یک سکه بهار آزادی را در نظر بگیرید. این سکه به عنوان یک دارایی مثلی تلقی می‌شود. یعنی می‌توانید یک سکه بهار آزادی را با یک سکه بهار آزادی دیگر معاوضه کنید؛ چرا که اساساً این دو سکه دارای ارزش یکسان و برابری هستند. اما در مقابل منزل مسکونی خود را در نظر بگیرید. منزل شما به عنوان دارایی غیر مثلی به شمار می‌رود؛ چرا که دارای مشخصاتی است که آن را از تمام واحدهای مسکونی دیگری که در دنیا وجود دارد، متمایز می‌کند. توکن غیر قابل معاوضه در بازار ارزهای دیجیتال به نوعی همین مفهوم را تداعی می‌کند. منظور از توکن غیر مثلی یک دارایی دیجیتال با مشخصات منحصر به فرد است که تمام دارایی‌های دیگر موجود در بازار آن را متمایز می‌کند. در این مقاله به طور مفصل بررسی می‌کنیم که توکن غیر قابل معاوضه یا NFT چیست و هر آنچه لازم است در این زمینه بدانید را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.

آنچه در این مقاله می‌خوانید...

توکن NFT چیست؟

Non Fungible Token یا توکن غیر قابل معاوضه یک مفهوم بسیار مهم و پرکاربرد در بازار رمزارزها است که اگر سابقه فعالیت در این بازار را داشته باشید، قطعاً با آن آشنا هستید. اگر بخواهیم در یک جمله بگوییم NFT چیست، باید این طور بیان کنیم که یک دارایی دیجیتال است که از ویژگی‌های انحصاری برخوردار بوده و هیچ دارایی دیجیتال مشابهی با آن در بازار وجود ندارد.

توکن‌های غیر قابل معاوضه روی بلاک‌چین تعریف می‌شوند. مالکیت این توکن‌ها با سایر توکن‌ها هیچ‌گونه تفاوتی ندارد. در واقع افراد برای ذخیره این توکن‌ها باید آن‌ها را روی کیف پول دیجیتال خود ذخیره کنند. فرآیند خرید و فروش توکن غیر مثلی نیز دقیقاً مانند سایر ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین و اتریوم است.

ویژگی‌های توکن NFT چیست؟

ویژگی‌های توکن NFT

در ادامه بحث توکن NFT چیست، باید در خصوص ویژگی‌های این توکن‌ها نکاتی را مورد بررسی قرار دهیم. واقعیت این است که این توکن‌ها بسیاری از ویژگی‌های سایر ارزهای دیجیتال را دارند؛ آنچه این توکن‌ها را از دیگران متمایز می‌کند، سه ویژگی اختصاصی است که عبارت‌اند از:

۱. نداشتن مشابه در بازار

همان‌طور که در تعریف NFT چیست اشاره کردیم، این توکن‌ها دارای ویژگی‌هایی هستند که مشابه آن را در هیچ‌یک از توکن‌های دیگر موجود در بازار نمی‌توان یافت.

۲. محدود بودن تعداد آن‌ها در بازار

توکن‌های غیر مثلی در بازار به طور محدود عرضه می‌شوند. توسعه‌دهندگان NFT ها علی‌رغم اینکه می‌توانند تعداد بسیاری از این توکن‌ها را به بازار عرضه کنند، ترجیح می‌دهند تا تعداد محدودی از توکن‌های غیر قابل معاوضه در بازار وجود داشته باشد. این ویژگی مهم می‌تواند ارزشمندی این توکن‌ها در بلندمدت تضمین کند.

۳. غیر قابل تقسیم بودن

وقتی قصد خرید یک ارز دیجیتال مانند اتریوم یا بیت کوین را دارید، هیچ نیازی به خرید یک سکه کامل وجود ندارد. بلکه بسته به میزان سرمایه‌ای که در نظر دارید، می‌توانید درصدی از یک سکه را خریداری کنید. اما در خصوص توکن‌های غیر قابل معاوضه این امکان وجود ندارد و هرگاه قصد خرید و فروش آن‌ها را دارید، باید یک واحد کامل را مبادله کنید.

مزایای توکن غیر قابل معاوضه یا NFT چیست؟

مزایای توکن غیر قابل معاوضه یا NFT

در ادامه بحث توکن NFT چیست، باید به بررسی مزایای استفاده از این توکن بپردازیم. شاید این سوال برای شما به وجود آمده باشد که این توکن‌ها چه مزیت رقابتی در مقایسه با سایر ارزهای موجود در بازار دارند. این سؤال بسیار مهمی است که باید به طور دقیق مشخص شود که توکن غیر مثلی به چه دردی می‌خورد؟ برای روشن این مسئله می‌توان به نکات زیر اشاره کرد:

۱. مالکیت حقیقی به معنای واقعی کلمه محقق می‌شود

در دنیای مبتنی بر اینترنت امروز، ما در فضای مجازی فعالیت‌های زیادی داریم که گمان می‌کنیم تحت مالکیت ما اداره می‌شوند. مثلاً فرض کنید که بسیاری از ما امروز در یک پیام‌رسان یا شبکه اجتماعی دارای اکانت هستیم. این اکانت به نام ما است و فعالیت‌هایی که در آن انجام می‌دهیم، ذیل هویت ما انجام می‌شود. اما آیا واقعاً این اکانت‌ها در تصاحب ما هستند یا شرکت‌های ارائه دهنده خدمات شبکه‌های اجتماعی هر زمان که بخواهند می‌توانند کنترل حساب ما را در دست بگیرند؟‌

پاسخ روشن است؛ مالکیت این صفحات مجازی تماماً در اختیار ما نیست. اما با تعریف توکن غیر قابل معاوضه در بستر فناوری بلاک‌چین این امکان ایجاد شده است که افراد یک دارایی را به طور کامل تحت اختیار خود در بیاورند و اصطلاحاً مالک واقعی آن باشند. این یک موهبت بسیار بزرگ در عصر دیجیتال به شمار می‌رود.

۲. قابلیت خرید و فروش سریع دارند

این توکن‌ها با وجود اینکه تحت مالکیت حقیقی دارندگان آن قرار دارند، اما قابل معامله هستند و خیلی راحت می‌توان آن‌ها را با دیگران معامله کرد؛ بنابراین نباید به اشتباه تصور شود که وقتی کسی مالک یک توکن غیر مثلی می‌شود، برای همیشه باید آن را با خود داشته باشد.

۳. توکن غیر مثلی قابل تخریب شدن نیست

وقتی یک توکن غیر مثلی در بازار ایجاد می‌شود، به هیچ عنوان قابل حذف شدن نیست. تغییرات متنوعی بنا به خواست و اراده مالک ممکن است روی آن‌ها ایجاد شود؛ اما تحت هیچ شرایطی برای همیشه در بازار حذف نمی‌شوند.

چه کاربردهایی برای توکن غیرمثلی می‌توان برشمرد؟

تا اینجای بحث توکن NFT چیست، با تعریف و مزایای این دسته از توکن‌ها آشنا شدیم. در این قسمت وقت آن رسیده است که به بررسی کاربردهای آن‌ها در عمل بپردازیم. برخی از مهم‌ترین حوزه‌های کاربردی این دسته از توکن‌ها عبارت‌اند از:

۱. رعایت حق کپی رایت در دنیای دیجیتال

وقتی پای اینترنت به دنیای امروز باز شد، مسئله کپی رایت و رعایت حق نشر به یک بحران جدی تبدیل شد. با وجود اینکه قوانین متعددی در کشورهای مختلف و در سطح بین‌المللی برای حراست از حق ناشران آثار مختلف وضع شده است، اما در عمل سرقت این آثار در کوتاه‌ترین زمان و به راحت‌ترین شکل ممکن در این بازار انجام می‌شد. توکن‌های غیر مثلی این امکان را ایجاد کرده‌اند که آثار مختلف در قالب آن‌ها عرضه شوند و به این ترتیب مسئله حراست از مالکیت معنوی روی آثار هنری مختلف تا حد زیادی برآورده می‌شود.

۲. کلیکسیونرها عاشق NFT هستند

افراد کلکسیونر از دنیای حقیقی وارد فضای مجازی نیز شده‌اند و در حال حاضر عده‌ای هستند که مشغول جمع‌آوری دارایی‌های دیجیتال در قالب کلکسیون هستند. به کمک NFT ها خیلی راحت‌تر از قبل می‌توان از این دارایی‌ها نگهداری کرد.

کلیکسیونرها عاشق NFT هستند

۳. پای NFT به صنعت بازی نیز باز شده است

سال‌های این مسئله در ذهن تولیدکنندگان بازی‌های کامپیوتری بود که بتوانند آیتم‌های اختصاصی برای گیمرها ایجاد کنند و به این ترتیب هم میزان جذابیت بازی‌ها را افزایش دهند و هم پول بیشتری به جیب بزنند. فناوری بلاک‌چین این مهم را محقق کرد. در حال حاضر تعداد زیادی بازی کامپیوتری مبتنی بر بلاک‌چین طراحی شده است که به کمک توکن‌های غیر مثلی آیتم‌ها یا امکانات داخل آن‌ها شخصی‌سازی می‌شوند.

۴. دامنه‌های اینترنتی اختصاصی به کمک توکن غیر قابل معاوضه عرضه می‌شود

در ادامه بحث ویژگی NFT چیست، به بحث از دامنه‌های اینترنتی وب‌سایت‌ها می‌رسیم. در حال حاضر وقتی شما از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات دامنه اینترنتی، یک دامنه را تهیه می‌کنید، مالک آن نیستید و کنترل دامنه در اختیار شرکت ارائه دهنده خدمات قرار دارد. در حال حاضر اتریوم نیم سرویس دامنه .ETH را ارائه می‌دهد که به کمک توکن غیر قابل معاوضه به صورت کامل به شخص خریدار واگذار می‌شود و مالکیت آن را در اختیار می‌گیرد.

معرفی برخی از پروژه‌های معروف NFT در بازار رمزارزها

وقتی به کاربردهای توکن غیر مثلی نگاه می‌اندازیم، متوجه می‌شویم که دامنه این کاربردها در آینده احتمالاً خیلی گسترده‌تر از آن چیزی شود که در حال حاضر وجود دارد.

برخی از پروژه‌های معروف NFT در بازار رمزارزها

با این وجود در شرایط حاضر نیز پروژه‌های مطرحی در بازار رمزارزها مبتنی NFT پایه‌گذاری شده‌اند که جا دارد در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره کنیم.

  1. پروژه بازی کریپتوکیتیز: یک بازی NFT مبتنی بر بلاک‌چین اتریوم است که در آن گیمرها به جمع‌آوری گربه‌های خاص و معامله آن‌ها می‌پردازند.
  2. بازی دسنترالند:‌ در این بازی که روی بلاک‌چین اتریوم راه‌اندازی شده است، افراد می‌توانند نسبت به جمع‌آوری و معامله اشیای کلکسیونی و همچنین زمین بپردازند.
  3. پلتفرم سوپرریر (SuperRare): در این پلتفرم امکان خرید و فروش آثار هنری دیجیتال به کمک توکن غیر قابل معاوضه فراهم شده است.

توکن غیر قابل معاوضه چگونه ساخته می‌شود؟

بلاک‌چین اتریوم به عنوان اصلی‌ترین میزبان NFT ها تلقی می‌شود. توسعه‌دهندگان این بلاک‌چین، چندین استاندارد را برای تعریف توکن‌های غیر مثلی در نظر گرفته‌اند. شاید این سؤال برای شما ایجاد شده باشد که روش ساخت NFT چیست؟ لازم است توجه داشته باشید که در بلاک‌چین اتریوم دو استاندارد زیر به عنوان دستورالعمل ساخت توکن غیر قابل معاوضه به شمار می‌روند.

۱. استاندارد ERC 1155

این استاندارد برای ایجاد توکن‌های نیمه مثلی کاربرد دارند. فرض کنید در یک بازی شما می‌خواهید از یک اسلحه خاص صرفاً ۱۰۰ مورد ساخته شود و در اختیار گیمرها قرار بگیرد. در این حالت این استاندارد به کمک شما می‌آید.

۲. استاندارد ERC 721

به کمک این استاندارد هر توکن صرفاً به یک نشانی خاص اختصاص پیدا می‌کند و این در واقع همان توکن غیر مثلی است. در کد مربوط به این استاندارد، قابلیت خرید و فروش توکن‌ها لحاظ می‌شود.

راه فعالیت در پروژه‌های NFT چیست؟

در ادامه بحث توکن NFT چیست، نوبت به بررسی روش فعالیت در این پروژه‌ها می‌رسد. واقعیت این است که فعالیت در این پروژه‌ها کار چندان دشواری پیش رو ندارید و می‌توانید در چند گام ساده این کار را ادامه دهید:‌

  • انتخاب یک پروژه NFT و وارد شدن به سایت اختصاصی آن
  • نصب کیف پول اختصاصی برای ذخیره‌سازی توکن‌های غیر مثلی
  • واریز مقداری ارز دیجیتال به کیف پول برای خرید و فروش توکن غیر قابل معاوضه مورد نظر
  • خرید توکن، ذخیره و فعالیت به کمک آن و فروش در صورت صلاحدید

نگاهی به آینده پروژه‌های NFT در بازار ارزهای دیجیتال

همان‌طور که تا اینجا مشاهده کردید، توکن‌های غیر قابل معاوضه هنوز موفق نشده‌اند که جایگاه واقعی خود را در بازار به دست بیاورند. با توجه به قابلیت‌های آن‌ها، انتظار می‌رود که در آینده نزدیک پروژه‌های جدی‌تری از NFT ها در بازار مشاهده شود. اما یک چالش بسیار جدی در شرایط فعلی پروژه‌های NFT را تهدید می‌کند. بسیاری از ارزهای دیجیتال در شرایط نقدشوندگی مطلوبی قرار دارند. به عنوان مثال وقتی بیت کوین یا اتریوم تهیه می‌کنید، معمولاً هر زمان که اراده کنید، خریداری برای آن‌ها وجود دارد. اما درباره توکن غیر قابل معاوضه به هیچ عنوان این موضوع صادق نیست. وقتی یک توکن غیر مثلی را تهیه می‌کنید، باید در نظر داشته باشید که ممکن است تا مدت‌ها کسی پیدا نشود که آن را از شما بخرد.

نکته مهم دیگر این است که هنوز تعداد پروژه‌های NFT در بازار خیلی توسعه پیدا نکرده است. همچنین حجم نقدینگی و تعداد کاربرانی که درگیر آن‌ها هستند، ناچیز است. معضل بعدی در خصوص NFTها، کارمزد معاملات نسبتاً بالایی است که در خرید و فروش روی دست کاربران به جا می‌گذارند. چالش بعدی بر سر راه این توکن‌ها، آن است که به راحتی ساخته می‌شوند و از همین رو، به عنوان ابزاری در دست کلاهبرداران قرار گرفته است.

به نظر می‌رسد تا زمانی که چالش‌های فوق در سر راه پروژه‌های NFT برداشته نشود، نمی‌توان انتظار پیشرفت‌های چشمگیر و قابل توجهی را در خصوص این پروژه‌ها داشت.

سوالات متداول

۱. بیشتر پروژه‌های NFT روی کدام بلاک‌چین تعریف می‌شوند؟

بلاک‌چین اتریوم به عنوان اصلی‌ترین میزبان پروژه‌های NFT است.

۲. معروف‌ترین پروژه‌های NFT چیست؟

AXIE INFINITY، SUPERRARE، SORARE، CRYPTOKITTIES، CRYPTOVOXELS، MAKERSPLACE و DECENTRALAND به عنوان اصلی‌ترین پروژه‌های NFT در بازار ارزهای دیجیتال به شمار می‌روند.

۳. ارزش بازار پروژه‌های NFT چقدر است؟

در نیمه نخست سال ۲۰۲۰، ارز کل بازار NFT ها به حدود ۳۰۰ میلیون دلار می‌رسید. این در حالی است که پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که در سال ۲۰۲۱ این بازار به حدود ۲.۵ میلیارد دلار ارزش بازار دست پیدا کند.

۴. برترین توکن‌های NFT در سال ۲۰۲۱ چه نام دارند؟

برخی از معروف‌ترین و بهترین پروژه‌های NFT در سال ۲۰۲۱ عبارتند از:

کلام پایانی

در این مقاله بررسی کردیم که توکن NFT چیست و چه کاربردهایی را می‌توان برای آن متصور بود. آنچه در حال حاضر در بازار مشاهده می‌شود، این نکته است که NFT ها بیشتر جنبه سرگرمی دارند و هنوز تبدیل به یک صنعت سودده نشده‌اند. با این وجود از نظر ذاتی ظرفیت‌های خوبی در این پروژه‌ها نهفته است و به نظر می‌رسد بتوان به کمک این توکن غیر قابل معاوضه در آینده پروژه‌های جدی‌تری را راه‌اندازی کرد. البته این مسئله نیاز به حمایت و به رسمیت شناخته شدن آن‌ها توسط دولت‌ها دارد. به هر ترتیب تا آن زمان باید برای خرید این توکن‌ها نهایت دقت را داشته باشید تا دچار مشکلات و چالش‌های احتمالی پیرامون آن‌ها نشوید.