ارزش کل قفل‌شده (TVL) در بازار رمزارزها چیست و چه اهمیتی دارد؟

پروژه‌های دیفای (DeFi) در سال‌های گذشته رونق بسیاری پیدا کرده‌اند. یکی از سؤالات مهمی که معمولاً در این زمینه مطرح می‌شود، این است که چگونه پروژه‌های دیفای را ارزش‌گذاری کنیم؟ کارشناسان متخصص چندین شاخص کلیدی ازجمله حجم بازار، حجم معاملات و تعداد کل سکه‌های در گردش در مقایسه با عرضه کل توکن‌های یک پروژه را به‌عنوان معیارهای ارزش‌گذاری معرفی می‌کنند. در این بین، شاخص مهم دیگری با نام ارزش کل قفل‌شده (Total Value Locked) نیز برای ارزیابی پروژه‌های دیفای وجود دارد. اما ارزش کل قفل‌شده چیست و چه اهمیتی در بازار کریپتوکارنسی دارد؟ برای پاسخ به این سؤال تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

بیشتر بخوانید: دیفای چیست

ارزش کل قفل‌شده چیست؟‌

ارزش کل قفل‌شده (TVL) به‌معنی مجموع ارزش رمزارزهایی است که در پروژه دیفای سپرده‌گذاری شده است. توکن‌هایی که در پروژه دیفای سپرده‌گذاری می‌شوند، از سه حالت زیر خارج نیستند:

• استیکینگ (Staking)
• وام‌دا‌هی (Lending)
• تأمین مالی استخرهای نقدینگی (Liquidity pools)

ارزش کل قفل‌شده در پروژه فقط به حجم سرمایه‌گذاری اعضای جامعه آن وابسته نیست؛ بلکه قیمت توکن اختصاصی پروژه نیز مستقیم روی TVL آن اثرگذار است؛ به همین دلیل، این شاخص تقریباً به‌طور دائم در حال تغییر است.

جالب است بدانید که ارزش TVL تمام پروژه‌های دیفای در آغاز سال ۲۰۲۰ حدود ۶۳۰ میلیون دلار بود، اما در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ شاهد رشد چشمگیر ارزش کل قفل‌شده در تمام پروژه‌های دیفای بودیم. در حال حاضر که در نیمه سال ۲۰۲۲ به سر می‌بریم، ارزش کل قفل‌شده در تمام پروژه‌های دیفای به بیش از ۱۰۹ میلیارد دلار رسیده است. با مقایسه سرانگشتی دو عددی که در اینجا اشاره کردیم، مشخص می‌شود که در دو سال، چه پیشرفت چشمگیری در این حوزه رخ داده است.

چرا TVL مهم است؟

در مقدمه اشاره کردیم که ارزش کل قفل‌شده به‌عنوان یکی از شاخص‌های ارزیابی پروژه‌های دیفای شناخته می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران قبل از خرید توکن یک پروژه یا تأمین مالی استخرهای نقدینگی آن، شاخص TVL و تاریخچه آن را بررسی می‌کنند. اساس کارکرد برنامه‌های دیفای بر دارایی‌هایی استوار است که به‌عنوان وثیقه وام‌دهی یا نقدینگی در استخر‌ها سپرده‌گذاری می‌شوند.

وقتی TVL در یک پروژه دیفای افزایش پیدا می‌کند، نقدینگی در آن رشد می‌کند و درنتیجه، قابلیت استفاده از آن ارتقا می‌یابد. درنتیجه، پروژه می‌تواند در مسیر موفقیت برای دستیابی به اهدافش گام بردارد، اما اگر شاخص TVL در پروژه‌ای پایین باشد، به‌معنای کمبود نقدینگی در اکوسیستم آن تلقی می‌شود و درنتیجه، نشانه‌ای بر بازدهی کمتر آن است.

چگونه به کمک ارزش کل قفل‌شده پروژه‌های دیفای را ارزیابی کنیم؟‌

تعداد پروژه‌های دیفای روزبه‌روز در حال افزایش است؛ به همین دلیل، شناسایی پروژه‌های ارزشمند برای سرمایه‌گذاری از بین انبوه گزینه‌های پیش رو دشوار است. متخصصان سعی کرده‌اند با معرفی چند شاخص کلیدی به غربال کردن سریع پروژه‌های بلاک‌چین کمک کنند. گفته می‌شود تا زمانی که TVL در پروژه به محدوده یک میلیارد دلار نرسد، هنوز پایداری لازم را برای سرمایه‌گذاری ندارد.

هرچه شاخص ارزش کل قفل‌شده در پروژه بیشتر از یک میلیارد دلار باشد، پایداری آن بهبود می‌یابد و درنتیجه، می‌توان به‌عنوان گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری به آن فکر کرد. از طرف دیگر، باید در اینجا نکته بسیار مهمی را مرور کنیم. هرگاه قیمت توکن در یک پروژه دیفای با TVL کم، افزایش شدیدی یافت، حتماً به آن شک کنید. این موضوع نشانه مهمی از احتمال کلاهبرداری در پروژه دیفای تلقی می‌شود. نرخ TVL کم، یعنی کمترسرمایه‌گذاری برای سپردن سرمایه خود به پروژه اعتماد کرده است. این نکته را همیشه مدنظر داشته باشید.

روش محاسبه ارزش کل قفل‌شده چیست؟‌

محاسبه TVL پروژه‌های دیفای ساده است. ابتدا باید قیمت توکن پروژه را در تعداد توکن‌های در گردش ضرب کرد. به این ترتیب، ارزش بازار آن به دست می‌آید. سپس ارزش بازار توکن را بر حداکثر عرضه توکن‌ها تقسیم کرد. با این کار، TVL به دست می‌آید.

همچنین بخوانید: توکن چیست به زبان ساده

علاوه بر آن، شاخص دیگری به نام نسبت ارزش کل قفل‌شده وجود دارد. این شاخص از تقسیم ارزش کل بازار به TVL به دست می‌آید. این نسبت به ما کمک می‌کند تا متوجه شویم که آیا یک توکن در محدوده‌ای بیش از ارزش واقعی خود قرار دارد یا کمتر از آن است. اگر نسبت ارزش کل قفل‌شده کمتر از یک باشد، نشانه آن است که ارزش فعلی توکن در مقایسه با سرمایه‌گذاری انجام‌شده در آن، کمتر است؛ درنتیجه، توکن گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاری خواهد بود.

وقتی نسبت ارزش کل قفل‌شده از یک فراتر رود، نشانه آن است که ارزش فعلی توکن در مقایسه با سرمایه‌گذاری انجام‌شده بیشتر است. به این معنی که دارایی بیش از حد رشد کرده است؛ درنتیجه، سرمایه‌گذاری در آن چندان هوشمندانه نخواهد بود.

بزرگ‌ترین شبکه بر اساس ارزش کل قفل‌شده کدام است؟

بدون تردید، اتریوم بزرگ‌ترین شبکه از نظر شاخص TVL به شمار می‌رود. در حال حاضر، بیش از ۶۸ درصد از مجموع توکن‌های قفل‌شده در پروژه‌های دیفای در بستر اتریوم است. اساساً اتریوم بیشترین تعداد پروژه‌های دیفای را در خود میزبانی می‌کند.

بعد از اتریوم باید به بایننس اسمارت‌چین اشاره کنیم که حدود ۸ درصد از مجموع TVL بازار را به خود اختصاص داده است. پس از آن‌ها نیز ترون (Tron) و آوالانچ (Avalanche) به‌ترتیب با ۵/۵ و ۴ درصد، در جایگاه‌های بعدی از نظر ارزش کل قفل‌شده قرار دارند.

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، فاصله اتریوم با شبکه‌های دیگر بلاک‌چین میزبان برنامه‌های غیرمتمرکز، بسیار زیاد است؛ بنابراین، این عبارات که یک پروژه خاص قاتل اتریوم معرفی می‌شود، بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند. فاصله بین این پروژه‌ها به حدی است که به نظر نمی‌رسد در آینده نزدیک هیچ شبکه‌ای بتواند خود را به آن نزدیک کند.

در اینجا ارزش کل قفل‌شده برخی از رمزارزها را با هم مرور می‌کنیم: (۲۷ می ۲۰۲۲)

• اتریوم: ۶۷.۳۹ میلیارد دلار
• بایننس اسمارت چین: ۸.۷ میلیارد دلار
• ترون: ۵.۶۸ میلیارد دلار
• آوالانچ: ۴.۰۹ میلیارد دلار
• سولانا: ۳.۹۴ میلیارد دلار
• پالیگان: ۲.۵۵ میلیارد دلار
• کرونوس: ۱.۶۳ میلیارد دلار
• فانتوم: ۱.۶۲ میلیارد دلار
• آربیتروم: ۱.۲۹ میلیارد دلار
• ویوز (Waves): 904.37 میلیون دلار

سؤالات متداول

۱. بهترین مراجع برای مشاهده ارزش کل قفل‌شده پروژه‌های دیفای چیست؟‌

سه سایت معتبر Coinmarketcap، DeFi Pulse و DefiLlama مراجع معتبر و به‌روزی برای مشاهده TVL پروژه‌های دیفای هستند.

کلام پایانی

در این مقاله ارزش کل قفل‌شده و اهمیت آن را برای تحلیل پروژه‌های دیفای بررسی کردیم. به یاد داشته باشید که هرچه فاصله بین TVL و ارزش بازار یک توکن کمتر باشد، نشان‌دهنده وجود تعادل و پایداری در آن است، اما اگر این فاصله افزایش پیدا کند، حتماً باید به ارزش‌گذاری آن با حساسیت بیشتری نگاه کرد. آیا تاکنون برای خرید ارز دیجیتال به TVL آن دقت کرده‌اید؟ اگر پاسختان منفی است، توصیه می‌کنیم حتماً این شاخص را برای ارزیابی پروژه‌های دیفای در ادامه فعالیت خود مدنظر قرار دهید.