تمرکززدایی از مهم‌ترین مفاهیم بازار کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) است. در سال‌های اخیر، برای محقق شدن هدف تمرکززدایی در بازار، اقدامات گوناگونی انجام شده است. استخرهای نقدینگی (Liquidity Pool) محصول یکی از ایده‌هایی است که برای تمرکززدایی در بازار پیاده شده است. کاربران به کمک استخر نقدینگی می‌توانند بدون نیاز به بازارسازان متمرکز، ارزهای دیجیتال را خریدوفروش کنند. استخرهای نقدینگی از ارکان اصلی صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) به شمار می‌روند. در این مقاله قصد داریم شما را با استخرهای نقدینگی آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

آنچه در این مقاله می‌خوانید...

استخر نقدینگی چیست؟

به زبان ساده، استخر نقدینگی از جمع‌آوری تعدادی ارز دیجیتال ایجاد می‌شود که در قالب قراردادهای هوشمند قفل شده‌اند. در صرافی متمرکز، برای مدیریت معاملات بین کاربران به حضور بازارساز نیاز است. در این صرافی‌ها معمولاً گروه توسعه‌دهنده نقش بازارساز را ایفا می‌کند. به این ترتیب، در این صرافی‌ها عملاً کنترل چرخه معاملات به صورت متمرکز باقی می‌ماند. چنین رویکردی با ذات غیرمتمرکز بازار ارزهای دیجیتال در تضاد است.

صرافی‌های غیرمتمرکز برای حل این معضل ابداع شده‌اند. در این صرافی‌ها تأمین نقدینگی لازم برای معاملات کاربران از طریق استخرهای نقدینگی صورت می‌گیرد. کاربران این صرافی‌ها به صورت اختیاری توکن‌های خود را در استخرها سپرده‌گذاری می‌کنند و در ازای سرمایه‌گذاریشان سود دریافت می‌کنند. به این ترتیب، نقدینگی لازم برای معامله‌گران دیگر در صرافی‌های غیرمتمرکز فراهم می‌شود.

ابداع استخر نقدینگی سبب تسریع و سهولت در معاملات اکوسیستم دیفای (DeFi) شده است. تا قبل از ایجاد استخرهای نقدینگی، صرافی‌های غیرمتمرکز با چالش تأمین نقدینگی مواجه بودند. به کمک فناوری بازارساز خودکار (AMM) مشکل محدودیت نقدینگی در این صرافی‌ها کاهش پیدا کرد؛ به همین دلیل، رفته‌رفته حضور کاربران در این بازارها افزایش یافت.

چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟

هرکس که سابقه محدودی در بازارهای مالی داشته باشد، به‌خوبی می‌داند که وارد شدن به بازارهایی با نقدینگی محدود، ریسک بسیار زیادی به دنبال دارد. در این‌گونه بازارها معمولاً لغزش در معاملات بسیار زیاد است. منظور از لغزش، تفاوت بین قیمت مورد انتظار برای انجام معامله با قیمت واقعی‌ای است که معامله در آن منعقد می‌شود. نقدینگی کم سبب می‌شود لغزش در معاملات افزایش پیدا کند.

استخر نقدینگی مشکل کمبود نقدینگی در صرافی‌های غیرمتمرکز را حل می‌کند. ویژگی منحصربه‌فرد این استخرها، تأمین نقدینگی از سوی کاربران است. افراد به‌صورت داوطلبانه دارایی خود را در این استخرها به ودیعه می‌گذارند؛ سپس در ازای سرمایه‌گذاری خود در بازه‌های زمانی مشخص، پاداش دریافت می‌کنند.

در چنین شرایطی، وقتی کاربران در صرافی غیرمتمرکز سفارش خرید یا فروش ثبت می‌کنند، لازم نیست تا زمان پیدا شدن خریدار یا فروشنده دیگر صبر کنند، بلکه با توجه به دارایی‌های موجود در استخرهای نقدینگی، سفارش آن‌ها با قیمت لحظه‌ای بازار و به کمک قراردادهای هوشمند، به جریان می‌‌افتد.

استخرهای نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟‌

نحوه کار استخر نقدینگی

استخر نقدینگی باید به‌گونه‌ای تعریف شود که برای کاربران جاذبه لازم به‌منظور سرمایه‌گذاری را داشته باشد. ابزار در اختیار صرافی‌ها برای جذاب کردن سرمایه‌گذاری در استخرهای نقدینگی، تخفیف در کارمزد معاملات و ارائه پاداش با ارز دیجیتال به آن‌هاست. شاید این سؤال برای شما پیش آمده باشد که فرایند تعیین قیمت در استخرهای نقدینگی چگونه انجام می‌شود؟

در حال حاضر، به کمک الگوریتم بازارساز خودکار (AMM)، قیمت توکن‌ها در هر استخری نسبت به یکدیگر، در محدوده خاصی حفظ می‌شود. به این ترتیب، عملاً ارزش‌های بازار منصفانه‌ای در صرافی‌های غیرمتمرکز به وجود می‌آید. البته ممکن است استخرهای مختلف از الگوریتم‌های منحصربه‌فرد خود نیز استفاده کنند. برای مثال، می‌توان به استخرهای نقدینگی صرافی یونی سواپ اشاره کرد که از فرمول ثابتی برای کنترل نسبت قیمت توکن‌ها استفاده می‌کند. به کمک این الگوریتم‌ها از طریق مدیریت هزینه‌ها و کنترل عرضه و تقاضا، از تأمین دائمی دارایی استخرها اطمینان حاصل می‌شود.

بیشتر بخوانید: توکن چیست

برترین استخرهای نقدینگی سال ۲۰۲۲

استخرهای نقدینگی کاربرد خود را در اکوسیستم دیفای بر همگان ثابت کرده‌اند؛ همین مسئله سبب شده است بسیاری از فعالان بازار رمز ارزها به کسب درآمد از طریق سرمایه‌گذاری در این استخرها امیدوار شوند. با وجود این، سرمایه‌گذاری باید حتماً در استخرهای معتبر صورت بگیرد تا خطری سرمایه افراد را تهدید نکند. ازجمله برترین استخرهای نقدینگی سال ۲۰۲۲ در بازار ارزهای دیجیتال می‌توان به این موارد اشاره کرد:

۱. یونی سواپ (Uniswap)

یونی سواپ

بیشترین حجم معاملات در صرافی‌های غیرمتمرکز مربوط به یونی سواپ است، به همین دلیل استخر نقدینگی Uniswap یکی از معروف‌ترین استخرهای حال حاضر در بازار رمز ارزها به شمار می‌رود. صرافی یونی سواپ از جفت ارزهای معاملاتی مبتنی بر استاندارد ERC-20 پشتیبانی می‌کند.

همچنین هر کاربری می‌تواند استخر نقدینگی اختصاصی خود را بدون نیاز به پرداخت هیچ‌گونه کارمزدی در این صرافی راه‌اندازی کند. کارمزد معاملات در صرافی یونی سواپ ۰/۳ درصد است. تمام تأمین‌کنندگان نقدینگی در استخرهای نقدینگی این صرافی از محل کارمزدها سهم دریافت می‌کنند. پرداخت سود مشارکت در استخرها نیز با توکن اختصاصی یونی سواپ صورت می‌گیرد.

۲. بالانسر (Balancer)

بالانسر

بالانسر یکی دیگر از برترین استخرهای نقدینگی ارزهای دیجیتال است. این استخر نقدینگی مبتنی بر اتریوم است. بالانسر به‌عنوان مدیر پرتفوی نیز عمل می‌کند.

۳. بانکور (Bancor)

بانکور

بانکور یکی دیگر از بهترین استخرهای نقدینگی در سال ۲۰۲۲ است که بر اساس اتریوم کار می‌کند. این پلتفرم از روش بازارسازی خودکار برای تأمین نقدینگی و قیمت‌گذاری دقیق توکن‌ها استفاده می‌کند. همچنین این استخر نقدینگی نوعی استیبل کوین (Stablecoin) با نام بانکور ارائه کرده است که نگرانی‌های مربوط به نوسانات نقدینگی را برطرف می‌کند.

۴. کرو فایننس (Curve Finance)

کرو فایننس

استخر نقدینگی کرو فایننس نیز مبتنی بر اتریوم است و با هدف ایجاد فرصت‌های تجاری مطلوب برای تجارت استیبل کوین‌ها راه‌اندازی شده است. این استخر هیچ‌گونه توکن بومی ارائه نمی‌کند. درعین‌حال، به کمک آن می‌توان به صورت هم‌زمان به دارایی‌های موجود در هفت استخر نقدینگی معتبر دیگر دسترسی داشت.

پرسش‌های متداول

۱. مزیت استخر نقدینگی چیست؟

اصلی‌ترین مزیت استخرهای نقدینگی این است که به پیدا کردن فردی دیگر در بازار که سفارش مدنظرش با شما مطابقت داشته باشد، نیازی ندارید. طبیعی است که هر فروشنده‌ای در بازار سعی می‌کند دارایی خود را با بیشترین قیمت به فروش برساند و درعین‌حال، در زمان خرید نیز با کمترین قیمت آن‌ها را از آن خود کند. چنین رویکردی سبب می‌شود که برخورداری از فرصت معاملات ایدئال در بازار چندان آسان نباشد. استخرهای نقدینگی با استفاده از قراردادهای هوشمند، عملیات ارزش‌گذاری دارایی‌ها را انجام می‌دهند و به این ترتیب، معاملات در فضای واقعی انجام می‌شود.

۲. ریسک استخرهای نقدینگی چیست؟‌

وقتی سرمایه خود را در اختیار استخرهای نقدینگی قرار می‌دهید، احتمال زیان موقت وجود دارد؛ به‌ویژه در زمان‌هایی که سفارش‌ها در بازار با قیمت‌های واقعی فاصله پیدا می‌کنند، احتمال ضرر بیشتر می‌شود؛ بنابراین، حتماً باید قبل از سرمایه‌گذاری، در این زمینه تحقیقات زیادی کنید.

کلام پایانی

استخر نقدینگی یکی از ابداعات بسیار مهم و کاربردی در عرصه دیفای است. این استخرها تجارت غیرمتمرکز و پرداخت وام را در اکوسیستم دیفای امکان‌پذیر می‌کنند. استخرهای نقدینگی به کمک قراردادهای هوشمند کار می‌کنند و به احتمال زیاد، در آینده نیز این رویکرد در بازار ادامه پیدا می‌کند. اگر قصد دارید از طریق سرمایه‌گذاری در استخرهای نقدینگی به درآمد برسید، حتماً مطالعه و تحقیق کنید تا بهترین و مطمئن‌ترین گزینه‌های موجود در بازار را بیابید.