وایت پیپر بیت کوین چیست: همه آنچه لازم است بدانید

اگر دانشجو باشید و قصد داشته باشید موضوع پایان‌نامه‌ای را تعیین کنید، باید یک پروپوزال ارائه کنید. اگر یک پیمانکار هستید و قصد دارید یک پروژه را در از شرکتی دریافت کنید، باید درخواست کتبی در قالب پروپوزال ارائه کنید. پروپوزال در یک مفهوم ساده یک سندی است که به کمک آن به دیگران اعلام می‌کنید دقیقاً چه کاری قرار است انجام دهید. پروپوزال سند خلاصه‌ای است که شما در آن به تشریح اهداف و برنامه‌های خود برای انجام پروژه‌ای می‌پردازید. در دنیای ارز‌های دیجیتال نیز عیناً همین مفهوم وجود دارد. در بازار رمزارزها به این اسناد، وایت پیپر گفته می‌شود. وایت پیپر یک سند یا گزارش جامعی است که توضیحات کاملی در خصوص یک ارز دیجیتال، اهداف و برنامه‌های آن به سایرین ارائه می‌دهد. وایت پیپر بیت کوین نخستین سندی است که در بازار رمزارزها منتشر شده است.

اگر می‌خواهید بدانید وایت پیپر بیت کوین چیست؛ چگونه باید آن را مطالعه کنید و چه نکاتی باید از آن استخراج نمایید، تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

وایت پیپر چه مشخصات متمایزکننده‌ای دارد؟

همان‌طور که در مقدمه اشاره کردیم، وایت پیپر سند جامعی است که در خصوص راه‌حل‌هایی که برای یک یا چند مشکل وجود دارد، بحث می‌کند. شاید این سؤال به وجود بیاید که این کار را می‌توان در قالب محتوای یک بلاگ پست نیز انجام داد؛ حال چرا باید بین وایت پیپر و بلاگ پست تفاوت قائل شد؟

واقعیت این است که دو نکته مهم در خصوص وایت پیپر وجود دارد که باعث تمایز میان آن می‌شود؛ وایت پیپر یا اوراق سفید به زبان رسمی نوشته می‌شوند. زبان آکادمیک به عنوان اصلی‌ترین مشخصه یک وایت پیپر به شمار می‌رود. نکته دوم در خصوص وایت پیپر این است که محتوای داخل وایت پیپر کاملاً تخصصی و علمی است؛ بنابراین با احتمال بالا مخاطب عام نمی‌تواند از آن بهره‌برداری کند. برخلاف بلاگ پست‌ها که معمولاً به گونه‌ای نوشته می‌شوند که برای هر مخاطبی با هر سطح از دانش در خصوص آن موضوع قابل استفاده باشد.

همچنین در بسیاری از مواقع برای تدوین یک وایت پیپر ماه‌ها زمان صرف می‌شود. حال که با مفهوم کلی این سند آشنا شدیم، در ادامه به بررسی وایت پیپر بیت کوین می‌پردازیم.

تاریخچه وایت پیپر بیت کوین چیست؟

معروف‌ترین وایت پیپر از ابتدای شروع به کار بازار رمزارزها در سال ۲۰۰۸ تا به امروز، بدون شک وایت پیپر بیت کوین است. ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) به عنوان مخترع بیت کوین این سند جامع را در سال ۲۰۰۸ منتشر کرد. یک نکته جالب در خصوص ساتوشی ناکاموتو وجود دارد و آن ناشناخته بودن هویت واقعی این شخص تا به امروز است. اولین ارز دیجیتال غیر متمرکز با انتشار وایت پیپر بیت کوین، به عموم مردم جهان معرفی شد. ساتوشی ناکاموتو نام این وایت پیپر را به این صورت قرار داد:

«بیت کوین: یک سیستم پرداخت نقدی الکترونیک و همتا به همتا».

وایت پیپر بیت کوین به دنبال راه‌حل برای چه چالشی است؟

آنچه توسط ناکاموتو در این سند به عنوان هدف اصلی از ابداع بیت کوین مورد تأکید قرار گرفته است، حذف واسطه‌ها برای پرداخت‌های نقدی الکترونیک در سطح دنیا است. در همین راستا ناکاموتو این طور توضیح می‌دهد:

«یک نسخه همتا به همتا از ارز الکترونیکی که پرداخت‌های آنلاین را بدون نیاز به طرف سوم معتمد، انجام می‌دهد.»

در همان ابتدا شک و تردیدهای بسیاری در خصوص این ادعای ناکاموتو وجود داشت؛ چرا که تمام معاملات و تبادلات مالی در سطح دنیا کاملاً وابسته به نهادهای مالی مانند بانک‌ها بود. ارزهای فیات به پشتوانه بانک‌های مرکزی حرف اول و آخر را در بازارهای اقتصادی می‌زدند. در این بین ناکاموتو با ایده حذف واسطه‌ها و به طور مشخص بانک‌های مرکزی وایت پیپر بیت کوین را منتشر کرد.

ناکاموتو معتقد است تبادلات مالی در دنیای امروز کاملاً به صورت دیجیتالی انجام می‌شود. به همین دلیل نیاز به بستری برای تبادلات مالی مطمئن وجود دارد. اما برای بانک‌های مرکزی به عنوان نهادهای مالی سنتی که متولی این کار در همه کشورها بودند، دو نقطه ضعف بزرگ برمی‌شمرد. این نقاط ضعف عبارت‌اند از:

1. کوچک‌ترین تراکنشی در بستر بانک‌ها با کارمزدهای متعدد همراه است که بعضاً هزینه‌های سنگینی را به طرف‌های معامله تحمیل می‌کند.
2. هویت طرف‌های معامله باید به طور کامل و شفاف برای بانک‌ها مشخص باشد.

او در وایت پیپر بیت کوین به صراحت به این نکته اشاره می‌کند که به دنبال ایجاد سیستم تبادلات مالی الکترونیک است که این دو مشکل بزرگ را نداشته باشد. در ابتدا بسیاری از کارشناسان مالی در سطح دنیا به دیده تردید به ادعاهای ناکاموتو نگاه می‌کردند. واقعیت هم همین طور بود؛ چراکه بانک‌ها در تمام دنیا به طور کامل روی تراکنش‌های مالی مسلط هستند.

البته بحران‌های مالی شدیدی که کشورهای اروپایی و آمریکایی را در حوالی سال ۲۰۰۸ میلادی فراگرفته بود، موجب شد تا بسیاری با امیدواری به وایت پیپر بیت کوین نگاه کنند.

مهم‌ترین موضوعات مندرج در وایت پیپر بیت کوین چیست؟

ترجمه کلمه به کلمه وایت پیپر بیت کوین در اینجا مطلوب این مقاله نیست. ضمن این که این کار توسط دیگران انجام شده است و می‌توانید در صورت تمایل آن‌ها را مطالعه کنید. اما در اینجا مقصود ما آن است تا به زبان ساده به تحلیل مهم‌ترین بندهای وایت پیپر بیت کوین پرداخته شود. به این ترتیب می‌توان به صورت خلاصه و در عین حال به زبان روان، اهداف و برنامه‌های ساتوشی ناکاموتو از نظر گذراند. مهم‌ترین اصولی مندرج در وایت پیپر بیت کوین به شرح زیر است:

بیت کوین می‌خواهد تمام واسطه‌ها در تبادلات مالی الکترونیک را حذف کند

در حال حاضر برای خرید اینترنتی، تنها نهادهای مالی که توسط افراد مورد اعتماد به شمار می‌روند، بانک‌ها و مؤسسات مالی هستند؛ بنابراین تمام تبادلات مالی الکترونیک وابسته به این نهادها است. چالش مهمی که ناکاموتو در وایت پیپر بیت کوین مطرح می‌کند، این است که بر چه مبنایی باید به این نهادها اعتماد کرد؟

او معتقد است می‌توان سیستم جدیدی را به وجود آورد که در آن معاملات بر مبنای رمزنگاری انجام شود. به این ترتیب ضمن حذف طرف واسطه، می‌توان مبنای اصولی‌تری برای تراکنش‌های دیجیتال تعریف کرد. دستاورد این تصمیم به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ چرا که با حذف واسطه‌ای مانند بانک مرکزی، عملاً سلطه این نهاد روی معاملات از بین می‌رود. به این ترتیب دو طرف معامله می‌توانند اطمینان داشته باشند که تبادلاتشان زیر نظر هیچ نهادی انجام نمی‌شود؛ بنابراین اساس امکان فسخ کردن و برگشت خوردن تبادلات نیز به هیچ وجه وجود نخواهد داشت.

آیا بیت کوین خدشه‌پذیر است؟

ناکاموتو در وایت پیپر بیت کوین اذعان کرده است که قدرت و امنیت معاملات بیت کوین کاملاً وابسته به قدرت بلاک‌چین اصلی است. در واقع تا زمانی که کسانی نتوانند محاسبات ریاضی بسیار پیچیده بلاک‌چین را پشت سر بگذارند، این فضا امن خواهد بود. به طور دقیق جمله‌ای که ناکاموتو در متن گزارش در این خصوص منتشر می‌کند، این عبارت است:

«اگر تعداد افراد کافی، تلاش کنند از قدرت محاسباتی مذکور پیش بیفتند، صحت و تمامیت بیت‌کوین در معرض خطر خواهد بود.»

البته لازم است به این نکته اشاره کنیم که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بلاک‌چین، این بستر امن‌ترین فضا برای تبادلات مالی الکترونیک در دنیای امروز به شمار می‌رود. به عبارت دقیق‌تر، اگر روزی فرابرسد که امکان جعل معاملات در این فضا وجود داشته باشد، هیچ یک از بسترهای معاملاتی دیگر امن نخواهد بود.

چرا باید به بیت کوین اعتماد کرد؟

وقتی در حال مبادله پول به صورت فیزیکی هستیم، به هیچ عنوان این امکان وجود ندارد که یک پول را به دو نفر بدهیم. اما این نگرانی در بستر معاملات دیجیتال وجود دارد که یک نفر بتواند بیت کوین خود را هم‌زمان دو بار خرج کند. ناکاموتو در وایت پیپر بیت کوین به این نگرانی پاسخ داده است. او به کمک یک فناوری به نام سرور زمان‌بندی یا تایم استمپ موفق شده است کاری کند تا کاربران متوجه شوند که مالکان پیشین یک بیت کوین تراکنشی را امضا کرده‌اند یا خیر.

در واقع هر کاربر در این فضا می‌تواند تمام معاملاتی را که روی یک بیت کوین در گذشته انجام شده است را رصد کند. این کار عملاً مانع از تخلفاتی می‌شود که در بالا به آن اشاره کردیم؛ چون مسیری که یک بیت کوین در بستر بلاک‌چین طی کرده است، کاملاً شفاف است.

نقش گواه اثبات کار در تأمین امنیت تراکنش‌های بیت کوین

توضیح در خصوص فناوری بلاک‌چین در این مقاله نمی‌گنجد؛ اما ذکر این نکته لازم است که بدانیم هر تراکنش در بستر بلاک‌چین در قالب یک بلوک ذخیره می‌شود. این بلوک اطلاعات تراکنش را در خود ذخیره می‌کند. بعد از ایجاد هر بلوک به هیچ عنوان محتوای داخل آن دستخوش تغییر نمی‌شود. هر تراکنش که روی یک بیت کوین انجام می‌شود، در قالب بلوک در یک زنجیره قرار می‌گیرد.

گواه اثبات کار یا Proof of Work در بحث فنی به معنای جستجوی ارزش در زمانی است که هش صورت می‌گیرد. به زبان ساده گواه اثبات کار یک ابزار برای افزایش ضریب امنیت تراکنش‌ها است. هرچه زنجیره بلاک‌چین بیت‌کوین طولانی‌تر می‌شود، ضریب امنیتی بیت کوین ارتقا پیدا می‌کند. به این ترتیب با گذر زمان قدرت دفاعی بیت کوین در برابر حملات احتمالی افزایش پیدا می‌کند.

افراد با چه انگیزه‌ای باید اقدام به استخراج بیت کوین کنند؟

استخراج بیت کوین نیاز به سیستم‌های محاسباتی بسیار پیچیده‌ای دارد. همچنین برق مصرفی که برای استخراج بیت کوین لازم است، بسیار زیاد است. حال سؤالی که مطرح می‌شود این است که با چه انگیزه‌ای باید بیت کوین استخراج کرد؟ این سؤال در وایت پیپر بیت کوین پاسخ داده شده است.

این قرارداد در نظر گرفته شده است که، نخستین تراکنش در یک بلوک به عنوان یک تراکنش خاص در نظر گرفته می‌شود که در نهایت از قبل آن یک سکه جدید خلق می‌شود. فرد استخراج کننده بیت کوین به عنوان مالک آن سکه در نظر گرفته می‌شود. این در واقع به عنوان نوعی پاداش برای تلاش فراوانی که در خصوص استخراج بیت کوین انجام می‌شود، است. افزایش معنادار قیمت بیت کوین در طول سال‌های اخیر، این انگیزه را تقویت کرده است.

تلاش برای همگام‌سازی با روند رو به رشد بیت کوین

اشاره کردیم که هر تراکنش که روی یک سکه انجام می‌شود، در بلوک جدیدی قرار می‌گیرد. افزایش تعداد تراکنش‌ها روی یک سکه زنجیره طولانی را به وجود می‌آورد. از طرف دیگر افزایش محبوبیت بیت کوین مشکل کاهش سرعت تراکنش‌ها را به بار آورده است. در وایت پیپر بیت کوین هر دو این مسئله‌ها مورد توجه قرار گرفته است.

بعد از اینکه تعداد تراکنش‌ها روی یک سکه از یک تعداد معینی عبور کرد، امکان حذف تراکنش‌های گذشته به منظور آزاد کردن فضای هارد دیسک وجود دارد. همچنین با فشرده کردن بلوک‌های قدیمی به کمک هش‌های کوتاه‌تر، سرعت تراکنش‌ها افزایش داده می‌شود. البته باید در نظر داشته باشید که این فرآیند در عمل به راحتی قابل انجام نیست و باید مسائل جانبی زیادی را در نظر گرفت.

آیا حریم خصوصی در معاملات بیت کوین رعایت می‌شود؟

هر معامله‌ای که در بستر بلاک‌چین بیت کوین انجام می‌شود، برای عموم کاربران قابل مشاهده است. به هیچ عنوان معامله مخفی در این بازار در جریان نیست. اما در عین حال مسئله حریم خصوصی کاربران به نحو احسن رعایت می‌شود؛ چرا که در عین مشاهده ریز معاملات انجام شده، به هیچ عنوان هویت افراد طرف‌های معامله برای کسی فاش نمی‌شود. همچنین از طریق اعطای کلیدهای خصوصی و عمومی به هر کاربر مسئله حریم خصوصی در بالاترین سطح ممکن رعایت می‌شود.

کلام پایانی

در این مقاله سعی کردیم تا به زبان ساده بررسی کنیم که وایت پیپر بیت کوین چیست. البته باید در نظر داشته باشید که در وایت پیپر بیت کوین مسائل به صورت تخصصی بیان شده است؛ به همین دلیل درک محتوای متن اصلی این سند، نیاز به دانش فنی نسبتاً بالایی دارد.

یک نکته مهم و پایانی در خصوص وایت پیپر بیت کوین یا هر رمزارز دیگری را باید در اینجا اشاره کنیم. به هیچ عنوان صرفاً بر مبنای وایت پیپر منتشر شده تصمیم به سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال نگیرید. عوامل مختلفی برای ارزیابی یک ارز دیجیتال باید در کنار هم بررسی شوند تا بتوان با اطمینان کافی در خصوص سرمایه‌گذاری تصمیم گرفت.

به نظر می‌رسد در دنیای فردا خیلی بیشتر از ارزهای دیجیتال خواهیم شنید. پس بهتر است خودمان را برای فردا آماده کنیم.