بیت کوین چیست؟ روایتی شگفت‌انگیز از بیتکوین به زبان ساده

بیت کوین چیست؟ این یکی از پرتکرارترین پرسش‌های کاربرانی است که با بازار کریپتوکارنسی آشنا می‌شوند؛ حتی اگر تاکنون بیتکوین نخریده باشید، حتماً بارهاوبارها در اخبار این کلمه جادویی به گوشتان خورده است. اگر به هر دلیل، کنجکاوید با Bitcoin آشنا شوید، مقاله درستی را انتخاب کرده‌اید. پادشاه ارزهای دیجیتال، مهم‌ترین لقبی است که در این سال‌ها به بیت کوین داده شده است؛ پادشاهی که البته در سال ۲۰۲۲ میلادی در تخت بیماری بود و کام بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار رمزارزها را تلخ کرد؛ اما خیلی‌ها امیدوارند قیمت بیت کوین بار دیگر در مسیر صعودی قرار بگیرد. اگر برای شنیدن روایت پیدا و پنهان Bitcoin آماده‌اید، تا پایان این مطلب ما را همراهی کنید.

بیت کوین چیست؟

بیت کوین به زبان ساده نوعی پول است. وقتی در موتور جست‌وجوی گوگل به دنبال تصایر بیتکوین بگردید، با سکه طلایی‌رنگی مواجه می‌شوید؛ اما اشتباه نکنید؛ Bitcoin به‌هیچ‌وجه موجودیت فیزیکی ندارد؛ بلکه نوعی دارایی مجازی است که برای پرداخت‌های الکترونیک در بستر بلاک چین می‌توان از آن استفاده کرد. هدف اصلی از ابداع بیت کوین، ایجاد زیرساخت امن و مطمئن برای مبادلات مالی از طریق شبکه بلاک چین است.

در سال ۲۰۲۲ بیتکوین آن‌قدر بزرگ شده است که بتوانیم آن را به‌عنوان ارز جهان‌روا، مانند دلار معرفی کنیم. البته بین ارزهایی مانند دلار و Bitcoin، تفاوت عمده‌ای وجود دارد. دلار به طور مستقیم زیرنظر بانک مرکزی آمریکا چاپ و توزیع می‌شود؛ به همین دلیل، می‌توان گفت زیر چتر حاکمیت متمرکز است؛ اما بیت‌کوین به‌هیچ‌وجه حاکمیت متمرکز ندارد. فناوری بلاکچین این امکان را فراهم کرده است تا این ارز دیجیتال در بستری شفاف با استفاده از نوعی مکانیزم اجماع، به صورت غیرمتمرکز استخراج، توزیع و مبادله شود.

اگر داستان کمی پیچیده به نظر می‌رسد، نگران نباشید. در ادامه گام‌به‌گام با هم پیش خواهیم رفت تا با این پادشاه جدید حاکم بر اقتصاد دنیا آشنا شویم. ماجرا تازه شروع شده است.

خالق بیت کوین کیست؟

برای اینکه متوجه شویم بیت کوین چیست، باید به سراغ شناخت خالق آن برویم. فردی به نام ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ این ارز دیجیتال را معرفی و از آن رونمایی کرد؛ اما متأسفانه یا خوشبختانه، هویت واقعی ساتوشی تاکنون پوشیده باقی مانده است. دلایل مختلفی از جمله کلاهبرداری بودن Bitcoin، ترس از امنیت جانی مخترع آن و…، در این سال‌ها برای مخفی باقی ماندن هویت واقعیت ناکاموتو مطرح شده است؛ اما واقعیت هرچه که هست، هنوز کسی نمی‌تواند با قاطعیت اعلام کند چه کسی ارز دیجیتال را ابداع کرده است.

البته رسانه‌ها در این سال‌ها افراد زیادی را به‌عنوان ناکاموتو واقعی معرفی کرده‌اند؛ حتی برخی افراد نیز ادعا کرده‌اند که ساتوشی هستند؛ اما تا امروز، شواهد و قرائن قانع‌کننده چندانی برای اثبات این ادعاها ارائه نشده است. داستان خالق بیتکوین برای علاقه‌مندان بسیار شنیدنی است. برای مطالعه بیشتر در این زمینه به مقاله مخترع بیت کوین مراجعه کنید.

وایت پیپر بیت کوین چیست؟

ظاهراً از بررسی خالق Bitcoin چیزی زیادی دست ما را نگرفت؛ پس شاید بد نباشد به سراغ وایت پیپر بیت کوین برویم. وایت پیپر سند ویژه‌ای است که توسعه‌دهندگان هر پروژه ارز دیجیتال در اختیار عموم قرار می‌دهند. این سند حاوی محتوایی درباره چیستی پروژه‌های بلاک چین و اهداف آن‌هاست.
ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۸، یعنی حدود چند ماه قبل از رونمایی بیت کوین، از وایت پیپر Bitcoin رونمایی کرد. در این سند، Bitcoin نوعی پول الکترونیک همتا به همتا معرفی شد. همچنین مفهوم غیرمتمرکز بودن بلاکچین بیت کوین مفصل در این سند توضیح داده شده است. با استفاده از الگوریتم‌های ریاضی خاص، مکانیزم‌های اجماع برای اعتبارسنجی تراکنش‌های این شبکه تعریف شده است. به این ترتیب، تراکنش‌ها در بستری امن و بدون نیاز به حضور شخص ثالث به‌عنوان واسطه، انجام می‌شود. این در حالی است که در مبادلات روزمره با ارزهای فیات، عملاً به نهاد واسطه‌ای مانند بانک نیاز است.

اگر می‌خواهید به نگاهی عمیق و تحلیلی جامع از این سند مهم دست پیدا کنید، حتماً به سراغ مقاله وایت پیپر بیت کوین بروید. مهم‌ترین بندهای این سند را در آن مقاله با نگاهی نقادانه زیر ذره‌بین برده‌ایم.

پشتوانه بیتکوین چیست؟

قبل از اینکه پاسخ دهیم پشتوانه بیت کوین چیست، به سراغ ارزهای فیات می‌رویم؛ پول‌هایی که امروز در دست ماست و از آن‌ها برای خرید و فروش روزمره استفاده می‌کنیم. تاکنون به این موضوع فکر کرده‌اید که پشتوانه دلار، ریال و دیگر ارزهای مرجع در کشورهای مختلف چیست؟

واقعیت این است که این ارزها هیچ پشتوانه‌ای ندارند. تا زمانی که نظام مالی برتون وودز (Bertton Woods) در اقتصاد جهانی حاکم بود، داستان فرق می‌کرد. مطابق این نظام مالی، هر کشور باید سیاست‌های پولی خود را به‌گونه‌ای تنظیم می‌کرد که نرخ مبادله ارز خود را متناسب با طلا در نظر بگیرد. این نرخ در هر کشور عددی ثابت بود.

بنابراین، بانک مرکزی فقط به میزان ذخایر طلایی که در اختیار داشت، ارز چاپ می‌کرد. به این ترتیب، به ازای پولی که در جامعه جریان داشت، ذخیره طلا موجود بود؛ اما بعد از خروج آمریکا از این نظام مالی، همه‌چیز در اقتصاد دنیا دگرگون شد. دیگر به ازای ارزهایی که بانک‌های مرکزی چاپ می‌کردند، ذخیره طلا وجود نداشت؛ به همین دلیل، عملاً تمام ارزهای فیات در دنیا بدون پشتوانه هستند.

بیت کوین نیز در دنیای ارزهای بدون پشتوانه متولد شده است؛ بنابراین، این ارز دیجیتال نیز هیچ‌گونه پشتوانه‌ای ندارد. پذیرش بیت کوین از سوی مردم، شرکت‌ها و دولت‌ها در کشورهای مختلف، تنها عاملی است که به آن مشروعیت بخشیده است. دقیقاً همین ماجرا برای ارزهای فیات نیز صدق می‌کند؛ پس خیلی زحمت نکشید و برای Bitcoin به دنبال پشتوانه نباشید.

منظور از استخراج بیت کوین چیست؟

تعداد کل بیتکوین‌های قابل عرضه ۲۱ میلیون واحد است؛ اما پرسش اساسی این است که هر بیت کوین چگونه وارد چرخه توزیع می‌شود؟ در اینجا پای مفهومی به نام استخراج یا ماینینگ به میان می‌آید. اشاره کردیم که در شبکه بلاک چین Bitcoin از نوعی الگوریتم ریاضی به‌عنوان مکانیزم اجماع برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها استفاده می‌شود. نام این الگوریتم اثبات کار (Proof of Work) است.

به موجب این الگوریتم اجماع، تعدادی از کاربران بلاکچین بیت کوین به‌عنوان ماینر فعالیت می‌کنند. ماینرها دستگاه‌های سخت‌افزاری را آماده می‌کنند. هریک از این دستگاه‌ها توان محاسباتی‌ای دارند که آن را در اختیار شبکه بلاکچین بیت کوین قرار می‌دهند. برای تکمیل اعتبارسنجی هر تراکنش شبکه بیت کوین، باید اطلاعات مربوط به آن در قالب یک بلوک به زنجیره بلاک چین Bitcoin اضافه شود. هر بلوک کدی اختصاصی دارد که به نام هش شناخته می‌شود. برای تکمیل اعتبارسنجی باید هش اختصاصی بلوک‌ها شناسایی شود. توان محاسباتی ماینرها صرف انجام این فرایند می‌شود.

هر ماینری که موفق شود زودتر از دیگران هش بلوک را شناسایی کند، پاداش دریافت می‌کند. این پاداش در قالب ارز دیجیتال بیت کوین پرداخت می‌شود؛ از این طریق بیت کوین‌های جدید متولد می‌شوند و در اختیار ماینرها قرار می‌گیرند. ماینرها نیز بیت کوین‌ها را از طریق صرافی‌ها به فروش می‌رسانند و به این ترتیب، Bitcoin به جریان می‌افتد. برای آشنایی بیشتر با این موضوع، مقاله استخراج بیت کوین را مطالعه کنید.

هاوینگ بیتکوین چیست؟

اشاره کردیم که به ازای استخراج موفق Bitcoin، ماینرها پاداش دریافت می‌کنند. این پاداش به ازای استخراج هر ۲۱۰ هزار بیتکوین، نصف می‌شود. به این پدیده هاوینگ بیت کوین گفته می‌شود. جالب است بدانید پاداش استخراج Bitcoin در ابتدا ۵۰ BTC بود؛ اما به مرور زمان، این پاداش کاهش پیدا کرده و در حال حاضر، ۶/۲۵ BTC است. به نظر شما، آیا هاوینگ بیتکوین روی انگیزه ماینرها برای فعالیت در شبکه Bitcoin، تأثیر منفی نمی‌گذارد؟ پاسخ این سؤال را در مقاله هاوینگ بیت کوین مفصل بررسی کرده‌ایم.

سختی شبکه بیت کوین چیست؟  

افزایش قیمت بیت کوین سبب شد تعداد ماینرهای فعال در بلاکچین آن روز‌به‌روز افزایش پیدا کند. از طرفی هرچه تعداد بلوک‌های بلاک چین Bitcoin افزایش پیدا می‌کند، استخراج بلوک‌های جدید دشوارتر می‌شود؛ درنتیجه، به مرور زمان توان محاسباتی‌ای که ماینرها برای استخراج بیت کوین نیاز داشتند، افزایش چشمگیری پیدا کرد.

از اینجا مفهومی به نام سختی استخراج به میان آمد. سختی استخراج توان محاسباتی لازم برای ماینینگ بیت کوین را نشان می‌دهد. این شاخص دائم در حال تغییر است و بسته به شرایط بازار، افزایش یا کاهش پیدا می‌کند. اگر در فکر درآمدزایی از ماینینگ Bitcoin هستید، توصیه می‌کنیم مقاله سختی شبکه یا سختی استخراج چیست؟ را مطالعه کنید. در این مطلب توضیح می‌دهیم اهمیت سختی شبکه بیت کوین چیست و چگونه این شاخص روی امنیت بلاک چین این ارز دیجیتال تأثیرگذار است.

آیا شبکه بلاک چین بیت کوین امن است؟

احتمالاً یکی از سؤالات مهمی که تا به اینجا برای شما پیش آمده، این است که با توجه به غیرمتمرکز بودن بلاکچین بیت کوین، آیا امنیت کافی دارد؟ برای پاسخ به این سؤال باید از دو جنبه به قضیه نگاه کنیم. روی کاغذ و از نظر تئوری، هک کردن شبکه بلاک چین Bitcoin امکان‌پذیر است. برای این کار، هکرها باید روی بیش از ۵۰ درصد این بلاک چین مسلط شوند. تسلط به بیش از ۵۰ درصد شبکه، یعنی در دست گرفتن اختیار بیش از ۵۰ درصد توان محاسباتی این بلاک چین.

با توجه به غیرمتمرکز بودن شبکه بلاک چین بیتکوین، عملاً این توان محاسباتی در سراسر دنیا پخش شده است؛ بنابراین، هک کردن بیش از ۵۰ درصد آن‌ها به صرف هزینه و زمان بسیار زیادی نیاز دارد. به همین دلیل، از نظر عملیاتی، در شرایط فعلی حمله هکری به بلاکچین بیت کوین امکان‌پذیر نیست. البته اگر روزی برسد که تعداد ماینرهای فعال در این شبکه کاهش چشمگیری پیدا کند، آن زمان امنیت این بلاک چین نیز به خطر می‌افتد.

در شرایط فعلی می‌توان با قاطعیت گفت که بیت کوین کاملاً امن است؛ اما نکته مهمی را نباید فراموش کنید. امنیت بلاکچین Bitcoin هیچ ارتباطی به صرافی‌ها و کیف پول‌هایی ندارد که دارایی خود را در آن‌ها نگهداری می‌کنید. در این سال‌ها، بارهاوبارها شاهد بودیم که هکرها به صرافی‌ها و کیف پول‌های ارز دیجیتال حمله کرده‌اند و سرمایه بسیاری افراد از دست رفته است؛ بنابراین، حتماً در انتخاب صرافی و کیف پول برای نگهداری بیت کوین دقت زیادی به خرج دهید.

تاریخچه قیمت بیت کوین

نگاهی به تاریخچه قیمت بیت کوین خالی از لطف نیست. در سال ۲۰۰۹ که از این ارز دیجیتال رونمایی شد، قیمت آن نزدیک به صفر بود. آن روز شاید کمتر کسی جایگاه فعلی را برای Bitcoin پیش‌بینی می‌کرد. قیمت این ارز دیجیتال در سال‌های نخست، قدم‌به‌قدم رشد کرد و در ابتدای سال ۲۰۱۳، به بیش از صد دلار رسید.

روند صعودی قیمت بیت کوین پیوسته ادامه پیدا کرد و در ابتدای سال ۲۰۱۷، برای نخستین‌بار از هزار دلار گذشت؛ اما انگار در این سال موتور رشد قیمت بیت کوین تازه روشن شده بود؛ زیرا در افزایش قیمت خیره‌کننده در پایان سال ۲۰۱۷، بیت کوین به بالای ۱۹ هزار دلار رسید.

سال ۲۰۱۸ فرصتی برای استراحت Bitcoin بود. این استراحت تا پایان سه‌ماهه نخست سال ۲۰۱۹ نیز ادامه یافت و قیمت بیت کوین تا حدود ۳۹۰۰ دلار کاهش پیدا کرد. در ادامه سال ۲۰۱۹ تا نیمه سال ۲۰۲۰، قیمت بیت کوین با شیب ملایم، حدود دو برابر شد و به ۷۰۰۰ دلار رسید.

اما بار دیگر موتور رشد پادشاه ارزهای دیجیتال از نیمه دوم سال ۲۰۲۰ روشن شد. این افزایش قیمت با وقفه کوتاه‌مدتی تا ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۱ ادامه پیدا کرد. سقف تاریخی قیمت بیت‌کوین نزدیک به ۷۰ هزار دلار است که در دو ماه پایانی سال ۲۰۲۱ رقم خورد. پس از آن، زمستان Bitcoin از راه رسید و قیمت بیت کوین در روند نزولی طولانی‌مدت، کاهش شدیدی پیدا کرد. در زمان نگارش این مقاله که در روزهای پایانی سال ۲۰۲۲ به سر می‌بریم، Bitcoin در محدوده ۱۶ هزار دلار در نوسان است. همه چشم‌ها به آینده حرکت قیمت این ارز دیجیتال دوخته شده است. تحلیل شما از روند حرکت آینده بیت کوین چیست؟

پیش‌بینی آینده قیمت بیت کوین

اتفاقات سال ۲۰۲۲ موجی از ناامیدی را بین سرمایه‌گذاران Bitcoin ایجاد کرده است؛ اما آیا ماجراجویی بیتکوین همین جا به پایان می‌رسد؟ پاسخ بسیاری از کارشناسان اقتصادی به این پرسش منفی است. بسیاری معتقدند دهه پیش رو تا سال ۲۰۳۰، از منظر تکامل و توسعه شبکه بیت کوین اهمیت چشمگیری دارد. امروز Bitcoin بیشتر ابزار سرمایه‌گذاری و کسب سود از محل نوسانات قیمت به حساب می‌آید، اما به نظر می‌رسد در دهه آینده با پذیرش جهانی، شاهد باشیم که دولت‌ها و شهروندان آن‌ها از بیت کوین به‌عنوان ارز رایجی برای پرداخت‌های روزمره استفاده کنند.

البته چالش‌های جدی مانند مقیاس‌پذیری و امنیت نیز بر سر راه بیت کوین وجود دارند. برای تکمیل هر بلاک بیت کوین حدود ده دقیقه زمان نیاز است و برای تبدیل شدن آن به ارزی در مقیاس جهانی برای پرداخت‌های روزمره، این عدد باید کاهش پیدا کند. همچنین هیچ‌کس نمی‌تواند پاسخ شفافی به این سؤال بدهد که پس از استخراج آخرین بیت کوین چه اتفاقی می‌افتد؟ این‌ها چالش‌هایی جدی هستند که بیت کوین برای گام برداشتن در مسیر موفقیت باید از سدشان عبور کند.

در آینده کوتاه‌مدت نیز بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند حداقل باید تا نیمه دوم سال ۲۰۲۳ صبر کرد تا این ارز دیجیتال از بحران سال ۲۰۲۲ نجات پیدا کند. نظر شما درباره آینده بیت کوین چیست؟

کلام پایانی

در این مطلب بررسی کردیم که بیت کوین چیست و چه نکاتی درباره این ارز دیجیتال وجود دارد. تعداد ارزهای دیجیتال موجود در بازار کریپتوکارنسی روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند؛ اما بدون تردید، مهم‌ترین رمزارز این بازار بیتکوین است. BTC به نوعی سند هویت بازار ارزهای دیجیتال است؛ بنابراین، اگر قصد دارید در این بازار سرمایه‌گذاری و درآمدزایی کنید، باید پیوسته دانش و آگاهی خود را درباره بیت کوین ارتقا دهید. ما در کلینیک سرمایه مقالات مفصلی را به آموزش بیت کوین اختصاص داده‌ایم. با مطالعه این مقالات می‌توانید روی موضوعات مختلف مرتبط با پادشاه ارزهای دیجیتال به تسلط زیادی برسید. همچنین می‌توانید سؤالات خود را درباره بیت کوین با ما در میان بگذارید. سعی می‌کنیم در کوتاه‌ترین زمان ممکن پاسخ‌گوی سؤالات شما عزیزان باشیم.