سبدگردانی چیست؟ پنج ویژگی سبدگردان‌های معتبر

راه‌های مختلفی برای فعالیت در بازارهای مالی وجود دارد. ممکن است کاربر با تکیه بر دانش و تجربه خود، مستقیماً در بازارهای مالی فعالیت کند، یا سرمایه خود را در اختیار شرکت‌های معتبر و باتجربه قرار دهد تا این شرکت‌ها به‌نیابت از او در این بازارها فعالیت کنند. کاربرانی که تجربه و دانش کمی درباره بازارهای مالی دارند، بهتر است برای ورود به بازارهای مالی از شرکت‌های سبدگردانی استفاده کنند. در این مقاله مفهوم سبدگردانی را بررسی می‌کنیم و با مزایا، ریسک‌ها، و نحوه کسب درآمد از این طریق آشنا می‌شویم.

سبدگردانی چیست؟

سبدگردانی یا Portfolio Management نوعی فعالیت اقتصادی است که طی آن، فرد سرمایه خود را در اختیار شرکت یا فرد حقیقی دیگری قرار می‌دهد تا به‌ جای او در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری کنند.

در سبدگردانی، قراردادی بین شرکت حقوقی و کاربر منعقد می‌شود که طی آن، شرکت برای خرید و فروش با سرمایه کاربر در بازارهای مالی مجوز می‌گیرد. مدیر سبد به کمک تحلیل تکنیکال و فاندامنتال، بازار مالی و سرمایه‌گذاری در آن را بررسی می‌کند.

این خدمت مالی بیش از یک قرن قدمت دارد. سبدگردان‌ها با مجوز حرفه‌ای به نمایندگی از مشتریان کار می‌کنند و هدف نهایی این خدمت به حداکثر رساندن بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاری، با رعایت اصول مدیریت ریسک است. ارائه این خدمت مستلزم توانایی سنجش قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها، و تهدیدها در طول دوران سرمایه‌گذاری است.

خدمات سبدگردانی در کدام بازارهای مالی ارائه می‌شود؟

خدمات سبدگردانی در طیف وسیعی از بازارهای مالی مانند بورس، فارکس، و ارز دیجیتال ارائه می‌شود. البته شرکت‌های سبدگردانی بین‌المللی طیف وسیع‌تری از بازارها را شامل می‌شوند و برخی از این شرکت‌ها حتی در بازارهای بورس کشورهای مختلف نیز فعالیت می‌کنند.

این خدمات توسط شرکت‌های مدیریت سبدهای سرمایه‎گذاری و افراد حقیقی، که تجربه لازم را برای فعالیت در بازارهای مالی دارند، ارائه می‌شود، اما باید سرمایه خود را در اختیار شرکت‌هایی قرار دهید که مجوزهای رسمی سبدگردانی را داشته باشند.

در ایران شرکت‌های سبدگردانی در یکی از پرسودترین بازار سرمایه گذاری در ایران، یعنی بورس، فعالیت می‌کنند.

مزایای سبدگردانی

از مهم‌ترین مزیت‌های سبدگردانی بهره‌مندی از تجربه و دانش مدیر سبد و مشاوره‌های شرکت سبدگردانی است. در واقع کاربر با عقد قرارداد با شرکت سبدگردان، از تجربه و دانش مدیران شرکت برای رشد سرمایه خود استفاده می‌کند.

سبدهای سرمایه‌گذاری با توجه به میزان ریسک و انتظارات کاربر بسته می‌شوند. در واقع، برای هر مشتری سبدی اختصاصی با توجه به میزان سرمایه و نظرهای شخصی او در نظر گرفته می‌شود. همین موضوع مزیت اصلی سبدگردانی نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.

ریسک‌های سبدگردانی

با توجه به ریسک‌های موجود در بازارهای مالی، این ریسک‌ها شامل سبدگردانی نیز می‌شوند. بنابراین، کاربری که تصمیم گرفته است از خدمات سبدگردانی استفاده کند، باید بداند که شرکت مدیریت سبد با سرمایه او در بازارهای مالی فعالیت خواهد کرد و ممکن است متحمل ضرر شود. پس در کنار احتمال کسب سود، احتمال متضرر شدن نیز وجود دارد.

چنان‌که گفته شد، در حال حاضر شرکت‌های معتبری خدمات سبدگردانی را ارائه می‌دهند، اما افراد حقیقی نیز این خدمات را پوشش می‌دهند. در صورت سپردن سرمایه به افراد یا شرکت‌هایی که مجوزهای رسمی برای سبدگردانی ندارند، ممکن است از شما کلاهبرداری شود و سرمایه خود را از دست دهید.

سبدگردانی چگونه انجام می‌شود؟

در آغاز، جلسات مشاوره‌ای بین مشتری و شرکت برگزار می‌شود تا شرکت و مدیر سبد اطلاعات لازم را از میزان تحمل ریسک و انتظارات سرمایه‌گذار کسب کنند.

پس از توافق کلامی، مشتری قراردادی را مطالعه و امضا می‌کند که تمام نکات حقوقی سبدگردانی را شامل می‌شود. در این قرارداد، مدت زمان قرارداد، دوره‌های پرداخت سود، نحوه گزارش‌دهی به مشتری، کارمزدهای ثابت و متغیر، شرایط فسخ قرارداد، و غیره ذکر می‌شود.

بعد از امضای قراردادها، مشتری سرمایه خود را در اختیار شرکت قرار می‌دهد و سبدگردان نیز دسترسی‌ای برای مشتری به سامانه معاملاتی ایجاد می‌کند تا کاربر بتواند از وضعیت سرمایه خود مطلع شود. در این سامانه اطلاعاتی مانند میزان سرمایه درگیر در بازار، میزان سرمایه نقد در دسترسی، و سود و زیان سرمایه قابل مشاهده است.

معمولاً قراردادهای سبدگردانی یک‌ساله است و شرکت طی دوازده دوره‌ سود پرداخت می‌کند. بسته به شرایط شرکت سبدگردانی، کاربر می‌تواند طی دوره‌های مشخص‌شده سود خود را برداشت کند که واریز آن بین یک تا هفت روز کاری زمان می‌برد.

نحوه کسب درآمد شرکت‌های سبدگردانی چگونه است؟

شرکت‌های سبدگردانی با در نظر گرفتن کارمزدهای مختلف، کسب درآمد می‌کنند. در واقع، این شرکت‌ها برای ارائه خدمات سبدگردانی، کارمزدهای ثابت و متغیر در نظر می‌گیرند. کارمزد ثابت معمولاً بین ۱ تا ۲ درصد است. درصورتی‌که سود سرمایه‌گذاری تا سطح مشخصی باشد، شرکت فقط کارمزد ثابت را دریافت می‌کند.

اگر میزان سود از سطح تعیین‌شده افزایش یابد، سبدگردان کارمزد متغیر را نیز دریافت می‌کند. کارمزد متغیر به شرایط و بندهای قرارداد بستگی دارد. برای مثال، برخی از شرکت‌ها کارمزد ۲۰ درصد را در نظر می‌گیرند. در این حالت، از میزان سود سالانه سبد ۲۰ درصد به مدیر سبد تعلق می‌گیرد.

مثلاً طرفین در قرارداد توافق می‌کنند که تا ۲۰ درصد سود سالانه از کارمزد معاف است و بیشتر از این میزان، ۱۰ درصد از سود به‌عنوان کارمزد متغیر به شرکت تعلق بگیرد. اگر سرمایه پایه پنج میلیارد تومان باشد و در انتهای دوره سبدگردانی، سود کسب‌شده ۱/۵ میلیارد باشد، در این صورت، میزان سود از ۲۰ درصد بیشتر است. بنابراین، شرکت سبدگردانی‌ از پانصد میلیون تومان، که بازده بیش از ۲۰ درصد سبد است، پنجاه میلیون تومان کارمزد دریافت می‌کند.

تفاوت سبدگردانی با صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟

سبدگردانی سبدی اختصاصی است که با توجه به ریسک‌پذیری و انتظارات مشتری بسته می‌شود و طرف قرارداد فردی حقیقی یا حقوقی است، اما صندوق سرمایه‌گذاری نوعی سبد سرمایه‌گذاری عمومی است. در واقع، وجوه مختلف از افراد متفاوت جذب می‌شود و شرکت سرمایه‌گذاری با این وجوه در بازارهای مالی فعالیت می‌کند. هر کاربر نیز با توجه به میزان سرمایه، سود دریافت می‌کند.

چگونه بهترین شرکت سبدگردانی را انتخاب کنیم؟

به‌منظور انتخاب بهترین شرکت سبدگردانی، نیاز است برخی معیارها را بررسی کنیم تا از معتبر و متعهد بودن سبدگردان مدنظر مطمئن شویم. مهم‌ترین معیارها در این زمینه عبارت‌اند از:

مجوزهای قانونی و بررسی قراردادها

برای انتخاب بهترین شرکت سبدگردانی، ابتدا باید از مجوزهای قانونی شرکت مدنظر مطمئن شوید. تمام سبدگردان‌های قانونی در ایران زیرنظر سازمان بورس و اوراق بهادار کار می‌کنند.

پس از انتخاب سبدگردان، قراردادی بین شما و مدیر سبد منعقد می‌شود. توجه کنید که این قرارداد اعتبار قانونی داشته باشد. همچنین پیش از امضای قرارداد، حتماً بندهای مربوط به شرایط فسخ را مطالعه کنید تا متحمل ضرر نشوید.

حداقل سرمایه مورد نیاز

شرکت‌های سبدگردانی معمولاً حداقل میزان سرمایه را برای عقد قرارداد تعیین می‌کنند. این ارقام بین پانصد میلیون تومان تا پنج میلیارد تومان متغیر است. بنابراین، مهم است که پیش از انتخاب سبدگردان، از حداقل سرمایه مورد نیاز اطلاع کسب کنید تا سبدگردانی مناسب سرمایه خود انتخاب کنید.

نرخ کارمزد ثابت و متغیر

در قرارداد باید حتماً نرخ‌های کارمزد ثابت و متغیر ذکر شده باشد. برخی از شرکت‌ها تا میزان مشخصی از سود را از کارمزدها معاف می‌کنند. برای اطلاع از میزان کارمزدهای سبدگردانی، نمونه قراردادهای شرکت را مطالعه و آن‌ها را با هم مقایسه کنید.

مدت‌زمان قرارداد و دوره‌های پرداخت سود

یکی از نکات مهم برای انتخاب بهترین سبدگردان، مدت‌زمان قرارداد و دوره‌های پرداخت سود است. معمولاً این نکات باید در سایت شرکت سبدگردانی قید شده باشد. با مراجعه به سایت یا مطالعه نمونه قرارداد شرکت، می‌توانید درباره آن اطلاعات کسب کنید.

گزارش‌دهی منظم

شما به‌عنوان مشتری حق دارید تا از وضعیت سرمایه خود مطلع باشید. بنابراین، شرکت باید گزارش‌های منظمی به مشتری ارائه دهد. معمولاً شرکت‌های سبدگردانی گزارش‌هایی را به‌صورت هفتگی، ماهانه، و سالانه به مشتری ارائه می‌کنند. نحوه گزارش‌دهی سبدگردان را می‌توانید از سایت و نمونه قرارداد استخراج کنید.

بهترین شرکت‌های سبدگردانی بورس در ایران

بهترین شرکت های سبدگردانی بورس در ایران عبارت‌‌اند از:

• شرکت سبدگردان آریا؛
• شرکت سبدگردان آرمان اقتصاد؛
• شرکت سبدگردان آسمان؛
• شرکت سبدگردان اقتصاد بیدار؛
• شرکت سبدگردان کاریزما؛
• شرکت سبدگردان آگاه:
• شرکت سبدگردان توسعه فیروزه.

برای آشنایی بیشتر با هریک از این شرکت‌ها، دعوت می‌کنیم تا مقاله بهترین شرکت‌های سبدگردانی بورس در ایران را مطالعه کنید.

سخن پایانی

سبدگردانی خدمت مناسبی برای آن دسته از سرمایه‌گذاران است که دانش و تجربه لازم فعالیت مستقیم در بازارهای مالی را ندارند، ولی برای ورود به این بازارها سرمایه‌ قابل‌توجهی در اختیارشان است. سبدگردان با ایجاد سبد اختصاصی برای کاربران، در بازارهای مالی مختلف مانند بورس، فارکس، و ارز دیجیتال فعالیت و درمقابل، کارمزدهایی دریافت می‌کند. آیا شما هم تجربه همکاری با سبدگردان‌ها را دارید؟ نظرها و تجربیات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.