ارز دیجیتال پولکادات چیست؟ نقد و بررسی رمزارز DOT
تا چند سال پیش، یکی از مشکلات بزرگ فناوری بلاکچین، نداشتن قابلیت همکاری و تعامل شبکههای بلاکچین مختلف با یکدیگر بود. این مشکل عملاً مانع توسعه کاربرد شبکههای بلاکچین میشد. متخصصان فناوری برای حل این معضل دست به کار شدند. بلاک چین غیر متمرکز پولکادات (Polkadot) یکی از مهمترین راهحلهای این مشکل است. در قالب شبکه پولکادات، امکان تعامل بین بلاکچینهای مختلف فراهم شده است. به این ترتیب، شرکتها و سازمانهایی که مایل بودند از برنامههای غیرمتمرکز استفاده کنند، به سراغ پولکادات آمدند. در این مطلب بررسی خواهیم کرد که پولکادات چیست و آن را به صورت جامع ارزیابی میکنیم. تا پایان با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید: برنامه های غیرمتمرکز یا Dapp چیست؟
بلاک چین پولکادات چیست؟
شبکههای بلاکچین معمولاً در سه نسل طبقهبندی میشوند که عبارتاند از:
- نسل اول: استفاده از فناوری بلاک چین برای ذخیره و انتقال ارزش به صورت همتا به همتا
- نسل دوم: ایجاد زیرساخت لازم برای تعریف قراردادهای هوشمند و برنامههای غیرمتمرکز بهمنظور برطرف کردن مشکلات دنیای واقعی
- نسل سوم: فراهم کردن بستری مقیاسپذیر برای تعامل شبکههای بلاکچین با یکدیگر
بدون تردید، بیت کوین مهمترین نماینده نسل اول بلاکچینهاست. در کنار آن، اتریوم نیز بزرگترین میزبان برنامههای غیرمتمرکز و قراردادهای هوشمند است که پرچمدار بلاکچینهای نسل دوم به حساب میآید. قبل از اینکه به بلاکچینهای نسل سوم برسیم، باید به این سؤال پاسخ دهیم که اساساً چرا به این نسل نیاز است؟
برای مثال، شبکه اتریوم را در نظر بگیرید. هرچند با راهاندازی اتریوم ۲.۰، وعده حل مشکلات مقیاسپذیری این بلاکچین داده شده است؛ واقعیت این است که شبکه اتریوم از شبکههای بلاکچین دیگر مجزاست. تا زمانی که این مشکل وجود داشته باشد، امکان عمومی شدن کاربرد شبکههای بلاکچین در بستری واحد برای افراد حقیقی و حقوقی فراهم نیست؛ بنابراین، به پلتفرمهای واسطهای نیاز است که این مشکل را از میان بردارند.
پولکادات یکی از این شبکههای بلاک چین است. شاید بپرسید هدف اصلی پولکادات چیست؟ در پاسخ باید بگوییم Polkadot با شعار ایجاد قابلیت همکاری بین بلاک چینها در بستر وب ۳.۰، فعالیت خود را آغاز کرده است و قصد دارد بهنوعی نقش اینترنت بلاکچینها را ایفا کند. به این ترتیب، امکان تعامل و ارتباط شبکههای مختلف در بستری یکپارچه فراهم میشود.
معرفی تیم بنیانگذار پولکادات
تا اینجا متوجه شدیم پولکادات چیست و چه هدفی را دنبال میکند. Polkadot در ابتدا بهعنوان پروژهای اختصاصی توسعه داده شد. در فوریه سال ۲۰۱۷، فردی به نام راجر ور (Roger Ver) تعدادی بیت کوین کش به ارزش ده هزار دلار را برای پایهگذاری و توسعه این پروژه اختصاص داد. در ادامه، عرضه اولیه ارز دات (DOT) در ژوئن سال ۲۰۱۷ برگزار شد که باز هم راجر ور سرمایهگذاری اصلی را در این ICO انجام داد.
بنیاد وب ۳ اصلیترین حامی و مسئول توسعه پروژه پولکادات به حساب میآید. این بنیاد در زمینه سرمایهگذاری در پلتفرمها و برنامههای غیرمتمرکز فعالیت میکند که زمینهساز تحقق WEB 3.0 در دنیا هستند. یک شرکت به نام پریتی تکنالجیز (Parity Technologies) زیرمجموعه بنیاد وب ۳ است که وظیفه توسعه پولکادات را بر عهده دارد.
گوین وود (Gavin Wood) چهره اصلی این شرکت است که بهعنوان بنیانگذار شبکه پولکادات نیز شناخته میشود. در کنار او، تعدادی کارشناس فناوری نیز فعالیت میکنند که از مهمترین آنها میتوان به پیتر چابن (Peter Czaban) و رابرت هابرمایر (Robert Habermeier) اشاره کرد.
شبکه پولکادات چگونه کار میکند؟
کسی که قصدش فقط خریدن ارز DOT است، به تسلط کامل بر فناوری حاکم بر شبکه پولکادات نیاز ندارد؛ اما مکانیزم عملکرد هر شبکه جوهره اصلی آن است که امکان رشد و توسعه آن را در آینده فراهم میکند؛ بنابراین، برای دستیابی به پیشبینی دقیق از آینده ارز دات، به شناخت نسبی از نحوه عملکرد این بلاک چین نیاز داریم.
در قالب شبکه پولکادات، بلاکچینهای مختلف میتوانند به صورت موازی با هم کار کنند و درعینحال، بستر واحدی برای کنار هم قرار گرفتن آنها نیز تدارک دیده شده است. برای درک نحوه اجرایی کردن این قابلیت باید مکانیزم عملکرد پولکادات را در قالب چند بخش مجزا بررسی کنیم.
چهار زنجیره بلاکچین پولکادات
برای پاسخ به این سؤال که مکانیزم عملکرد پولکادات چیست، ابتدا باید به سراغ زنجیرههای این شبکه برویم. بلاکچین پولکادات از چهار زنجیره تشکیل شده است که عبارتاند از:
۱. ریلی چین (Rely Chain)
زنجیره اصلی پولکادات، ریلی چین است. تمام شبکههای بلاکچین خارج از پولکادات، بلوکهای خود را در این زنجیره به اشتراک میگذارند. به این ترتیب، پلتفرم واحدی برای کنار هم قرار گرفتن تمام شبکههای بلاکچین ایجاد میشود. به عبارت دیگر، ریلی چین نقش هماهنگکننده تمام شبکههای دیگر را در بستر پولکادات ایفا میکند. دو کاربرد مهم دیگر نیز میتوان برای ریلی چین ذکر کرد:
- اعتبارسنجی و تأیید تراکنشهای پولکادات از طریق استیکینگ ارز دات (DOT)
- برگزاری رأیگیری بین صاحبان ارز DOT برای حاکمیت مشارکتی بلاک چین پولکادات
نودهای اعتبارسنجی بلاک چین پولکادات در این زنجیره فعالیت میکنند. نودهای دیگری نیز هستند که در زنجیرههای دیگر حضور دارند و در ادامه آنها را معرفی میکنیم.
بیشتر بخوانید: نود یا گره در ارز دیجیتال چیست؟
۲. پاراچین (Parachain)
پولکادات برای ارتقای مقیاسپذیری به سراغ پاراچین رفته است. پاراچین را میتوان زنجیره موازی شبکه Polkadot برشمرد. تعداد زیادی پاراچین بهموازای ریلی چین وجود دارند که تراکنشهای ارز دیجیتال دات در آنها ثبت میشوند. در ادامه، هریک از تراکنشها در بازه زمانی مشخصی به ریلی چین منتقل و در بلوکها ثبت و ذخیره میشوند. البته، باید تأکید کنیم پاراچینها با یکدیگر نیز در ارتباط هستند و میتوانند دادههای تراکنشها را جابهجا کنند. معمولاً برنامههای غیرمتمرکز در بستر پولکادات نیز پاراچین اختصاصی خود را ایجاد میکنند.
نودهای رابط وظیفه جمعآوری تراکنشها و اجرای آنها در بستر پاراچینها را بر عهده دارند. در ادامه، این دادهها در یک بلاک جمعآوری میشوند و سپس در اختیار اعتبارسنجهایی قرار میگیرند که وظیفه اعتبارسنجی تراکنشهای یک بلاک را بر عهده دارند.
۳. پاراترید (Parathread)
پاراتریدر در ظاهر شباهت زیادی به پاراچین دارد. پاراتریدر نوعی زنجیره است که به صورت موازی با شبکه ریلی چین فعالیت میکند. تفاوت پاراتریدر با پاراچین در این است که پاراچین به صورت دائمی و پیوسته به ریلی چین متصل است؛ اما پاراتریدر اتصال دائمی با ریلی چین ندارد؛ بلکه تنها در صورت نیاز میتواند به صورت موردی به ریلی چین متصل شود و دادههای تراکنش را در بلاکهای این زنجیره ثبت و نگهداری کند. به این ترتیب، استفاده از زیرساخت پاراتریدر برای برنامههای غیرمتمرکز در بستر پولکادات، در مقایسه با پاراچین هزینه کمتری دارد.
۴. پل (Bridge)
پل بلاک چین زیرساختی است که امکان ارسال دادهها بین شبکههای بلاک چین مختلف با مکانیزمهای اجماع متفاوت را فراهم میکند. در مقاله جداگانهای با عنوان «پل بلاکچین چیست؟» درباره این موضوع بحث کردهایم که برای مطالعه بیشتر میتوانید به آن مراجعه کنید. در شبکه پولکادات نیز تعدادی پل وجود دارد که برای انتقال دادهها از بلاکچینهای دیگر به پولکادات و برعکس استفاده میشوند.
مکانیزم اجماع پولکادات
مکانیزم اجماع شبکه پولکادات در ارتقای قابلیتهای آن نقش کلیدی دارد. در این بلاکچین نوع خاصی از الگوریتم اثبات کار استفاده میشود. نام این الگوریتم اجماع گرندپا / بیب (Grandpa/Babe) است. در این الگوریتم اجماع سعی شده است مزایای هریک از مکانیزمهای اجماع اثبات کار و اثبات سهام تجمیع شود. به این ترتیب، شبکه در عین برخورداری از مقیاسپذیری بالا، کاملاً امن است.
در قالب این شبکه افراد با استیکینگ توکنهای دات میتوانند بهعنوان نود گزیننده (Nominator Node) فعالیت کنند. نودهای گزیننده برای انتخاب نودهای اعتبارسنج حق رأی دارند. به این ترتیب، در فرایند رأیگیری از بین آنها نودهای اعتبارسنج انتخاب میشوند.
البته مسئولیت نودهای گزیننده فقط در انتخاب اعتبارسنجها خلاصه نمیشود؛ بلکه آنها در قبال رفتار اعتبارسنجها نیز مسئولاند؛ به این معنی که در صورت خرابکاری نودهای اعتبارسنج انتخابشده، پاداشهای نودهای گزیننده لغو میشوند و توکنهای استیکشدهشان نیز بهعنوان جریمه از بین میرود.
نقد و بررسی پولکادات
بررسی کردیم که مکانیزم عملکرد پولکادات چیست و چگونه کار میکند. این شبکه در مقایسه با بلاکچینهای مشابه دیگر، مزایا و معایبی دارد که باید آنها را بررسی کنیم.
مزایای پولکادات چیست؟
پولکادات آمده است تا با ارائه راهحلهای کاربردی، مشکلات و ضعفهای نسل اول و دوم بلاکچینها را برطرف کند. برای تحقق این کار نیز از سازوکارهای منحصربهفردی استفاده میکند. مزایای اصلی این شبکه بلاکچین را میتوان به صورت زیر برشمرد:
۱. ارتقای قابلیت مقیاسپذیری
بیتردید، یکی از مشکلات جدی و مشترک بین بلاکچینهای نسل اول و دوم، ضعف در مقیاسپذیری است. درباره مفهوم مقیاسپذیری در مقالهای با عنوان «مقیاسپذیری در بلاک چین چیست؟» مفصل بحث کردهایم. برای مطالعه عمیقتر درباره ابعاد این موضوع، میتوانید به مطلب مذکور مراجعه کنید.
بیت کوین و اتریوم هر دو این مشکل را دارند. هرچند با بهروزرسانی اتریوم ممکن است تا حدی از شدت این معضل کاسته شود؛ اما ساختمان اتریوم بهگونهای است که احتمالاً در آینده نهچنداندور، بار دیگر گرفتار ترافیک زیاد در شبکه خواهد شد. ضعف در مقیاسپذیری سبب میشود کارمزد تراکنشها در شبکه افزایش پیدا کند. به این ترتیب، هزینههای زیادی به اعضای جامعه آن شبکه تحمیل میشود.
پولکادات با اجرای زنجیرههای موازی مانند پاراچینها در کنار زنجیره اصلی به نام ریلی چین، موفق شده است مشکل مقیاسپذیری را حل کند؛ به طوری که تراکنشها در پاراچینها پردازش و در زمان مناسب به ریلی چین انتقال داده میشوند. جالب است بدانید این فناوری سبب شده است ظرفیت تعداد تراکنشهایی که در ثانیه در شبکه پولکادات پردازش میشوند، از نظر تئوری به حدود یک میلیون تراکنش برسد؛ عددی که در نوع خود بسیار شگفتانگیز است.
۲. حذف هاردفورک برای بهروزرسانی شبکه
مرور داستان هاردفورکهایی که تاکنون برای ارزهای دیجیتال مختلف انجام شده است، ضعفی اساسی را نشان میدهد. بهروزرسانیها در قالب هاردفورک با هدف ارتقای قابلیتهای شبکه انجام میشود. این در حالی است که تجربه نشان داده است هاردفورکها سبب ایجاد دو دستگی در اعضای جامعه رمزارزها میشود. توصیه میکنیم مقاله «بیت کوین کش چیست؟» را مطالعه کنید. داستان ایجاد بیت کوین کش و جدایی آن از بیت کوین، تصویر واضحی از ایرادهای هاردفورک را پیش روی شما قرار میدهد.
اجرای بهروزرسانیها برای برطرف کردن نقاط ضعف و ارتقای قابلیت شبکههای بلاکچین ضروری است؛ بنابراین، باید به دنبال راهی برای جلوگیری از ایجاد دو دستگی بین اعضای جامعه شبکه بود. پولکادات موفق شده است این مهم را انجام دهد؛ به طوری که مکانیزم حاکمیت مشارکتی را برای تصمیمگیری درباره اعمال بهروزرسانیها در شبکه به کار میگیرد. به این ترتیب، قبل از اعمال هرگونه تغییر در شبکه بلاکچین، بین اعضای شبکه رأیگیری میشود. در صورت تأیید، بهروزرسانیها بدون نیاز به اجرای هاردفورک در پولکادات اجرا میشوند.
۳. انعطافپذیری زیاد
بلاکچینهای نسل اول و دوم مانند جزایری هستند که در اقیانوسهای بزرگی ایجاد شدهاند. به این معنی که کاملاً مجزا از هم عمل میکنند. پولکادات بازی را عوض و نقش واسطه را بین این جزایر دور از هم ایفا میکند. به این ترتیب، بستر تعامل تمام شبکههای بلاکچین در Polkadot فراهم شده است. این قابلیت مهم عملاً زمینه را برای همکاری بلاکچینهای مختلف به وجود آورده است.
معایب پولکادات چیست؟
در صنعت بلاکچین قانون نانوشتهای وجود دارد؛ معمولاً وقتی مقیاسپذیری شبکه افزایش پیدا میکند، سطح امنیت آن کاهش مییابد؛ زیرا مکانیزمهایی که برای ارتقای مقیاسپذیری در نظر گرفته میشوند، عمدتاً مربوط به مکانیزمهای اجماع و نحوه تأیید تراکنشهاست. بر این اساس، مهمترین چالش پولکادات نیز مربوط به مسائل امنیتی است.
وقتی به گذشته نگاه میکنیم، مشخص میشود دو بار حمله هکری به پولکادات در سال ۲۰۱۷ رخ داده است؛ حملههایی که خسارتهای جدی را نیز برای این شبکه به دنبال داشته است. البته در این سالها اقدامات زیادی برای ارتقای امنیت شبکه انجام شده است، ولی به نظر میرسد تا اطلاع ثانوی مهمترین چالش پولکادات مسائل امنیتی خواهد بود.
ارز دیجیتال دات (DOT) چیست؟
در ادامه بحث پولکادات چیست، نوبت به معرفی رمزارز اختصاصی آن میرسد. ارز دیجیتال دات با نماد اختصاری DOT، توکن رسمی شبکه پولکادات است. برای استفاده از شبکه Polkadot باید به سراغ این ارز دیجیتال بروید. سه کاربرد اصلی که میتوان برای ارز دات برشمرد، عبارتاند از:
- برای مشارکت در رأیگیریهای شبکه پولکادات باید از رمزارز دات استفاده کنید.
- با سهامگذاری ارز DOT میتوانید در فرایند اعتبارسنجی مشارکت و پاداش دریافت کنید.
- برای ایجاد پاراچین جدید به موازات ریلی چین، باید تعدادی توکن دات را بهعنوان وثیقه در شبکه قرار دهید.
پرداخت پاداشهای استیکینگ در شبکه در قالب توکن DOT صورت میپذیرد. به علاوه اینکه میتوانید از این رمزارز مانند ارزهای دیجیتال دیگر برای انتقال یا ذخیره پول به صورت غیرمتمرکز استفاده کنید.
بهترین پروژههای بلاک چین پولکادات چیست؟
تاکنون تعداد زیادی پروژه در بستر بلاک چین پولکادات راهاندازی شدهاند. این پروژهها در زمینههای مختلف امور مالی، بازی و … تعریف شدهاند. از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- Kusama با رمزارز اختصاصی KSM
- Moonbeam با رمزارز اختصاصی GLMR
- Acala با رمزارز اختصاصی aUSD
- Ternoa با رمزارز اختصاصی CAPS
- Edgeware با رمزارز اختصاصی EDG
- Darwinia با رمزارز اختصاصی RING
- Phala با رمزارز اختصاصی PHA
- Robonomics با رمزارز اختصاصی XRT
- PolkaFoundry با رمز ارز اختصاصی PKF
- Polkastarter با رمزارز اختصاصی POLS
پولکادات یا کاردانو؛ مقایسه انتقادی دو بلاکچین معروف
کاردانو یکی از مهمترین رقبای پولکادات در بازار کریپتوکارنسی به شمار میرود. در مقاله «ارز کاردانو چیست؟» به طور مفصل درباره این شبکه بلاکچین بحث کردهایم. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید به آن مقاله مراجعه کنید. در اینجا، برای مقایسه پولکادات با کاردانو، جدول زیر را آماده کردهایم.
پولکادات | کاردانو | |
نماد اختصاری ارز دیجیتال | DOT | ADA |
سال راهاندازی شبکه | ۲۰۱۷ | ۲۰۱۵ |
بنیانگذار | گوین وود | چارلز هاسکینسون |
تعداد لایهها در شبکه بلاکچین | ۱ | ۲ |
مکانیزم اجماع | اثبات سهام (Grandpa/Babe) | اثبات سهام (Ouroboros) |
زبان برنامهنویسی قراردادهای هوشمند | ink | Plutus of Marlowe |
استفاده از تکنولوژی شاردینگ | بله | خیر |
تعداد تراکنشهای قابل پردازش در ثانیه | ۱۰۰۰ (قابل ارتقا تا ۱ میلیون) | ۲۵۰ (بدون محدودیت از نظر تئوری) |
پاداش استیکینگ | ۶/۵ تا ۱۵ درصد | ۵ تا ۷ درصد |
تاریخچه قیمت ارز دات
در ادامه بحث پولکادات چیست، به تاریخچه قیمت ارز دیجیتال دات نگاهی میاندازیم. عرضه عمومی توکن دات در سال ۲۰۲۰، با قیمتی حدود ۲ دلار صورت گرفت. تا پایان این سال نیز با روند روبهرشد ملایم، قیمت پولکادات به حدود ۴/۹ دلار رسید. با شروع سال ۲۰۲۱ و همزمان با شکوفایی بازار کریپتوکارنسی، قیمت ارز دات نیز روند صعودی پیدا کرد و در نیمه سال، به حدود ۴۸ دلار رسید. در ادامه، برای مدتزمان کوتاهی شاهد افت قیمت این ارز دیجیتال بودیم که تا حدود ۱۱/۶ دلار نیز تداوم یافت.
اما قیمت ارز DOT بار دیگر و بهسرعت در مدار صعودی قرار گرفت و این بار، تا قبل از دسامبر سال ۲۰۲۱، به سقف تاریخی خود تا امروز، یعنی ۵۴ دلار دست پیدا کرد. در ادامه، مانند ارزهای دیجیتال بزرگ دیگر، ارز دات نیز وارد مسیر نزولی شد. امروز که به سه ماهه پایانی سال ۲۰۲۲ نزدیک میشویم، قیمت ارز دیجیتال دات حدود ۶/۵ دلار است.
سقف عرضه برای توکن دات در نظر گرفته نشده است. تا امروز با حدود ۱/۲ میلیارد توکن دات در گردش، مجموع ارزش بازار پولکادات حدود هشت میلیارد دلار است و از این نظر، در جایگاه یازدهم بین ارزهای دیجیتال قرار دارد.
پیشبینی آینده پولکادات
تا اینجا بررسی کردیم که پولکادات چیست و چه اهدافی را دنبال میکند. پولکادات در عمل یکی از پرچمداران بلاکچینهای نسل سوم به حساب میآید و ایده نوآورانهای را در سطح بازار کریپتوکارنسی مطرح کرده است. نقشه راه خوبی نیز برای این شبکه تدوین شده است. به علاوه اینکه توسعهدهندگان به اجرایی کردن برنامهها در بازه زمانی تعیینشده نیز متعهد بودهاند. برای مثال، بخشی از برنامههای اجراشده از سال ۲۰۱۷ تا امروز عبارتاند از:
- فعال کردن ریلی چین و سازوکار رأیگیری در آن
- فعال کردن پاراچینها
- ایجاد قابلیت استیکینگ برای پیادهسازی الگوریتم اثبات سهام
- ارتقای سطح امنیت شبکه
- چندین بار بهروزرسانی شبکه در طول سه سال
تعداد پروژههای راهاندازیشده در بستر پولکادات روزبهروز در حال افزایش است. شاید مهمترین چالش پولکادات ضعفهای امنیتی آن باشد. اگر توسعهدهندگان به فعالان بازار ثابت کنند خلأهای امنیتی را کاملاً برطرف کردهاند، میتوان در بلندمدت آینده روشنی را برای پولکادات متصور بود.
کلام پایانی
در این مقاله بررسی کردیم پولکادات چیست و چه کاربردهایی دارد. ایده فناورانه Polkadot در ابتدای راه خیلی جذاب به نظر میرسید. ایجاد قابلیت همکاری و تعامل بین بلاکچینهای مختلف، موضوعی نیست که بتوان بهسادگی از کنار آن عبور کرد؛ اما ادعای اینکه پولکادات بهترین بلاک چین نسل سوم به حساب میآید، بههیچوجه راحت نیست؛ زیرا رقبای جدی مانند کاردانو و کازماس در کنار آن وجود دارند. این شبکهها نیز با قدرت در حال توسعه توانمندیها و قابلیتهای خود هستند. نظر شما درباره پولکادات چیست؟ آیا تجربه سرمایهگذاری در این ارز دیجیتال را داشتهاید؟ نظرات و تجربیات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.
سوالات متداول
ارز دات را از کجا بخریم؟
برای خرید ارز DOT میتوانید از صرافیهای بایننس، کوکوین، کوینکس و همچنین صرافیهای داخلی مانند نوبیتکس و تبدیل استفاده کنید.
بهترین کیف پول برای ذخیره ارز پولکادات چیست؟
برای نگهداری ارز پولکادات میتوانید از کیف پولهای اختصاصی آن مانند پولکا والت یا کیف پولهای دیجیتال دیگر مانند مث والت، تراست والت و اتمیک ولت استفاده کنید.
آیا استیک پولکادات در تراست ولت ممکن است؟
بله؛ میتوانید از طریق کیف پول تراست والت توکن دات را استیک و در فرایند اعتبارسنجی این شبکه مشارکت کنید.
آیا میتوان پولکادات را استخراج کرد؟
خیر؛ در شبکه پولکادات از نوع پیشرفتهای از مکانیزم اثبات سهام استفاده میشود و بنابراین، امکان استخراج آن وجود ندارد.
- نام صرافی تخفیف کارمزد vps یا vpn لینک ثبت نام
-
توبیتدارد نیاز ندارد ثبت نام با تخفیف کارمزد
-
بینگ ایکسدارد نیاز ندارد ثبت نام با تخفیف کارمزد
-
کوینکسدارد نیاز ندارد ثبت نام با تخفیف کارمزد
-
آبانتتردارد نیاز ندارد ثبت نام با تخفیف کارمزد