیوت را بخوانیم؟

موج‌های الیوت با الگوهای خاصی قرار می‌گیرند یا به عبارتی تکرار می‌شوند. یادگیری این الگوها به یافتن این امواج به تشخیص الگو کمک بسیاری می‌کند. در ادامه با هم به معرفی این موج‌ها و مشخصات هر یک می‌پردازیم.

موج اول

امواج با یک موج جنبشی آغاز می‌شوند. این موج کوچک و رو به افزایش است و نشان‌دهنده فشاری اندک در تقاضا است. بنابراین ابداً شاهد روندی گاوی یا صعودی خواهیم بود. این صعود به دلیل خرید تعدادی از عرضه‌ها توسط سرمایه‌گذاران رخ می‌دهد و در نهایت با ایجاد موج دوم پایان می‌یابد.

موج دوم

برای شکل‌گیری موج دوم، باید روند معکوس شود یا چرخشی اندک داشته باشد. به این ترتیب موج دوم موجی اصلاحی و رو به پایین خواهد بود. این موج زمانی ایجاد می‌شود که فشار در عرضه اتفاق بیافتد، بدین معنا که سهام‌های خریداری شده بیش از عرضه باشد.

در این حالت سهامداران متوجه می‌شوند که قیمت واقعی سهام کمتر از قیمت خریداری‌شده است. در این حالت موج دوم شدت می‌گیرد؛ چرا که خریداران پیشین قصد فروش سهام‌های خود برای برداشت سود را دارند و در عین حال خریداران جدید به دنبال خرید سهام هستند.

در این حالت قیمت شکسته می‌شود، اما کف قیمت آغازین را رد نمی‌کند. در نهایت پس از اندکی زمان، نوبت به موج سوم می‌رسد.

موج سوم

برای شروع موج سوم باز هم نیاز به اتفاقی دیگر برای تغییر جهت و تشکیل موج بازار داریم. بنابراین موج سوم دوباره موجی جنبشی می‌شود. موج سوم به نوعی تکرار موج اول است با این تفاوت که این بار فشار اندکی بیشتر است و بزرگ‌ترین موج در امواج الیوت شکل می‌گیرد.

همانطور که گفتیم این موج تقریباً با روندی یکسان با موج یک شکل گرفته، بدین معنا که در نتیجه موج دوم، شمار بسیاری از سرمایه‌گذاران به دلیل ازدیاد عرضه تصمیم به خرید می‌گیرند و به این ترتیب موجی صعودی ایجاد می‌شود.

با افزایش خریداران اطمینان مردم نسبت به این سهام افزایش می‌یابد. در نتیجه موجی عظیم اقدام به خرید کرده و باعث افزایش قیمت به بالای سقف پیشین در موج یک می‌شوند.

موج چهارم

با افزایش خرید بار دیگر موجی اصلاحی ایجاد می‌شود. این موج کوچکِ نزولی در نتیجه افزایش سیگنال‌های خرید در قیمت بالا ایجاد می‌شود. زمانی‌که خرید زیاد شده و عرضه در مقایسه با آن کمتر می‌شود، سهامداران متوجه قیمت بالای سهام خریداری شده نسبت به قیمت اصلی آن می‌شوند.

در این موج همچنان شمار بالایی خریدار در انتظار خرید سهام هستند، به این ترتیب این ریزش به نسبت جزیی و اندک خواهد بود.

موج پنجم

پس از ریزش اندک دوباره شاهد ایجاد موج صعودی یا جنبشی خواهیم بود. این موج آخرین حرکت قابل انتظار است. در این حالت خریداران متوجه امکان خرید دیگر سهام‌ها و دریافت سود بیشتر می‌شوند. در نتیجه خرید کمتر می‌شوند، اما پیش از آن‌که بازار معکوس شود، قیمت واقعی قبل از تغییر جهت، به حداکثر قیمت می‌رسد.

حال که با این امواج آشنا شدیم، باید ببینیم که چگونه می‌توان بیشترین سود را از این موج‌ها دریافت کرد و از آن‌ها به نفع یک تریدینگ موفق بهره ببریم.

به کارگیری امواج الیوت در تریدینگ

برای به کارگیری قاعده الیوت باید ابتدا قوانین اصلی این الگو را بشناسیم. این قوانین پایه و اساس کار با موج‌های الیوت را شکل می‌دهند.

بنابر قاعده، موج دوم (موج اصلاحی اول) هرگز نمی‌تواند موج اول (موج جنبشی آغازین) را کامل از بین ببرد و به طور ۱۰۰% سقوط کند. به بیانی ساده‌تر موج دوم هرگز از نقطه آغازین موج اول فراتر نمی‌رود.

علاوه بر این، موج سوم (موج جنبشی دوم) هیچ‌گاه از دیگر امواج جنبشی کوتاه‌تر نخواهد بود.

سومین قانون بر موج چهارم (موج اصلاحی دوم) تمرکز دارد و طبق آن این موج هرگز نمی‌تواند از موج سوم فراتر رود.

تشخیص نوسان بازار با امواج الیوت

برای به کارگیری موج‌های الیوت در تریدینگ یا به عبارتی تشخیص نوسان بازار با کمک این امواج چند راه ساده را باید دنبال کنید.

ابتدا به یاد داشته باشید که همیشه موج‌ها را دنبال کنید. همانطور که می‌دانید در بازار سرمایه‌گذاری هر صعودی یک نزول را با خود به همراه خواهد داشت و بالعکس. این روند به صورت الگویی تکراری به طور مداوم ادامه می‌یابد و باعث ایجاد موج‌ها می‌شود.

طبق قاعده الیوت، هر روند دارای ۵ موج جنبشی و ۳ موج اصلاحی است. به این ترتیب شما باید انتظار هشت موج متوالی را داشته باشید.

پس از تشخیص این امواج، با آگاهی از قوانین الیوت که در بخش پیشین بیان کردیم، می‌توانید تا حدودی نقاط نوسان بازار را پیش‌بینی کنید. با پیش‌بینی درست به راحتی در زمان لازم اقدام به خرید یا فروش سهام برای کسب بیشترین سود می‌کنید.

مزایا و معایب موج شماری الیوت

طبق هر روش دیگری در تحلیل تکنیکال، موج شماری الیوت هم دارای مزایا و معایب مختص به خود است.

مزایای موج‌ های الیوت

موج‌های الیوت به سادگی قابل فهم و درک هستند. هر فردی تنها با آگاهی از این موج‌ها و قاعده کلی آن قادر به تشخیص امواج در روند سهام خواهد بود. با شناخت این قوانین حتی افراد مبتدی قادر به تریدینگ با کمک قاعده الیوت هستند.

این موج‌ها بر اساس الگوهای روانشناسی شکل می‌گیرند و در جمعیت بزرگی از افراد به خوبی نتیجه‌بخش است.

معایب امواج الیوت

متاسفانه موج‌های الیوت مانند دیگر روش‌ها محل یا زمان دقیق چرخش روند بازار را ارائه نمی‌دهد. این روش کاملاً بر اساس نظر شخصی افراد است و هر فردی می‌تواند برداشتی متفاوت از نمودارها، امواج یا زمان شروع هر موج داشته باشد.

این روش گاهی در مطابقت با واقعیت عملی نیست و به همین دلیل معامله‌گرها با کمک دیگر شاخص‌ها اقدام به تشخیص امواج و روند بازار می‌کنند. در نتیجه موج‌های الیوت همیشه دقیق نیستند و اطمینان کامل بر آن‌ها گاهی اندکی دشوار می‌شود.

مقاله مرتبط: بهترین روش تحلیل تکنیکال چیست

کلام نهایی

یکی از تکنیک‌های پرکاربرد در تحلیل تکنیکال موج‌شماری الیوت است. این تکنیک بر پایه الگوی تکرارشونده بازار و روانشناسی جمعی شکل گرفته است. مطابق الگوی الیوت موج‌ها به دو دسته جنبشی و اصلاحی شکل می‌گیرند، که گروه اول از ۳ موج کوچک‌تر و گروه دوم از ۵ موج کوچک‌تر تشکیل شده‌اند. این موج‌ها از ۳ قاعده کلی پیروی می‌کنند. با شناخت این قوانین تشخیص امواج الیوت راحت‌تر بوده و نقاط نوسان را به درستی می‌توانید تشخیص دهید. علی‌رغم مزایا و کاربرد این روش، بسیاری از معامله‌گرها با تشخیص دقیق‌تر از ترکیب چند روش دیگر در کنار موج‌شماری الیوت استفاده می‌کنند.